Buerger hastalığının bilim adı tromboanjiitis obliterans olarak isimlendirilir. Buerger hastalığı, vücuttaki küçük ve orta boy damarların iltihaplanmasıdır. Herhangi bir damardan etkilenebilmesine rağmen, damar tıkanıklığıyla ayağa ve ellere kadar ortaya çıkmakta olup ağrı ve doku hasarına yol açabilmektedir.
Hastalık dünya çapında hemen herkeste bulunabilir ve herhangi bir ırk ve yaş grubundaki insanları etkileyebilir. Bununla birlikte, ağırlıklı olarak, çiğneme tütünü dahil olmak üzere bütün tütün ürünlerini ağır biçimde kullanan veya ağır kullanmış 40 ila 45 yaşları arasındaki Asya ve Ortadoğu’lu erkekler ve kadınları daha çok etkilemektedir. (Bu kıtalarda dünya geneline göre daha fazla tütün kullanımı mevcuttur.)
Nedeni
Buerger hastalığının tıbben özel bir nedeni bilinmemektedir. Buerger hastalığının gelişme riski, yoğun bir şekilde sigara içiminde ortaya çıkmakta ve artmaktadır.
Bilim adamları, tütün dumanının neden bu riski artırdığını bilmemektedirler ancak ikisi arasındaki etkileşim belgelenmiştir. Dünya Sağlık Örgütü’nün yaptığı araştırmalarında Buerger hastalığı olan hemen hemen herkes tütün kullanmaktadır.
Buerger Hastalığının belirtileri
Buerger hastalığı, damarların şişmesine ve kan pıhtılarının damarlarda oluşmasına neden olarak başlamaktadır. Bu, normal kan akışını kısıtlar ve kanın dokularda tamamen dolaşmasını engeller. Dokular besin maddeleri ve oksijenle aç bırakıldığından doku ölümü meydana gelmektedir.
Buerger hastalığı genellikle etkilenen bölgelerde ağrı ile başlar, ardından zayıflık görülür. Belirtiler şunlardır diyebiliriz. El ve ayaklarda yoğun ağrı ya da bacaklar ve kollarda oluşan açık yaralar, damar tıkanıkları, aşırı yorgunluk hissi, vücutta karıncalanma, iltihap damarları, soğuk havalarda soluk parmakların belirmesi.
Buerger hastalığının olup olmadığını belirlemek için belirli bir testin bulunmadığı belirtilmektedir. Bununla birlikte, doktorlar tarafından belirli testlerin uygulanmasında Buerger hastalığını taklit eden bir takım başka koşullar da oluşmaktadır.
Belirtileri inceledikten sonra, doktorlar lupusun ekarte edilmesi için kan testleri düzenleyebilir, diyabet veya kan pıhtılaşma bozukluklarını kontrol edebilirler. Bunlar olumsuzsa, doktorlar röntgen, MR ve vücut taraması şeklinde bazı görüntüleme talimatı vermeye devam edebilirler.
Doktorların uygulayabileceği bir başka teste Allen testi denir. Bu test ellere gelen kan akışını denetlemektedir. Pozitif bir test sonucu, doktorların Buerger hastalığını teşhis etmesine yardımcı olabilmektedir. Ancak farklı diğer koşulları da gösterebilmektedir.
Buerger hastalığının tedavisi
Buerger hastalığı için bir tedavi mevcut değildir. Bununla birlikte, belirtileri iyileştirmede ve ilerlemesini önlemedeki en önemli faktör sigarayı bırakmaktır. Ayrıca, bazı durumlarda, soğuk hava önlenerek ağrı kontrol edilebilir. Nadir durumlarda, ağrı o kadar şiddetli olabilir ki ağrıyı ortadan kaldırmak için cerrahi operasyon yapılabilmektedir. Öte yandan, bazı insanlar, bol miktarda sıvı içip aktif kaldığınızdan dolaşımın arttırarak belirti gelişimini bildirirler.
Bir kişinin Buerger hastalığına yakalanmasını engelleyebilecek herhangi bir aşı veya davranış değişikliği yoktur. Bununla birlikte, sigarayı bırakmak hastalığın ilerlemesini önleyebilir.
Tütün ürünlerinin kullanılmasını bırakmak, Buerger hastalığı ile ilişkili semptomlar tedaviye gerek kalmadan ortadan kaybolabilir.
Durum şiddetli ise, vücudun diğer bölümlerinde gangren veya dolaşım sorunları gibi komplikasyonlar kaçınılmaz olabilmektedir. Şiddetli kangrene vücutta organ veya parça kesilmesi gerekebilir. Hastalıktan şüphelenilmesi durumunda doktora başvurulması gerekmektedir. Bu durum ortaya çıkabilecek herhangi bir komplikasyondan kaçınmaya yardımcı olacaktır.
Yazar: Osman Uçar