Uzmanlar, detoks çaylarının vaad edildiği kadar yararlı olmadığını hatta bazı sağlık riskleri oluşturabileceğini söylemektedir. Kilo kaybı için sihirli bir formül yoktur, bu detoks çayı gibi çaylar için de geçerlidir. İlk başta fazla su ve sindirim atığı kaybettirdiği için biraz daha hafif hissettirir ancak önemli, kalıcı kilo kaybı için detoks çaylarını destekleyen hiçbir kanıt yoktur. Detoks ürünleri diyet takviyeleri olarak sınıflandırılır, bu da içeriklerinin Amerika’daki Gıda ve 
İlaç İdaresi (FDA) tarafından düzenlenmediği anlamına gelir. Bazı detoks çayları bir takım zararlı yan etkileri olan güçlü tezgah üstü ya da reçetesiz laksatifleri içerir. Detoks çaylarının potansiyel sağlık riskleri arasında ishal, dehidrasyon, tehlikeli elektrolit dengesizlikleri ve ilaç etkileşimleri bulunur. Uzmanlar ayrıca bu kilo kaybı takviyeleri kullanımı ile yeme bozuklukları gibi ruh sağlığı sorunları arasında bir bağlantı olabileceği konusunda uyarılarda bulunmaktadır.
Detoks Çayı Nelerden Yapılır?
Detoks çayında bulunan bileşenler vücudu çeşitli şekillerde etkiler. Aşağıda çeşitli çay kombinasyonlarında kullanılan bileşen örnekleri verilmiştir.
* Senna (sinameki), yaprakları ve meyveleri tıbbi olarak kullanılan bir bitkidir, ABD’de Kabızlığın kısa süreli tedavisi için reçetesiz bir ilaç olarak onaylanmıştır.
*Yerba mate, yaprakları uyarıcı olarak kullanılan kafein üreten bir bitkidir.
*Garcinia cambogia, iştahı kontrol etmek ve vücuttaki yağ depolamasını azaltmak için kullanılan tropikal bir meyvedir.
*Cassia chamaecrista ( bir sinameki türü) müshil etkisi için kullanılan bir baklagildir.
* Gotu kola Apiaceae (maydanozgiller) ailesinin bir üyesidir ve yara iyileşmesi de dahil olmak üzere birçok tıbbi kullanıma sahiptir.
Kilo Kaybı Fiyaskosu
Kilo kaybı için detoksifikasyon farklı şekillerde tanımlansa da, genellikle birkaç gün oruç tutmanın yanı sıra çeşitli yollarla toksinlerin vücuttan temizlenmesini içerir. Özellikle kilo kaybı için detoks çaylarına odaklanan araştırmalar yapmak zordur. Bir çayın gerçekten ciddi derecede kilo kaybına yol açacağı gerçeğini desteklemek için kanıtlar çok sınırlıdır. Beslenme uzmanları, 
kayda değer miktarda kilo kaybını başlangıçtaki vücut ağırlığının en az% 5’inin atılması olarak tanımlar ve henüz bunu yapabilen bir çayla karşılaşılmamıştır.
Vücut Kendini Arındırabilir
Vücuttaki yabancı, toksik maddelerden kurtulma fikri cazip gelebilir. Gerçek şu ki vücut bu işi kendi başına yapabilir. Bazı detoks çayları kilo vermeye, bazıları da toksinlerin vücuttan atılmasına odaklanmaktadır. Bazı çaylar karaciğer sağlığını desteklediği iddia edilen maddeler içerir, yine de beslenme uzmanlarına göre detoks ürünleri gereksizdir. Karaciğer, akciğerler, sindirim sistemi ve böbrekler vücudun kendi başına detoks yapması için mükemmel bir iş çıkarır, bu yüzden bir çay yardımına ihtiyaç duyulmaz. Vücudun, detoks çayları ve diüretik etkileri ile ortaya çıkabilecek hassas sıvı ve elektrolit dengelerini bozmadan atık ürünlerinden güvenli ve yavaş yavaş kurtulma yolları vardır. Diüretik kullanımı kanda çok düşük sodyum ve potasyum seviyelerine yol açabilir. Elektrolit dengesizlikleri düzensiz bir kalp atışı gibi daha ciddi sorunların yanı sıra baş ağrısı, baş dönmesi ve kas kramplarına neden olabilir.
Detoks Çayları Riskli Olabilir
Detoks malzemeleri doğal olsa da, bu mutlaka zararsız oldukları anlamına gelmez. Detoks çayları, hangi türünün seçildiğine ve ne kadar içildiğine bağlı olarak sağlık için kısmen güvenli veya riskli olabilir. Bazıları oldukça zararsız ve bazıları zararlı olabilir. Zararsız olan bazı çaylar diüretik veya müshil etkisi olan otlar veya diğer bileşenler içerir. Bu etkiler insanları önemli ölçüde kilo verme yolunda olduklarına inandırır. Örneğin, bazı detoks çayları karahindiba kökü içerir. Bu madde oldukça güvenlidir. Kişilerin idrar çıkarma miktarını biraz daha artırabilir fakat bu, kişiye kilo verdirmez. Öte yandan Senna bitkisi daha güçlüdür. Senna’nın bir takım yan etkileri olabilir. Müshil bir etkiye sahiptir ve bazı insanlar karın ağrısı ve ishal gibi şeyler yaşar. 
Fazla alınırsa, kas spazmları ve anormal kalp ritimleri gibi şeylere yol açabilecek elektrolit dengesizliklerine neden olabilir.
Detoks çaylarının içeriğinde bulunan ürünler kişilere kendisi daha hafif hissettirebilir çünkü daha fazla su atılır veya sindirim sisteminden atıklar biraz daha hızlı çıkar ama bu etkiler geçicidir ve gerçekten kilo verilmemektedir. İnsanlar kilo vermek istediklerini söylediklerinde, çoğunlukla vücut yağından bahsetmektedir ve bu çaylar yağ kaybına yardımcı olamaz. Detoks çayları reçeteli veya reçetesiz satılan ilaçların yanı sıra alınabilecek diğer diyet takviyeleri ile etkileşime girebilir, bir ilacın amaçlanan etkilerini potansiyel olarak köreltebilir veya güçlendirebilirler. Herhangi bir detoks çayını denemeyi düşünenler önce bir doktorla ve eczacıyla konuşmalıdır.
Yanıltıcı Pazarlama
Uzmanlara göre tüketiciler, detoks çayları gibi ürünler de dahil olmak üzere kilo kaybı için diyet takviyeleri yapan yanıltıcı pazarlamalara maruz kalmaktadır. Uzmanlar bu ürünlerin yanıltıcı olduğunu ve aslında laksatiflerin çok tehlikeli olabileceğini söylemektedir. Tüketiciler diyet takviyelerinin güvenli olduğunu varsayabilir çünkü kolay bulunabilir. Çoğu insan, bu ürünlerin pazara sunulmadan önce güvenlik veya etkinlik için ön elemeden geçirilmediğinin farkında değildir. Yeme bozuklukları konusunda uzman olan kişilere göre kültürümüz kilo takıntılı, sağlık veya ruhsal sağlık değerlendirmesinin ötesinde, insanları özellikle de kızları ve genç kadınları kendi sağlıkları ve esenlikleri ile risk almaya teşvik etmektedir. Çocuklar için sınırsız erişim başka bir endişe kaynağıdır. 12 yaşındaki bir çocuk bile herhangi bir eczaneye veya markete gidebilir ve detoks çayları olarak satılan bu ürünleri alabilir.
Zayıflama Takviyeleri ve Sağlık Riskleri
Detoks ve kilo kaybı için diyet takviyelerinin kullanımı ile bağlantılı zararlar üzerinde kapsamlı araştırmalar yapılmıştır. Bir çalışmada, araştırma ekipleri, FDA’ya bildirilen ve 25 yaşına kadar olan gençlerde tek diyet takviyeleri ile ilgili, yaklaşık 1.000 ciddi yan etki hakkındaki verileri değerlendirmiştir. Ekim 2019’de Adolesan Sağlığı (JAH) adlı bir tıp dergisinde yayınlanan 
araştırmaya göre 11 yıl boyunca, ölüm, sakatlık, hayatı tehdit eden sorunlar, hastaneye yatma veya acil servise alınmak dahil olmak üzere ciddi tıbbi olaylar, vitamin takviyeleri ile ilgili ciddi olaylara kıyasla kilo kaybı ve benzer takviyeler için neredeyse üç kat daha olasıdır. Son araştırmalar, genç kadınlara reçetesiz diyet hapları veya müshil (laksatif) kullandıktan sonra üç yıl içinde yeme bozukluğu teşhisi koyma riskinin arttığını göstermektedir. Çalışma, Amerikan Halk Sağlığı Dergisi’nin (AJPH) Ocak 2020 sayısında yer almıştır.
Cazibesine Kolay Kapılmamak Gerekir
Birçok tüketicinin detoks çayları gibi ürünler için ödeme yapmaya istekli olması gerçekten şaşırtıcı değildir ancak uzun vadeli etkileri olumsuz olabilir ve tüketiciler bu çayların vaad edilen etkilerini görmediğinde kendilerini suçlayabilir ve neyi yanlış yaptıklarını merak edebilir. Uzmanlar aldatıcı reklamların cazibesine kapılmanın kolay olduğunu söylemektedir. Ayrıca reklamlarda kullanılan ince görünümlü ünlülerin kişisel eğitmenlere ve özel aşçılara, birçok insanın sahip olduğunun çok ötesinde avantajlara sahip olabileceği unutulmamalıdır. Bu 
demektir ki bir çay ya da benzeri ürünleri tanıtan, yarar gördüğünü iddia eden bir ünlü görüldüğünde, o kişinin nasıl göründüğünden ürünün sorumlu olduğunu varsaymak doğaldır, genetik, diyet ve egzersizin bir kombinasyonu olduğunu tamamen unutulmaktadır. Kişiler etkileyici olduğu savunulan detoks çaylarını kullanmaya yönlendirildiğinde ince yapıya hangi faktörlerin katkıda bulunabileceği düşünülmeli ve satın alınmadan önce eleştirel düşünülmelidir.
Kaynakça:
https://health.usnews.com
https://www.buseterim.com.tr
Yazar: Müşerref Özdaş