Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

En Tehlikeli İnsan Parazitleri Nelerdir?

0 1.147

En Tehlikeli İnsan Parazitleri Nelerdir?Parazit, bir konakçının üzerinde ya da içinde yaşayan ve beslenmesini ondan karşılayan bir organizmadır. İnsan parazitleri de, yaşamak için insanları kullanan, önemli hastalıklar yapan ve bu hastalıkların yayılmasına neden olan organizmalardır. Bazı parazitlerin yarattığı hastalıklar kolayca tedavi edilebilirken, bazılarının tedavisi son derecede zordur. Bu hastalıklar ağırlıklı olarak, genellikle tropik ve subtropik bölgelerde yaşayan toplumlarda görülse de, paraziter enfeksiyonlar gelişmiş ülkelerdeki insanları da etkilemektedir. Bazı parazitler insansız yaşayamazken, bazıları “fırsatçı”dır. Herhangi bir yerde rahatlıkla yaşarlar, ama kendilerine bir insan bulduklarında da bu fırsatı geri çevirmezler. Aşağıda, en tehlikeli insan parazitlerinden bazılarının insanlara nasıl yerleştikleri ve hangi tehlikelere yol açtıkları yer almaktadır:

Plazmodyum ve Sıtma:

Dünyada her yıl yaklaşık 200 milyon sıtma (malarya) vakası görülmektedir. Genellikle, sıtmanın, sivrisineklerin yol açtığı, viral veya bakteriyel bir hastalık olduğu sanılır. Aslında sıtma, plazmodyum adlı bir parazitik protozoanın neden olduğu enfeksiyondur. Hastalığın, ateş ve titreme gibi belirtileri başka bazı paraziter enfeksiyonlar kadar iğrenç görüntüler sergilemese de, ölümle sonuçlanabilir. Hastalığa karşı riski azaltan çeşitli önlemler ve tedavisi vardır, ancak aşısı yoktur. Sıtma, sivrisinek (anofel) tarafından taşınır. Dişi sivrisinek ısırdığında (erkekler sivrisinekler ısırmaz), plazmodyum vücuda sivrisineğin tükürüğü ile girer. Tek hücreli organizma, kırmızı kan hücrelerinin içinde çoğalır ve sonuçta bunların patlamasına neden olur. Başka bir sivrisinek enfekte olmuş konakçının kanını emdiğinde de taşınma döngüsü tamamlanır.

En Tehlikeli İnsan Parazitleri Nelerdir?Tenya ve Sistiserkoz:

Bağırsak solucanı yassı bir kurttur. Parazitler içinde birçok farklı tenya türü vardır. Yiyeceklerle birlikte, yumurtaları veya larvaları yutularak vücuda girdiğinde, gastrointestinal sisteme yerleşir, yapışır, büyür, olgunlaşınca parçalarını veya yumurtalarını dökerler. Ancak, larvalar olgunlaşmaları için aradıkları gerekli koşulları bulamazlarsa, kistler oluşturmaya başlarlar. Bu kistler de vücuttaki herhangi bir yere göç edebilir ve sistiserkoz denilen ciddi bir hastalığa neden olurlar. Yarattıkları enfeksiyon bazı organlar açısından diğerlerinden daha ölümcüldür. Örneğin omurilikteki ve beyindeki kistler ölüme yol açabilir. Diğer organlardaki (örneğin gözlerde ve kaslarda) kistler ise dokuya baskı uygulayarak ve beslenmesini önleyerek, o organların işlevlerini azaltabilir ya da kişiyi sakat bırakabilir. Tenyalar çok farklı yollardan vücuda girebilirler. Çok iyi yıkanmamış marul veya salatalarda kullanılan çeşitli otların yenilmesi, az pişmiş et ve suşi yenilmesi, kirli su içilmesi en bilinen yollarıdır.

En Tehlikeli İnsan Parazitleri Nelerdir?Filaryal Parazit Ve Fil Hastalığı:

Dünya Sağlık Örgütü’nün tahminlerine göre 120 milyondan fazla insan bir tür kurtçuk türü olan filaryal parazitlerle enfekte olmuştur. Söz konusu parazit lenfatik damarları tıkayabilmektedir. Neden olduğu hastalıklardan biri de “Fil Adam Hastalığı” olarak adlandırılmaktadır. Hastalığın adı, lenfatik sıvının düzgün bir şekilde boşaltılamadığı zaman ortaya çıkan muazzam şişlik ve doku deformitesine işaret etmektedir. Filaryal parazit enfeksiyonları çeşitli yollarla kendini gösterir. Bu parazit, örneğin ıslak çimlerde yürürken deri hücreleri arasından sızabilir, içme sularıyla yutulabilir veya sivrisinek sokmasıyla vücuda girebilir.

Avustralya Kenesi Felci:

Keneler, ektoparazitler olarak kabul edilirler, yani parazitik çalışmalarını vücudun içinden ziyade vücudun dışında yaparlar. Kene ısırığı, alerjik reaksiyonlar yapması dışında, ayrıca laym (lyme) ve riketsiya parazitinin yol açtığı humma gibi çok tehlikeli ve kitlesel ölümlere neden olabilen viral hastalıkları aktarabilir, ancak sorunun asıl nedeni kene değildir. Avustralya felç kenesi (Ixodes holocyclus) hariç. Bu kene türü de, diğer keneler gibi çeşitli hastalıkları taşır, ama onlardan farklı olarak, felce neden olan bir nörotoksin salgılar. Toksin akciğerleri felce uğratır ve oluşan solunum yetmezliği ölümle sonuçlanır. Bu kene türü yalnızca Avustralya’da yaşamaktadır ve salgıladığı toksinin panzehiri henüz bulunamamıştır.

Uyuz Böceği:

Uyuz böceği (sarcoptes scabiei) kenenin yakın bir akrabasıdır (örümcekler gibi, araknid), fakat bu parazit ısırmak yerine cilde girmektedir. Gerek böcek, gerekse dışkısı ve cildin tahrişi, çok sayıda kırmızı kabarıklıklar ve yoğun kaşıntı üretir. Enfekte olan kişi sürekli kaşıyarak cildini adeta kazımak istese de, bu kaşımalar sonrasında ortaya çıkan ikincil enfeksiyonlar çok ciddi olabilir. Zayıf bağışıklık sistemi veya akarlara duyarlılığı olan insanlar, Norveç uyuzu denilen bir rahatsızlık geliştirebilirler. Derileri milyonlarca akarla enfeksiyondan sert ve kabuklu hale gelir. Enfeksiyon tedavilerle iyileşse bile, deformite kalır. Bu parazit, enfekte olmuş bir kişiyle veya onun kullandığı eşyalarla temas yoluyla bulaşmaktadır.

En Tehlikeli İnsan Parazitleri Nelerdir?Vida Kurdu ve Miyaz:

Bazı sinek türlerinin larvasının, diğer adıyla vida kurdunun (screwworm) bilimsel adı “cochliomyia hominivorax”dır. Adının “hominivorax” kısmı insan yiyen anlamına gelmektedir ve bu sineklerin larvalarının neden oldukları miyaz yani bir başka deyişle sinek hastalığıyla ilgili iyi bir tanımlamadır. Dişi sinek, vücuttaki açık bir yaraya (veya bu gözler, kulak ve burun delikleri de olabilir) yüze yakın yumurta bırakır. Yumurtalardan, bir gün içinde, eti oyup yiyen kurtçuklar çıkar. Kurtçuklar, bir yandan büyürlerken, kasları, kan damarlarını ve sinirleri kemirip yerler. Larvalar çıkarılmaya çalışılırsa, daha derin oyarak tepki verirler. Enfekte olanların yüzde 8’i büyük acılar çekerek ölmektedir.

Kaynakça:
– Eric S Loker, Bruce Hofkin, “Parasitology: A Conceptual Approach”, Garland Science, (2015)
– Rosemary Drisdelle, “Parasites: Tales of Humanity’s Most Unwelcome Guests”, University of California Press, (2010)

Yazar: Oben Güney Saraçoğlu

Bunları da beğenebilirsin
Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku