Analiz için doku veya hücrelerin canlı vücudundan çıkarılmasına biyopsi denir. Doktorlar bir hastalığın teşhis edilmesinde veya bir incelemeyi sonuca ulaştırmak için doku veya hücrelerin bir örneğine ihtiyaç olduğuna karar verebilirler.
Biyopsi işlemi çoğu kişiye ürkütücü gelmektedir. Ancak bunların çoğunun ağrısız ve düşük riskli prosedürler olduğunu unutmamak önemlidir. Kişinin vücut durumuna bağlı olarak, cilt, doku, organ veya şüphe edilen tümör parçası cerrahi olarak çıkarılmakta ve test için laboratuvara gönderilmektedir.
Biyopsinin amacı
Kansere bağlı ağır semptomların yaşanması ve doktorların endişe verici bir bölge belirledikleri bir durumda, o bölgenin kanserli olup olmadığının belirlenmesine yardımcı olması için biyopsi yapılmaktadır. Biyopsi çoğu kanseri teşhis etmenin tek emin olma yoludur. Vücut taramaları ve röntgen gibi görüntüleme testleri hastalıklı bölgenin yerlerini belirlenmesinde yardımcı olabilmektedir. Ancak kanserli ve kanserli olmayan hücreleri bu görüntüleme cihazları ayırt edememektedirler.
Biyopsiler tipik olarak kanser ile ilişkilidir, ancak doktorlar biyopsi kararı verdiği bu kanser olduğunuz anlamına gelmemektedir. Doktorlar, vücuttaki anormalliklerin kanser veya diğer koşullardan kaynaklanıp kaynaklanmadığını test etmek için biyopsileri kullanırlar. Örneğin, bir kadının göğsünde bir yumru var ise, bir görüntüleme testi öbeği teyit eder, ancak biyopsi, meme kanseri gibi başka bir kanserli bölge olmayan durumun saptanmasının tek yoludur.
Biyopsi türleri
Birkaç farklı biyopsi türü vardır. Doktorlar kişinin durumuna ve vücudun daha yakından incelenmesi gereken alana göre kullanılacak türü seçmektedirler. Öncelikle biyopside kesilecek bölgeyi uyuşturmak için lokal anestezi uygulanmaktadır.
Kemik iliği biyopsisi
Kalçadaki veya bacaktaki büyük kemiklerin bazılarında kan hücreleri kemik iliği adı verilen süngerimsi bir materyalde üretilmektedir.
Doktorlar kan ile ilgili sorunlar olduğundan şüphelenirlerse, kemik iliği biyopsisine tabi tutmaktadırlar. Bu test lösemi, anemi, enfeksiyon veya lenfoma gibi hem kanserli hem de kanserli olmayan durumları tek tek belirleyebilir. Test ayrıca, vücudun başka bir yerindeki kanser hücrelerinin kemiklere yayılıp yayılmadığını kontrol etmek için de kullanılmaktadır.
Kemik iliğine, kalça kemiğine yerleştirilen uzun bir iğne ile kolayca erişilmektedir. Kemiklerin içerileri uyuşturulamazdır. Bu nedenle bazı kişiler bu işlem sırasında derin bir acı hissederler. Bununla birlikte, bazı kişiler lokal anesteji enjekte edildiklerinde yalnızca başlangıçta keskin bir ağrı hissetmektedirler.
Endoskopik biyopsi
Endoskopik biyopsiler, mesane, kolon veya akciğer gibi yerlerden numuneler toplamak için vücudun dokularına ulaşmada kullanılmaktadır.
Bu işlem sırasında, doktorlar endoskop adı verilen esnek, ince bir tüp kullanırlar. Endoskopun ucunda küçük bir kamera ve bir ışık vardır. Küçük cerrahi aletler de endoskopa yerleştirilir. Videoyu kullanarak doktorunuz bunları bir numune toplamak için yol gösterebilir.
Endoskop, vücudunuzdaki küçük bir kesi boyunca veya ağız, burun, rektum veya üretra da dahil olmak üzere vücudun herhangi bir açıklığı boyunca sokulabilir. Endoskopiler normalde her yerde beş ila 20 dakika sürmektedir. Daha sonra hasta, hafif rahatsızlık duyabilir, şişkinlik, gaz veya boğaz ağrısı yaşayabilmektedirler.
İğne biyopsileri
İğne biyopsileri, cilt örnekleri toplamak için veya cilt altında kolayca erişilebilen herhangi bir doku için kullanılmaktadır. Farklı iğne biyopsileri türleri arasında şunlar bulunur:
Çekirdek iğne biyopsileri, çekirdek örneklerinin yerden alındığı gibi, bir doku parçasını çıkarmak için orta boy iğne kullanılmaktadır. İnce iğne biyopsileri, şırıngaya tutturulmuş ince bir iğne kullanır ve sıvıların ve hücrelerin dışarı çekilmesini sağlar. Görüntü destekli biyopsiler, görüntüleme prosedürleri ile yönlendirilir. Öneğin röntgen filmi. Böylece doktorlar akciğer, karaciğer veya diğer organlar gibi belirli bölgelere erişebilmektedir. Vakum destekli biyopsi, hücreleri toplamak için bir vakumdan emiş kullanır.
Deri biyopsisi
Ciltte belirli bir durumdan şüphe duyulan bir döküntü veya lezyon varsa, doktorlar tarafından verilen tedaviye yanıt alınamıyorsa veya nedeni bilinmiyor ise doktorlar ilgili cilt bölgesinin biyopsisini yapabilirler. Bu, lokal anestezi kullanılarak bir neşter ya da küçük bir dairesel bıçakla “zımba” olarak adlandırılan bölgenin çıkarılmasıyla yapılabilir. Örnek, koşulların kanıtını bulmak için laboratuara gönderilecektir enfeksiyon, kanser ve deri yapılarının veya kan damarlarının iltihaplanması gibi.
Cerrahi biyopsi
Bazen bir hastada yukarıda açıklanan yöntemlerle güvenli veya etkili bir şekilde ulaşılamayan bir endişe alanı olabilir veya diğer biyopsi örneklerinin sonuçları olumsuzdur. Bu durumda bir cerrahi müdahele ile operasyon gerçekleştirilmektedir.
Biyopsi riskleri
Cildin bozulmasını gerektiren herhangi bir tıbbi işlem enfeksiyon veya kanama riski taşımaktadır. Bununla birlikte, kesik küçük olduğundan, özellikle iğne biyopsilerinde risk daha düşük olmaktadır.
Biyopsi nasıl hazırlanır
Biyopsi, hastanın bağırsak hazırlığı, berrak sıvı diyet veya ağız yoluyla başka bir şey gibi bazı hazırlıklar gerektirebilir. Doktorlar prosedürden önce ne yapılması gerektiğini hastalara söylemektedir. Tıbbi bir prosedür öncesi hangi ilaçların ve ek maddelerin alındığını doktora söylemek gerekmektedir. Bazı ilaçları biyopsi yapılmadan önce bırakmak gerekmektedir.
Biyopsi sonrası takip
Doku örnek alınmasından sonra doktorların bunu analiz etmesi gerekecektir. Bazı durumlarda, bu analiz ameliyat sırasında yapılabilir. Bununla birlikte, daha sıklıkla, numunenin test edilmesi için bir laboratuvara gönderilmesi gerekecektir. Sonuçlar birkaç günden birkaç haftaya kadar sürmektedir.
Sonuçlar kanser bulguları gösterirse doktorlar kanserin biyopsi araştırmasındaki hastalık düzeyini ve seviyesini söyleyeceklerdir. Biyopsi, kanserden başka bir nedenle yapılmışsa, laboratuar raporu doktorlara bu durumun teşhis ve tedavisinde yardımcı olacaktır. Sonuçlar olumsuzsa kanser veya diğer durumlar için doktor şüphesi hala yüksekse, başka bir biyopsi veya farklı bir biyopsi tipi gerektirebilir.
Yazar: Osman Uçar