Esansitel aminoasit olan BCCA’nın Lösin, izolösin ve valin olarak üç çeşidi bulunmaktadır. Tüm esansiyel amino asitler vücut tarafından üretilmemektedir, ancak hayatta kalmak için gereklidir. BCAA’lar vücuttaki en büyük amino asit koleksiyonudur ve kas proteinlerinin % 35’ini oluşturmaktadır. Bu amino asitler özellikle lösin kaslarda protein üretimini uyarmaktadır, muhtemelen kas oluşumuna yardımcı olur ve iyileştirmektedir. Ayrıca kaslarda şeker depolamayı teşvik ediyor gibi görünüyor. Hayvan çalışmalarında, BCAA’lar özellikle izolösin, kas karbonhidrat (glikojen) yıkımını bloke ederken kaslara kan şekeri alımını teşvik etmiştir.
Normalde, vücuttan hızla atılmaktadır. BCAA ara maddeleri yüksek konsantrasyonlarda toksiktir, bu nedenle fonksiyonel bozulması hayati önem taşımaktadır. Karaciğer yerine kasta parçalandığından, egzersiz sırasında enerji üretmeye yardımcı oldukları düşünülmektedir. BCAA formülleri 1996’dan beri, özellikle siroz ve hipoalbüminemi gibi karaciğer hastalıklarının tedavisi için piyasada bulunmaktadır. Günümüzde, BCAA’lar çoğunlukla vücut geliştiriciler tarafından egzersiz amacıyla, enerjiyi ve protein sentezini (özellikle lösin) arttırmak için kullanılmaktadır.
BCAA Supplementinin Sınırlamaları
Kas hasarı ve ağrılarını tedavi etmek için BCAA mekanizmaları ve amino asit oranları hala bilinmemektedir. Ayrıca, BCAA takviyesi, diğer amino asitlerin emilimini engelleyebilmektedir, çünkü kan-beyin bariyeri onlar için benzer mekanizmalar kullanmaktadır. Ekstra BCAA takviyesi, triptofan, tirozin ve glutamin emiliminin azalmasına neden olmaktadır.
Formlar
Tavuk, hindi, sığır eti, domuz eti, süt ve peynir gibi protein açısından zengin gıdalar da yüksek BCAA içeriğine sahiptir. BCAA’lar bazı şekilde desteklenebilmektedir ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Pudra
• Limonata
• Kapsüller
• Tabletler
Toz veya limonata daha kötü tadı oluşturur, ancak en popüler olanlarıdır. Kapsüller ve tabletler daha az konsantre (yani birçoğunu almak gerekli) ve etkilerin daha yavaş sindirilmesi nedeniyle daha uzun sürmektedir.
Dozaj
BCAA takviyeleri herhangi bir durum için FDA tarafından onaylanmadığından resmi bir doz yoktur. Kullanıcılar ve ek üreticileri deneme yanılma yöntemine dayalı gayri resmi dozlar belirlemişlerdir. Bir çalışmada, 2: 1: 1 lösin: izolösin: valin oranında 0.087 g/kg fiziksel performansı artırmış ve kas ağrısını azaltmıştır. BCAA’lardan biri olan lösin, yetişkin erkeklerde 35 g/gün dozuna kadar kullanım için güvenlidir. Kas hasarını azaltmak için egzersiz öncesi ve sonrası BCAA takviyesi alınması önerilir. Aşırı dozlamanın zıt etkiye sahip olabileceğini ve performansı kötüleştirebileceğini hatırlamak önemlidir. Bir sıçan çalışmasında aşırı BCAA takviyeleri, yorgunluğu arttırmıştır. Sıçan çalışmalarında toksik dozlar hakkında klinik veriler olmasına rağmen, insan verileri mevcut değildir.
Diğer Takviyelerle Sinerjiler
10 dayanıklılık koşucusunun bir denemesinde, BCAA takviyelerinin arginin ve sitrülin takviyeleri ile birleştirilmesi, daha iyi çalışma süresi sağlamaktadır. BCAA takviyesi amonyak seviyelerini artırabilirken, arginin ve sitrulin de her ikisini de azaltarak muhtemelen koruyucu bir etkiye sahiptir.
Yan Etkiler ve Önlemler
Hiperammonemi
BCAA takviyesi, kandaki amonyak düzeylerini (hiperammonemi) artırabilmektedir, bu da 
yorgunluğu artırmaktadır, Reye sendromu ve üre döngüsü enzimlerinin eksikliği gibi çeşitli farklı beyin bozukluklarına yol açmaktadır. Amyotrofik Lateral Skleroz (ALS) ALS, özellikle sporcularda en yaygın nöromüsküler hastalıklardan biridir. Bu, belirli beyin hücrelerinin toksik aşırı uyarılmasına neden olan artan BCAA seviyelerinden kaynaklanmaktadır.
Diğer amino asitlerin emiliminde azalma
Aromatik amino asitler (fenilalanin , tirozin ve triptofan) beyine emilmek için BCAA’larla rekabet etmektedirler. BCAA takviyeleri beyindeki dopamini azaltabilmektedir, çünkü fenilalanin ve tirosin ile uyarılmasını önleyebilmektedir.
İlaç Etkileşimleri
BCAA’ların morfin ile kombinasyonu izole beyin dilimlerinde ağrı kesici etkinliğini ve süresini arttırmıştır.
Kontrendikasyonlar
Kan ve kas şekeri seviyeleri üzerindeki etkileri ve insülin direncine neden olma potansiyeli nedeniyle, diyabet hastaları ve prediyabetikler BCAA takviyeleri konusunda dikkatli olunmalıdır. McArdle hastalığı olan hastalar çok daha yüksek oranlarda BCAA’ları almaktadır. BCAA takviyeleri kalp atış hızlarının artmasına ve egzersiz performanslarının düşmesine neden olmaktadır. Akçaağaç şurubu idrar hastalığı, BCAA yıkımından (dallı zincirli a-keto asit dehidrojenaz) sorumlu enzimdeki eksikliklerden kaynaklanmaktadır. Bu rahatsızlığı olan kişiler alışılmadık derecede yüksek BCAA seviyelerine sahip olduğundan, takviye semptomlarını kötüleştirebilmektedir.
Diyabet ile İlgili Çalışmalar
500 katılımcının kilo kaybı çalışmasında, insülin direnci artmış BCAA seviyeleri ile ilişkili bulunmuştur. 2.400’den fazla kişi üzerinde yapılan bir başka çalışmada, tip 2 diyabet daha yüksek kan BCAA seviyeleri ile ilişkili bulunmuştur. Benzer şekilde, 55 tip 2 diyabet hastasında idrar lösin seviyeleri anlamlı olarak yüksek çıkmıştır. Bir meta-analiz, bozulmuş bir BCAA’nın tip 2 diyabete neden olabileceği sonucuna varmıştır. İnsülin direnci veya hepatit C’den mustarip 27 kişinin klinik çalışmasında, hastaların 10’unda gelişmiş kas insülin direncini desteklemektedir.
Bununla birlikte, çoğu çalışma takviyenin tip 2 diyabetlere neden olabileceğini bulmuştur. 155 orta yaşlı kadın üzerinde yapılan 15 yıllık bir çalışmada, takviye alımını % 20’ye kadar arttırmak, tip 2 diyabet risklerini % 7 artırmıştır. 140 kişi üzerinde yapılan bir başka çalışmada, BCAA takviyesi ile birlikte fazla yağ içeren zayıf bir diyet, insülin direncinin gelişmesine katkıda bulunmuştur. 8 çalışmanın yakın tarihli bir meta-analizi, yüksek diyet BCAA alımını tip 2 diyabet ile ilişkilendirmiştir.
Kalp Atış Hızı Üzerine Etkileri ile İlgili Araştırmalar
İlk kez BCAA’larla takviye edilen bazı BCAA kullanıcıları kalp atış hızlarını artırabileceklerinden endişe etse de, bilim bu olumsuz etkinin herhangi bir kanıtı bulamamıştır. BCAA takviyeleri alan 30 kişi ve sıçanlarda yapılan bir çalışmada 3 takviyede, takviyeler kalp atış hızlarını artırmamış ve hatta bazı durumlarda azaltmıştır. Bazı kullanıcılar tarafından görülen artmış kalp atış hızı, kafein gibi takviyelerde bulunan diğer bileşenlerden kaynaklanabilmektedir.
BCAA ile İlgili Genler
150 kişilik bir çalışmada, BCAA düzeyleri obezite olanlarda anlamlı olarak daha yüksektit. BCAA takviyesi, nihayetinde insülin direncine neden olan mTOR, S6K1 ve IRS1 gibi bazı 
yolların aktivasyonuna yol açmaktadır. Krüppel benzeri Faktör 15 (KLF15), kalbin BCAA katabolik yolunun önemli bir düzenleyicisidir. Arızalı KLF15, kalp kusurlarını ve başarısızlığını arttırdığı bilinen dallı zincirli a-keto asit (BCKA) seviyelerini arttırmaktadır.
Kaynakça:
medicalnewstoday.com
officialxtend.com
grandecig.com
examine.com
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu