Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

Bağışıklık Sistemini Baskılayan ya da Zayıflatan Faktörler

0 554

Elleri sık sık yıkamak, aşı olmak, yeterince uyumak ve sağlıklı beslenmek virüslere ve diğer mikroplara karşı korunmanın etkili yollarıdır. İnsanların hayatındaki diğer faktörler vücudun bağışıklığını ve koruma yeteneğini tehlikeye atabilir. Boş zamanların geçirilme şekli, stres seviyesi, ne sıklıkla içki içildiği, fiziksel olarak ne kadar aktivite yapıldığı ve hatta solunan hava bile bağışıklığı olumsuz etkileyebilir.

UykusuzlukBağışıklık Sistemini Baskılayan ya da Zayıflatan Faktörler

Uyku eksikliğinden dolayı vücutta savunmada rol oynayan antikorlar yeterince yapılamaz. Yeterince uyumamak, virüs veya mikrop kapma olasılığını artırabilir, hastalıkların iyileşmesini geciktirebilir. Bağışıklığa yardımcı olan sitokin denilen kimyasallar sadece uyurken salgılanır.

Keder

Ani veya trajik bir olay vücudun bağışıklık tepkisini zayıflatabilir. Üzüntünün veya kederin uzun sürmesi vücudun bağışıklığını bozabilmektedir. Sevilen birini ölüm ya da ayrılık gibi bir nedenle kaybetmek grip gibi enfeksiyonların sıklığını ve şiddetli viral enfeksiyon riskini yükselten kimyasalların ve hormonların üretilip salgılanmasını artırabilir. Artmış kortizol tepkisi ve bağışıklık dengesizliği yas tutmakla ilişkilidir. Grip aşısı da dâhil olmak üzere bazı aşılar, ciddi kayıplarla başa çıkanlarda daha az etkili olabilir. Üzüntü çok derinse ya da hafiflemezse bağışıklığa karşı olumsuz etkisi 6 aydan daha fazla devam edebilir. Travmatik olaylar ya da büyük kayıplar yaşandığında yardıma gerek duyulabilir. Böyle durumlarda bir ruh sağlığı uzmanıyla konuşulmalıdır.

Yalnızlık

Yapılan araştırmalara göre yalnız hissetmek bağışıklık sistemini bozabilir. Fareler üzerinde yapılan araştırma, yalnızlıkla ilişkili artan anksiyetenin (kaygının) bağışıklık sisteminin daha fazla baskılanmasına ve daha fazla oksidatif strese veya serbest radikallerin neden olduğu hasara yol açtığını bulmuştur. Bir başka çalışma, birisine sarılmanın stres önleyebileceği ve hastalıklara yatkınlığı azaltabileceğini ortaya çıkarılmıştır.

Kaygı ve Stres

Endişeli olmak bağışıklık tepkisinde kısa bir zaman içinde zayıflatıcı etki yapar. Uzmanlar stresin beynin enfeksiyonla savaşan T hücrelerinin işlevini bozan kortizol hormonu üretimini artırdığını açıklamaktadır. Stresin sürekliliği zayıflatıcı etkiyi daha da artırır, uçuk ve grip virüsü gibi virüslerden korunmayı zorlaştırır. Arkadaşlardan destek almak, öncelikleri belirlemek, düzenli egzersiz yapmak ve yoga gibi rahatlama teknikleri uygulamak stresi azaltmaya yardımcı olabilir. Kişiler stres ve endişeden kurtulamazsa ya da endişeler hayatın normal akışını engellerse bir doktorla görüşmelidir.

Bazı İlaçlar

Alerji, artrit, lupus, IBS (İrritabl Bağırsak Sendromu) ve organ nakli tedavisinde kullanılan ilaçlar, kortokosteroidler, iltihaplanmaya karşı kullanılanTNF inhibitörleri ve kanser için kullanılan kemoterapi ilaçları bağışıklığı baskılayabilir. Herhangi bir reçeteli ilaç almadan önce doktorla konuşulmalıdır.

Sebze ve Meyve Tüketiminin Az OlmasıBağışıklık Sistemini Baskılayan ya da Zayıflatan Faktörler

Bu tür yiyecekler vücutta enfeksiyonlarla savaşan beyaz kan hücrelerinin yapımını artırır. Taze gıdalar, tohumlar ve kuru yemişler beta karoten, çinko, E,C ve A vitaminleri bakımından zengindir. Bitkisel gıdalar vücuttaki yağ yüzdesinin düşmesine yardımcı olan lif (posa) içerir, böylece bağışıklık tepkisini güçlendirebilir.

Yüksek Yağlı Beslenme

Bir incelemeye göre, doymuş yağ oranı yüksek olan bir diyet bağışıklık sistemini bozar. Tuz ve şekerin de olumsuz etkileri olabilir. Yağlar, vücuda giren mikroplarla mücadele eden akyuvarları ( beyaz kan hücrelerini) engelleyebilir. Bir başka incelemeye göre obezite, enfeksiyonla savaşmak için gereken beyaz kan hücrelerinin sayısını ve işlevini azaltarak bağışıklık sistemini etkiler, zatürre ve grip gibi enfeksiyonlara yakalanmayı kolaylaştırır. Yüksek yağ oranına sahip beslenmeye devam edilirse bağırsaklardaki bağışıklığa yardımcı bakterilerin dengesi değişebilir. Yağ alımının azaltılması için balık, tavuk, hindi gibi beyaz etler ve proteinler, şeker içermeyen, yağı azaltılmış süt ürünleri veya yağsız dana eti tüketilmelidir.

D Vitamini Düşüklüğü

Kemiklerin sağlamlığı için D vitamini gerektiği bilinir. Bu vitamin ayrıca vücudun bağışıklığını güçlendirici özelliktedir. Yumurta, yağlı süt ve yağlı balıklardan, mısır gevrekleri (kahvaltılık gevrekler) gibi güçlendirilmiş yiyeceklerden elde edilebilir. Diğer önemli kaynağı güneştir. Yaz ayları boyunca haftada iki ya da üç kez ellerin, yüzün ve kolların 5 ila 15 dakika güneş ışını alması yeterlidir. Kış aylarında daha çoğuna ihtiyaç duyulur. Güneş ışığı, bağışıklıkta etkili olan T hücrelerine enerji verebilmektedir. Açık havada olmanın başka faydaları da vardır. Ormanlardaki bitkilerin çoğu bağışıklığı güçlendiren fitokidler denilen doğal bakterisitler ve solunan diğer bazı maddeler üretir.

Morötesi (Ultraviyole) Işınım

Bazı hava kirleticilerinin artması ozon tabakasına zarar vererek güneşten yayılan ve yeryüzüne ulaşan zararlı morötesi (UV: Ultraviyole) radyasyonun seviyesini artırmaktadır. Bu, daha yüksek cilt kanseri, katarakt ve zayıflamış bağışıklık sistemi oranlarına yol açabilir. Dünya Sağlık Örgütü, çevresel UV ışınlarına maruz kalmanın bağışıklık tepkilerini tetiklemekten, enfeksiyon riskini arttırmaktan ve muhtemelen cilt kanserine karşı savunmayı azaltmaktan sorumlu hücreleri de etkileyebileceğine dikkat çekmektedir. ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA), güneş gözlüğü, koruyucu giysi ve SPF 30 veya daha yüksek koruma faktörüne sahip olan güneş kremi kullanmanın yardımcı olabileceğini bildirmekte ve önermektedir.

Sigara İçmekBağışıklık Sistemini Baskılayan ya da Zayıflatan Faktörler

Sigaradan, çiğneme tütününden veya başka bir kaynaktan alınan nikotin, vücudun mikroplara karşı savaşma yeteneğini azaltabilir. Elektronik sigara için de aynı şey geçerlidir. Doktorlar nikotinin kortizol düzeylerini artırırken, B hücresi antikor oluşumunu ve T hücrelerinin antijenlere tepkisini azalttığını açıklamaktadır. Fareler üzerinde yapılan bir araştırmanın sonuçlarına göre, e-sigaralardan çıkan buhar akciğerlere zarar verebilir ve enfeksiyona daha duyarlı hale getirebilir.

Esrar

Esrardan çıkan duman ciğerleri iltihaplandırabilir. Sigara nikotininden kaynaklanan balgam çıkarmak, akciğer enfeksiyonlarına yakalanmak gibi solunum yolu problemleri esrar kullananlarda da yaşanabilir.

Alkol

Aşırı alkol alımı yalnız bir kez bile olsa bağışıklık sisteminin istilacı patojenlere tepkisini azaltabilir, vücudun savunma mekanizmalarını 24 saat boyunca yavaşlatabilir. Alkolün ana metaboliti olan asetaldehit muhtemelen akciğerlerdeki siliyer fonksiyonu bozarak onları bakteriyel ve viral istilaya daha yatkın hale getirmektedir. Alkol, bakteri ve virüslere saldırıp onları parçalama sürecini bozmakta ve kullananları enfeksiyon için daha yüksek risk altına sokmaktadır. Devamlı alkol alımı durumunda vücuttaki onarım yeteneğinde körelme olur. Bazı kişilerin zatürre, karaciğer hastalıkları, bazı kanserler ve tüberküloz gibi bazı hastalıklara yakalanma olasılığı bu nedenle yüksek olabilir. Alkol kullanıyorsa kadınlar günde bir, erkekler iki kadeh ile sınırlı tutmaya çalışmalıdır.

Sedanter Yaşam TarzıBağışıklık Sistemini Baskılayan ya da Zayıflatan Faktörler

Araştırmalar çok fazla oturmanın ve egzersizden kaçınmanın zamanla vücudun enfeksiyonla savaşma yeteneğini etkileyebildiğini göstermektedir. Yaş, cinsiyet, sigara içmek ve içki içmek gibi diğer zararlı alışkanlıklardan bağımsız olarak hareketsiz bir yaşam tarzı, erken ölüm riskinin artmasıyla bağlantılıdır. Sonuçta, hareketsizlik bağışıklık sisteminin bozulmasına, iltihaplanmaya ve diğer kronik hastalıklara yol açabilir. Bağışıklığın güçlenmesine yardımcı olabileceği için günlük rutine 30 dakikalık düzenli egzersiz eklenmesi önerilmektedir.

Az Seks Yapmak

Haftada bir yapılan cinsel ilişki daha az sıklıkta olanlara kıyasla bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı oluyor gibi görünmektedir. Cinsel ilişki, İmmünoglobulin A veya kısaca IgA adı verilen, mikropla savaşan bir maddenin seviyelerini yükseltmektedir ancak daha fazlası her zaman daha iyi olmayabilir. Haftada ikiden fazla seks yapan çiftlerin, hiç seks yapmayanlara göre daha düşük IgA seviyelerine sahip oldukları görülmüştür.

Egzersiz Azlığı

Düzenli yapılan egzersizler, bakteri ya da virüs girdiğinde vücudun savunmasını kolaylaştırır. Egzersiz nedeniyle kan vücutta verimli bir şekilde dolaşır, bağışıklık ve savunmayla ilgili maddeler gerekli yerlere daha kolay ulaşır. Bilim insanları halen egzersizin bağışıklığı güçlendirmeye nasıl yardımcı olduğunu anlamaya çalışmaktadır.

Çok Fazla EgzersizBağışıklık Sistemini Baskılayan ya da Zayıflatan Faktörler

Bilgisayar başında saatlerce kalarak, telefonla zaman geçirmek ya da kanepede miskin miskin uzanıp televizyon izlemek bağışıklık sistemini bozar fakat bunun tersi de zarar verebilir. Bir incelemeye göre, aşırı egzersiz sendromu adı verilen çok fazla yorucu egzersiz vücut için zayıflatıcı olabilir ve onu enfeksiyona karşı daha savunmasız hale getirebilir. 2014 yılında yapılan bir çalışma, düzenli, orta düzeyde fiziksel aktivitenin kişiyi virüslere karşı daha az duyarlı hale getirebileceğini öne sürmektedir

Kaynakça:
https://www.webmd.com/cold-and-flu/ss/slideshow-how-you-suppress-immune-system
https://www.everydayhealth.com/news/9-surprising-ways-youre-weakening-your-immune-system/

Yazar: Müşerref Özdaş

Bunları da beğenebilirsin
Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku