Ödem, vücudun dokularında tutulan fazla sıvıdan kaynaklanan şişliği tanımlamak için kullanılan terimdir. Bağımlı ödem, yer çekiminin etkisinden kaynaklanır ve ayaklar, bacaklar veya eller de dahil olmak üzere vücudun alt kısımlarındaki sıvı havuzları olduğunda ortaya çıkar.
Bağımlı ödem hakkında bilinmesi gerekenler;
*Bağımlı ödemin ana semptomu, alt vücut kısımlarının şişmesidir.
*Bağımlı ödem, yerçekimi kanı ayaklara doğru çekerken meydana gelir.
*Bağımlı ödem tedavisi tedavi edilemeyebilir.
Damarlar, şişmiş ve parlak cilt gibi belirtilerle karakterize olan bağımlı ödemlere neden olabilir. Yer çekimi, vücudun yere en yakın kısımlarına doğru kan çeker. Örneğin, ayaklarda ödem görülebilir, ancak yatalak insanlar kalçalarda ödem yaşayabilir. Genellikle kan, damarlardan ve kasların hareketiyle kalbe doğru kalpten geri pompalanır. Bu sistem arızalandığında, alt vücut kısımları aşırı sıvı ile dolmaya başlar ve şişliğe neden olur.
Belirtileri nelerdir?
*şişlik nedeniyle ayakkabı ve çorap giyme zorluğu
*aşırı parlak cilt
*gergin görünümlü cilt
Bağımlı ödem ile diğer ödem türlerinden birini ayırt etmek için etkilenen bölgeye hafif bir baskı uygulanması gereklidir. Eğer çukurlar, ciltte görülürse, bağımlı ödemi işaret eder. Bağımlı ödem olanların cilt sağlığını izlemeleri ve uyarılara dikkat etmeleri gerekir. Bağımlı ödem olan kişiler, cilt sağlığı söz konusu olduğunda dikkatli olmalıdır, çünkü cilt enfeksiyonları riski yüksektir. Cilt uzadığında ve kırıldığında, diğer vücut bölgelerine hızla yayılabilen bakteriyel bir deri enfeksiyonu olan selülit gibi enfeksiyonlara karşı daha savunmasız hale gelmektedir. Ciddi bir cilt sorununa dair herhangi bir belirti gözlemlenirse, acil tıbbi yardım alınması gerekmektedir.
Bertileri şunlardır;
*Cildin sıcak olduğu hissi
*kırmızılık
*yavaş iyileşen yaralar
*şişme
Cilt enfeksiyon riski, etkilenen bölgelerin etrafındaki cildi düzenli olarak temizleyip nemlendirerek azaltılabilir.
Tedavi seçenekleri nelerdir?
Bağımlı ödem için altta yatan bir neden varsa, bu durumda tedavi etmek ödemi çözebilir. Bazen, bu koşullar kalp yetmezliği durumunda tedavi edilemez. Bu nedenle insanların semptomlarını sınırlamak ve komplikasyon riskini azaltmak için ödem tedavisi gerekebilir.
Bir kişi, bağımlı ödemin yönetilmesine yardımcı olmak için bazı yaşam tarzı değişikliklerini uygulayabilir:
*Etkilenen vücut kısımlarını yüksekte tutma
Yer çekimi bağımlı ödemlere neden olduğundan etkilenen bölgeyi kalp seviyesinin üzerine çıkarmak, fazla sıvının kalbe doğru akmasına izin verir. Ödem, ayakları etkiliyorsa, örneğin, uzanmak ve bacakları yastıklar ile desteklemek yardımcı olabilir.
*Sıkıştırma çorapları veya bandajları kullanma
Ayak ya da bacaklar etkilenirse, sıkıştırma çorapları ya da bacak destekleyici takmak, dokulardaki sıvı toplanmasını durdurabilir. Vücudun diğer bölgelerini sarmak için sıkıştırma bandajları da mevcuttur.
*Vücut kısımlarını elle hareket ettirin
Kollarını veya bacaklarını hareket ettiremeyen insanlar, el hareketliliğini denemelidir. Bu, hareketsiz vücut parçasını, belki de eller ile veya başka bir kişinin yardımıyla hareket ettirmeyi içermektedir. Bu tür hareketler, kasları kan ve sıvıları daha verimli bir şekilde pompalamaya teşvik edebilir, bu da sıvı birikimini önleyebilir ve ödemi azaltabilir. Bir doktor şişmeyi daha da azaltabilecek özel egzersizler konusunda tavsiyede bulunabilir.
*Tuz alımını azaltın
Yüksek tuzlu beslenme, su tutulmasını artırabilir ve bu da ödem olasılığını artırır. Bir doktor veya diyetisyen ile tuz alımını belirlemeniz gerekmektedir.
*Masaj
Masaj, etkilenen alandan fazla sıvıyı hareket ettirebilir.
*Cilt hijyeni
Enfeksiyona neden olabilecek çatlakları, çizikleri ve kesikleri önlemek için cildi temiz ve nemlendirilmiş halde tutmanız gerekmektedir.
*Ayak bakımı
Ayaklarda ödem görülürse, kan akışını kısıtlamayan ancak ayakları yaralanma ve enfeksiyondan koruyan uygun ayakkabılar giyilmelidir.
Hepsinin tedavi yöntemlerine sahip olduğu farklı ödemler vardır.
Bağımlı ödem, bazı komplikasyonlara yol açabilir, örneğin:
*yürüme zorluğu
*renksiz, kalın cilt
*ağrı ve sertlik
*azaltılmış kan dolaşımı
*gerilmiş, kaşıntılı veya hassas cilt
*ülser
*varisli damarlar
*diğer ödem türleri
Periorbital ödem, gözü etkileyen bir ödem türüdür. Bağımlı ödem sadece bir tür ödemdir.
Diğer ödem çeşitleri şunlardır:
*Serebral ödem: Beyinde aşırı sıvı içeren ciddi bir durumdur. Bu tip ödeme genellikle travma, tümör veya patlak kan damarı neden olur.
*Lenf ödem: Kol ve bacaklarda, genellikle lenf düğümlerine verilen hasardan kaynaklanan şişmedir. Kanser veya kanser tedavilerinin bir sonucu olabilir.
*Maküla ödemi: Gözün makülasındaki sıvının artmasıyla oluşmaktadır.
*Pedal ödemi: Bu, sıvının ayak ve bacaklarda birikmesiyle oluşur. Bu tipik olarak yaşlı yetişkinleri ve hamile kadınları etkiler.
*Periferik ödem: Bu genellikle bacakları, ayakları ve ayak bileklerini etkiler. Böbrekler, lenf düğümleri veya dolaşım sistemindeki bir sorunu gösterebilir.
*Pulmoner ödem: Akciğerin hava keselerinde fazla sıvı ile dolmasıdır. Solunum güçlüklerine yol açabilir.
Bazı bağımlı ödem nedenleri tedavi edilebilir ve altta yatan durum tedavi edildikten sonra ödem düzelebilir. Bununla birlikte, bir kişinin belirtilerini ve komplikasyon riskini azaltmak için atabileceği bazı adımlar vardır. Yükseklik, hareket, cildin temiz tutulması, bağımlı ödem ile birçok kişiye rahatlık sağlayabilir. Bağımlı ödem ve semptomlarını, en etkili tedavi seçenekleri konusunda en iyi şekilde önerebilen bir doktordan tedavi görmek önemlidir.
Yazar: Osman Uçar