Richard Feynman, kuantum mekaniği ve parçacık fiziği gibi alanlarda önemli katkılarda bulunan Nobel ödüllü bir fizikçidir. Ayrıca nanoteknoloji kavramını tanıtan kuantum hesaplamaya öncülük etmiştir. Bunların yanında Cornell ve Caltech’te ders veren ünlü bir öğretim görevlisi olarak görev yapmıştır.
Feynman tüm başarılarına rağmen kendisini “sıkı çalışan sıradan bir insan” olarak tanımlamakta, Kuantum mekaniği ve elektromanyetik alanlar gibi karmaşık konuları bile herkesin yeterli çabayla öğrenebileceğine inanmaktaydı.
Richard Feynman’ı Richard Feynman’ı yapan (en azından Richard Feynman’a göre) doğuştan gelen zeka değil, bilmediği şeyleri sistematik bir şekilde tanımlaması ve sonra da onları hem içten hem dıştan anlamaya çalışmasıydı. Feynman, işi ve hayatı boyunca, fizik dünyasındaki karmaşık kavramları dikkate alma ve bilgi ve fikirleri zarafet ve basitlikle damıtma sürecine ilişkin içgörüler sağladı. Öğrenme süreciyle ilgili bu gözlemlerin çoğu, şimdi “Feynman Tekniği” denilen teknikle bir araya toplanmıştır.
Feynman Tekniği, neredeyse bütün konuların anlaşılabilmesi için kullanabilecek bir öğrenme tekniğidir. Bu teknikte beceri setini sürekli olarak genişletmek ve yeni ve karmaşık kavramlar üzerinde ustalık kazanmak için, bilgisayar bilimi ve ürün tasarımından psikoloji ve evrimsel biyolojiye kadar uzanan şaşırtıcı problemlerin çözülmesinden bir çerçevenin oluşturulması çok değerlidir. Bu yazıda Feynman Tekniği, bilgi ve yetenekleri geliştirmek için nasıl kullanılabileceği üzerine bilgiler bulunmaktadır.
Feynman Tekniği Nedir?
Feynman Tekniği, bir konunun anlaşılabilmesi için dört aşamadan oluşan bir öğrenme sürecini temsil eder. Bu teknik, seçme, araştırma, yazma, açıklama ve iyileştirme yoluyla kazanılan gerçek kavrama lehine otomatik hatırlamayı reddeder. Feynman’ın James Gleick tarafından kaleme alınan biyografisi , ünlü fizikçinin öğrenme sürecine dair birçok ipucu sunuyor. İşte sadece bir tanesi;
Her yüksek lisans öğrencisi sözlü yeterlilik sınavına hazırlanma aşamasında öncelikle bilinen fiziğin ana hatlarını öğrenir. Bu konuda kendine yeni bir defter açmakta ve bu defterin başlığını da “Hakkında Bilmediğim Şeylerin Defteri” koymaktadır. Bilgisini sürekli yeniden düzenlemektedir ve fiziğin her dalını sökmek, parçaları yağlamak ve tekrar bir araya getirmek için haftalarca çalışmaktadır. Tüm bu süre boyunca fizik ile ilgili ham kenarları ve tutarsızlıkları aramaktadır. Her konunun temel çekirdeklerini bulmaya çalışmakta, öğrenimi, bitirdiğinde ise elinde özellikle gurur duyduğu bir defteri vardı.”
Feynman ezberlemeyi reddetmiş; öğrenmenin aktif bir “deneme yanılma, keşif, özgür sorgulama” süreci olması gerektiğine inanmış; ve bir şeyin açık ve basit bir şekilde açıklanamadığında, bunun nedeni onu yeterince iyi anlamamış olmak olduğunu dile getirmektedir
Feynman Tekniğinin Ana Hatları
Feynman Tekniğinin ana hatları şu şekilde sıralanabilir;
Öğrenmek için bir kavram seçmek: Öğrenmek istenilen bir konu seçilmelidir ve bu bir defterdeki boş bir sayfanın en üstüne yazılmalıdır.
Öğrenmek veya bir başkasına öğretmek: Bir konu hakkında tüm bilgileri öğrenmek ve aynı kendi yeni öğreniyor gibi detaylandırarak başkasına öğretmek.
Konu hakkında tüm kaynaklara başvurmak: Kitap, ders notları veya postcast gibi tüm kaynaklardan konu hakkında bilgi toplamak ve merak edilen tüm soruları cevaplamayı amaçlamak
Konu hakkında basit açıklamalar düzenlemek ve anolojiler oluşturmak: Konu hakkında tüm notları toparlayarak, düzen sokmak ve net açıklamalar şeklind basit açıklamalar yapmak. Aynı zamanda sezgisel olarak anımsatan anotojiler düzenlemek
Feynman Tekniği Nasıl Çalışır?
Bir konunun anlaşılamadığı çoğu zaman çok geç olana kadar fark edilmez. Bir sınavda karşılaşılan bir soru veya bir başkası o konu hakkında soru sorduğunda anlaşılamadığı aniden fark edilir. Bilinenleri zihinden çıkartıp bir başkasına sunmak gerektiği zaman ise o konu hakkında çok az şey bilindiği fark edilir. Feynman Tekniği, gerçekten amatörken bir konunun ustası olunduğunun düşünülmesine izin vermez. Sürecin her adımı kişiyi o konu hakkında bilmedikleri ile yüzleşmesine, doğrudan ana konu ile ilgilenmesine ve o konu hakkındaki bilgilerini netleştirilmesine zorlar.
Öğrenilecek Bir Konsept Seçmek
Çalışmak için bir kavram seçmek, kişinin bilmediği şeyler konusunda bilinçli olmaya zorlar. Ayrıca bir veya birkaç sayfaya sığabilecek kadar konunun açıklamalarını öğrenmeye zorlar.
Bu adım neden ve nasıl işe yarıyor:
- Bilinmeyen konular ile yüzleşmeyi sağlar: Boş bir sayfaya bir konu yazarak, sıfırdan başlandığı veya en azından bazı boşlukların doldurulması gerektiği gerçeği ile yüzleşmeyi sağlar.
- Spesifik olmaya zorlar: Evrendeki bilgiler incelendiğinde, çoğu kimsenin birçok şey hakkında bir bilgisi bulunmadığı görülür. Bilmediği şeyleri açıkça yazmak kişiye bir başlangıç noktası sağlar.
- Basit açıklamalarla başlamayı sağlar:Bilgiyle doldurmak yalnızca bir zihin vardır. Psikoloji, Mikroekonomi veya Evrimsel Bilim üzerine öğrenilmesi gereken her bilgiyi bir sayfaya sığdırmak zor olabilir. Bunun yerine, daha küçük, daha tanımlanmış kavramlar veya bir ara sınav veya final sınavında güvenilir bir şekilde bulunabilecek kavramlar odaklanılmalıdır.
Kendine Açıklamak ve Başkasına Öğretmek
Klasik bir öğrenme hatası, bir makaleyi veya ders kitabını okumak ve öğrenmenin tamamlanmış olduğunu düşünmektir. Aslında okumak anlamak değildir. Hatta bir kaynağın cümlelerini not defterlerine kısa notlar alarak aktararak notlar bile alınabilir, ancak bu şekilde bir konunun kavradığını düşünülse de bu bir yanılgıdır. Çünkü alınan sadece nottur.
Ancak bir konunun gerçekten anlaşılması, öğretme gibi daha aktif bir süreci gerektirir. Resmi olarak kişinin önce kendisi o konuyu öğrenmesi sonra birine öğretmeye çalışması gerekir. Kişi konuyu şayet notlarına bakmadan açıklayabiliyor ve karşısındakine açıklayabiliyorsa o konuyu öğrenmiş sayılır. Ancak bilgisini her zaman bir üst seviyeye çıkarmaya çalışmalıdır. Öğretme süreci, ayrıca eleştiri düşünceleri netleştirme, soruların cevaplarını öğrenme ve eleştiri için bir geri bildirim döngüsü başlatılmasına yardımcı olur.
Bu adım neden ve nasıl işe yarıyor:
- Kişinin o konu hakkında kendisini kandırmasını önler: Bir şeyi gerçekten yazılı olarak veya sesli olarak açıklamak gerektiğinde, önce akıl yürütmedeki ve bilgideki boşluklarla karşılaşılır. Yazmayı ve öğretmeyi , zaten anladıktan sonra geriye kalan konu ile ilgilianlayış elde etme sürecidir.
- Başkalarını kandırmak zorlaşır:Yapılan bir açıklama mantıklı değilse, karşıdakiler ya kişiye söyle ya da boş bakışlarla bunu ifade ederler. Bu durumda karşıdakilerden onlara öğrettiklerinizi kendi sözleriyle tekrar etmelerini istenmelidir. Şayet açıklayamazlarsa, ö ğretilmeye çalışılan konu demek ki karmaşık geliyordur ve daha basitleş veya sade bir dil kullanılarak açıklanmalıdır.
- Karşıdakine güven verilir: Bir konu gerçekten anlaşıldı ise istisnai durumlar gösterilerek ve mantıksal tutarsızlıklar tespit ederek daha detaylı bir açıklama ile karşıdakine açıklanmalıdır. Böylelikle, karşıdaki kişilerde güven oluşturulurken, öğrenme için sağlam bir çerçeve oluşturulmuş olur. Aynı zamanda daha da zorlu konuların üstesinden gelinmesine yardımcı olur.
Zorlanılan Yerde Kaynağa Başvurmak
Öğrenme yinelemeli olmalıdır ve çoğu zaman, zorlayıcı bir şey öğrenmek birkaç denemeyi gerektirir. Feynman Tekniğinde öğrenme süreci içinde kaynak olarak kullanılan materyallere geri dönülmesi ana kriterlerden biridir. Şayet bir konu hakkındaki bilgi yetersizce ve karşı tarafa yapılan açıklama yetersiz kalıyorsa tüm kaynaklar tekrar gözden geçirilmesi, öğrenilenlerin temellerinin sağlamlaştırılmasına yardımcı olabilir. Doğru olanı bulmak muhtemelen birkaç tekrar gerektirirken bu iyidir. Çünkü Açıklamalar ne kadar hassaslaştırırsa, anlaşılanda o kadar derin olur.
Bu adım neden ve nasıl işe yarıyor:
- Öğrenme yinelemeli bir süreç haline gelir: Bu adım, öğrenmeyi bire bir olarak görmek yerine, bilginin sürekli olarak yenilenmesini sağlar.
- Sürekli aktif olunur: Öğretici kendi açıklamalarını ve modellemelerini detaylandırmak için sürekli kaynakları tarar ve bu şekilde sürekli aktif kalır. Pasif olarak öğrenilenlerin, ayrıntılarını hafızaya almak daha zordur, oysa sürekli aktif olan bilgi daha uzun süre hafıza da saklanabilir..
- Bilgi tabanını genişletir: Paradoksal olarak, ne kadar çok öğrenilirse, öğrenme kapasitesi o kadar artar. Bir ders kitabının bir bölümüne bakıldığında, ilk seferde farklı bir dil gibi gelebilir. İkinci kezbakıldığında ise daha net olarak anlaşılır hale gelir. Üçüncü kez bakıldığında ise zaten güçlü bir taban olduğu için, daha önce muhtemelen görülemeyen nüanslar yakalanır.
Açıklamaları Basitleştirmek ve Kendi Analojileri Oluşturmak
Her çalışma alanının kendi özel terimleri vardır. Bunları bilmek önemli olsa da, jargonu bilmekle kavramları bilmek birbirine karıştırmamak da önemlidir. Feynman Tekniği, ilk açıklamaları basitleştirmeyi ve basit analojiler yoluyla konunun anlaşılmasını kolaylaştırır.
Bu adım neden ve nasıl işe yarıyor:
- Anlaşılır olmak için sadeleştirir: Terimleri hafızaya almak ve istendiğinde tekrarlamak yeterince kolaydır. Ama ezberlemek anlamak değildir. Bir kişiyi akıllı gösteren zor ve herkesin kullanmadığı kelimeleri kullanarak bir konuyu anlatmak değil, en temel biçimiyle bilgiyi damıtarak sadeleştirmek demektir. Böylelikle herkes tarafından anlaşılır olur.
- Analojileri hatırlamak ve açıklamak daha kolaydır: Zorlayıcı bir kavramı anlaşıldığında, analojiler, onu hızlı bir şekilde hatırlanılmasını sağlar. Aynı zamanda başka kişilere net bir şekilde açıklamak için kısa yollar oluşturulmasına olanak tanır.
Kaynakça:
https://medium.com/taking-note/learning-from-the-feynman-technique-5373014ad230
https://fs.blog/feynman-technique/
https://collegeinfogeek.com/feynman-technique/
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu