Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

Fitofotodermatit Nedir?

0 1.109

Fitofotodermatit, bir tür kontakt dermatittir ve adını üç bölüme ayırarak anlamak daha kolay olmaktadır:
• Bitki anlamına gelen fito
• Güneş ışığı anlamına gelen fotoğraf
• Derinin iltihaplanması olan dermatit
Bu durumda bazı bitki kimyasallarıyla temas etmek ve güneş ışığına maruz kalmak cilt iltihabına neden olmaktadır ve buna fitofotodermatit denmektedir. Bu sağlık koşulu diğer kontakt dermatit tiplerinden daha az yaygındır. Fitofotodermatit belirtileri endişe verici olmaktadır, ancak genellikle durum zamanla kendi kendine geçmektedir. Daha ciddi vakalar bir dermatolog tarafından tedavi edilmesi gerekebilmektedir.

Fitofotodermatit Belirtileri

Fitofotodermatit Nedir?Fitofotodermatit belirtileri reaksiyon döngüsüne bağlı olarak değişiklik göstermektedir. İlk başta, ciltte kabarcık benzeri lekeler yaşanmaktadır, bunlar genellikle kaşıntılı ve düzensiz şekildedir. Bu lekeler cildin bitki maddesine maruz kaldığı her yerde görünmektedir. Vücutta fitofotodermatitten en sık etkilenen bazı bölgeler bulunmaktadır. Bu bölgeler aşağıdaki gibidir:
• Bacaklar
• Eller
• Kollar
Yuvarlak kabarcıkların yanı sıra, yamalar da damlama şeklinde ve çizgiler olmaktadır. Kabarcıklar ilk reaksiyondan sonra kaşıntı yapmamaktadır, ayrıca kızarıklık ve iltihaplanma (şişme) de azalmaktadır. Bununla birlikte, kabarcıkların yerine koyu pigmentasyon görülmektedir ve buna iltihap sonrası pigmentasyon denmektedir. Bu aşama birkaç hafta, hatta aylarca sürebilmektedir.

Sebepleri

Fitofotodermatite, furokoumarinlere maruz kalındığında ortaya çıkmaktadır. Bu, bitki yüzeylerinde bulunan bir kimyasal türüdür. Kimyasal, fotosentez işlemi yoluyla UVA ışınları tarafından aktive edilebilmektedir. Cilt kimyasalla temas ettiğinde ve kimyasal aktive olduğunda, bir reaksiyon meydana gelmektedir. Kısaca bu aktif madde ile temas edildiğinde, bazı kişilerde cilt reaksiyonlarına neden olmaktadır. Fitofotodermatit sadece epidermisi etkilemektedir ve epidermis cildin dış tabakasıdır. Fitofotodermatite neden olabilecek bazı bitkiler bulunmaktadır. Bu bitkiler aşağıdaki gibidir:
• Havuç
• Kereviz
• Turunçgiller (en yaygın olarak misket limonu)
• İncir
• Yabani dereotu
• Yabani maydanoz
• Yaban havucu
Ayrıca ilk kabarcıklanma semptomları, kimyasalın epidermis üzerindeki etkilerinden kaynaklanmaktadır. Furanokumarin ayrıca cilt hücrelerinde aşırı melanin üretmekten sorumludur ve bu, cildin daha sonra renk değiştirmesine neden olmaktadır.

Berloque Dermatit

Fitofotodermatit ayrıca berlok dermatit adı verilen bir alt türe sahiptir ve bu parfümde bulunan bazı maddelerden kaynaklanmaktadır. Belirtiler kişi parfüm uyguladığı çizgi izlerini içermektedir, çoğunlukla boyun ve bilek çevresinde oluşmaktadır. Berloque dermatite, Fitofotodermatit Nedir?bergapten adı verilen ve bu reaksiyonlara yüksek miktarlarda neden olabilecek bir madde neden olmaktadır. Bu durum nadir olsa da, kişinin hassas cildi varsa bu maddeden kaçınmayı düşünmelidir.

Risk Faktörleri

Furanokumarine maruz kaldıktan sonra herkes fitofotodermatit yaşamamaktadır. Kişinin metaller ve temizlik maddeleri gibi diğer maddelerle temas eden dermatit geçmişi varsa daha büyük bir risk altında olmaktadır. Bu cilt reaksiyonu için risk faktörleri bulunmaktadır. Bu risk faktörleri aşağıdaki gibidir:
• Açık havada oynamak veya gezmek
• Bahçıvanlık yapmak
• Ağaçlık alanlarda yürüyüş veya diğer aktiviteler
• UVA seviyelerinin daha yüksek olduğu günlerde bitkilere temas etmek
• Daha yüksek irtifada bitkilerle temasa geçmek
• Çok fazla özsu olan bitkilere dokunmak
• Furocoumarin içeren ahşap malzemeler kullanmak veya kazara maruz kalmaya neden olabilecek kamp ateşleri yapmak
• Yemek pişirme veya barmenlik yapmak
Ayrıca fitofotodermatit ilkbahar ve yaz aylarında daha yaygın bir durumdur. Bu, bitkilerin genellikle cilt için toksik olabilecek maddeler üretmede en aktif olduğu zamandır. Ayrıca, bu sıcak aylarda dışarı çıkıp bitkilerle temas etme olasılığı daha yüksek olmaktadır. Firokoumarinler UVA ışınlarına maruz kalmadan önce fitofotodermatiti yaymak mümkündür. Bu özellikle ebeveyn ve çocuk arasındaki bir durumdur. Aslında, çocuklarda durumun bazı vakaları çocuk istismarı ile benzer belirtiler gösterdiği için yanlış şekilde karıştırılmaktadır.

Teşhisi

Hafif fitofotodermatit vakaları mutlaka doktor görünmeyi gerektirmemektedir. Kişi de şiddetli kabarcık ve kaşıntı varsa, birincil bakım sağlayıcıyla veya dermatologla görüşmelidir. Ayrıca, kişi sızıntı yaraları gibi enfeksiyon belirtileri fark ederse, doktora görünmesi gerekmektedir. Fitofotodermatit genellikle diğer cilt durumlarıyla karıştırılmaktadır. Bu cilt durumları aşağıdaki gibidir:
• Güneş alerjileri
• Zehirli Sarmaşık alerjisi
• Güneş yanığı
• Zehirli meşe alerjisi
• Kurdeşen
Ayrıca doktor fizik muayene ile fitofotodermatiti teşhis etmektedir. Muayene kşinin belirtilerine Fitofotodermatit Nedir?bakarak, katıldığı son etkinlikleri ve belirtilerin ne zaman başladığını sorarak yapılmaktadır.
Tedavi Seçenekleri
Fitofotodermatit öncelikle evde bakım ile tedavi edilmektedir. Orta dereceli kabarcıklar soğuk bezlerle yatıştırılmaktadır. Steroidler gibi topikal merhemler, daha şiddetli salgınlarda ilk kabarcıklara, iltihaplanmaya ve bunlar kaşıntıyı hafifletmeye yardımcı olmaktadır. Steroidler ve diğer topikal ilaçlar, ikinci aşamada meydana gelen pigmentasyon değişikliklerine yardımcı olmamaktadır. Enflamatuar sonrası pigmentasyon için en iyi tedavi ölçüsü zamandır. Cilt renginin bozulması birkaç hafta boyunca kendiliğinden kaybolmaktadır. Güneşe maruz kalmanın azaltılması, renk değişikliğinin daha da koyulaşmasını önlemeye de yardımcı olmaktadır. Sedef hastalığı gibi diğer cilt hastalıklarında sıklıkla kullanılan fotokemoterapi, bu durum için önerilmemektedir, çünkü pigmentasyon değişikliklerini kötüleştirmektedir. Ayrıca ağartma maddelerinin de etkisiz olduğu kanıtlanmıştır. Önleyici tedbirlerin fitofotodermatit ile baş etmede en yararlı olduğu kanıtlanmıştır. Temel olarak sabun ve su, bu cilt reaksiyonuna neden olan kimyasalların çıkarılmasında uzun bir yol kat etmektedir.

Önleme İpuçları

• Açık havada olduktan hemen sonra eller ve cildin açıkta kalan diğer kısımları yıkanmalıdır
• Bahçeyle uğraşırken eldiven kullanılmalıdır
• Ormanlık alanlarda pantolon ve uzun kollu giyilmelidir
• Maruz kalan ellerde kazara döküntü oluşmasını önlemek için dışarı çıkmadan önce güneş kremi kullanılmalıdır
Fitofotodermatit ciddi bir durum değildir, ancak etkileri birkaç hafta hatta aylarca sürebilmektedir. Bu durum, semptomlarıın şiddetli olduğu durumlar dışında tıbbi tedavi gerektirmemektedir ve zamanla, fitofotodermatit kendi kendine düzelmektedir. Tekrarlayan fitofotodermatit vakaları yaygın bir değildir. Bu durumdan sonra, dışarıda ilgilenme ve gelecekteki maruziyeti önlemek için belirli bitki ve meyvelerden kaçınma olasılığı daha yüksektir. Kişi de iyileşmeyen veya kötüleşen bir döküntüsü varsa, başka bir cilt durumu olasılığını ortadan kaldırabilmek için doktoruyla görüşmelidir.

Kaynakça:
aad.org
dermnetnz.org
nejm.org
annemergmed.com

Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu

Bunları da beğenebilirsin
Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku