Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

Gıda Hijyeni Nedir? Gıdalardan Nasıl Enfeksiyon Kaparız?

0 439

Gıda Hijyeni Nedir? Gıdalardan Nasıl Enfeksiyon Kaparız?Tükettiğiniz gıdaların sizi ciddi bir şekilde hasta edebileceğini düşündünüz mü? Evet gıdalara bağlı enfeksiyonlar canlılarda önemli hastalıklara neden olmaktadır. Bunun bir örneğini yakın zamanda Almanya’da salatalık tüketimine bağlı olduğu düşünülen ölümlerde gördük. Bu enfeksiyonlar, mikroorganizmalar özellikle de bakteri ve virüsler tarafından meydana getirilmektedir. Hastalık, ya bizzat gıda maddeleri içindeki mikroorganizmalar ya da bunların salgıladıkları toksinler (zehir) ile oluşur. Genel olarak bu hastalıklara gıda zehirlenmeleri’ ya da gıdaya bağlı enfeksiyonlar’ denir. Her ne kadar gıda zehirlenmeleri’ terimi daha kapsamlı bir anlam ifade etse de (kimyasal kirlenme, ağır metal bulaşması vb.) bu terminoloji kullanıldığında aklımıza genellikle mikroorganizmalar gelmektedir. Bakterilerin doğrudan (herhangi bir toksin oluşturmadan) canlı organizmalarda meydana getirdiği enfeksiyonlara çok sayıda bakteri türü neden olmaktadır. Ancak bunlardan en önemli ve yaygın olanları Salmonella, E. coli, Campylobacter, Brucella ve Listeria türü bakterilerdir.

Gıda Hijyeni Nedir? Gıdalardan Nasıl Enfeksiyon Kaparız?Toksine bağlı gıda zehirlenmeleri birçok bakteri türü tarafından oluşturulmaktadır. Bunlara örnek olarak Clostridium botulinum, Staphylococcus aures ve Bacillus cereus verilebilir. Bunlardan C. botulinum tarafından oluşturulan ve bir nörotoksin (sinir sistemini etkileyen) olan ‘botulinum’ toksini şu anda doğada bilinen en güçlü toksin olarak kabul edilmektedir. Belli miktarın üzerinde bakteri veya bakteri kaynaklı toksin içeren gıdalar tüketildiğinde insanlarda ölüme kadar varan değişik hastalıklar meydana gelebilmektedir.

Gıda Hijyeni Nedir? Gıdalardan Nasıl Enfeksiyon Kaparız?Gıdalar, besin zincirinin herhangi bir aşamasında mikroorganizmalarla kirlenebilmektedir. ‘Çiftlikten çatala’ kavramı yukarıda açıklanan hastalıkların önlenebilmesi için gıdaların üretiminden tüketimine kadar geçen bütün aşamaları kapsayan bir süreçtir. Bu süreç mikroorganizmaların gıda maddelerine bulaşmasının engellenmesini ve hastalık oluşturucu sayılara ulaşmasını engelleyecek yöntemleri kapsamaktadır. Çiftlik deyince aklımıza bu gıda maddelerinin üretildiği veya hayvanların yetiştirildiği ortamlar gelmektedir. Mikroorganizmaların, gıda maddelerine veya hayvanlara bulaşmasının ya da hayvanlarda enfeksiyonlar meydana getirmesinin önlenmesi oldukça önemlidir. Salmonella’dan ârî tavuk çiftlikleri oluşturmak ya da hayvanları aşılayarak bu ve benzeri bakterilerle enfeksiyonlara yakalanmalarını önlenmek buna örnek olarak verilebilir.

Gıda Hijyeni Nedir? Gıdalardan Nasıl Enfeksiyon Kaparız?Bu sayede “sağlıklı hayvan -sağlıklı gıda” yaklaşımının ilk ve en önemli aşaması sağlanmış olacaktır. Çiftliklerde sağlıklı olarak yetiştirilen bu hayvanların kesim için taşınırken, kesim sırasında veya sonrasında da bu bakterilerle bulaşmasının önlenmesi hayati derecede önemlidir. Çünkü bu aşamada hayvanlar ya da karkaslar, kesimhane ortamında bulunan alet, ekipman veya personelden ileri gelen kirlenmelere maruz kalabilmektedir. Yine kesim sonrası parçalama ve paketleme esnasında da bıçak ve parçalama tahtası gibi malzemelerden kaynaklanan bulaşmalar da gerçekleşebilmektedir. Hayvanların iç organları ayrılırken ya da derileri yüzülürken karkaslar bakteriler ile tekrar kirlenebilmektedir. Dolayısıyla bu aşamalarda da bulaş-mayı en aza indirmek için gerekli tedbirler alınmalıdır.

Et ve et ürünleri, kesim, parçalama ve paketleme sonrası taşıma ve tüketiciye ulaşıncaya kadarki diğer safhalarda da bu bakterilerle kirletilmemelidir. Gıdaların doğal florasında bulunan bakterilerin sayılarının insanlarda hastalık oluşturacak kritik sayılara ulaşmaması için üretimden tüketime kadar soğuk zincirin kırıl-maması gerekir.

Tüketici tarafından alınan ve eve getirilen gıda maddelerinin tüketilmesi esnasında da hem mutfakta hem de pişirme ve tüketme esnasında dikkat edilmesi gereken hususlar vardır. Nitekim et ve et ürünlerinin yeterince pişirilmeden yenmesi sonucu gıdalara bağlı enfeksiyonlar ya da zehirlenmeler görülebilir. Yine, yemek hazırlarken çiğ ete dokunulduktan sonra pişmiş yiyeceklere ya da çiğ olarak tüketilen yiyeceklere dokunmak; bu gıdaların kesim ya da parçalama işleminde kullanılan bıçak ya da kapların yeterince yıkanmadan başka amaçlarla kullanılması ve özellikle dondurulmuş gıdaların çözündürülüp tekrar dondurulması mutfakta karşılaşılan en büyük risklerdendir. Yiyecekler pişirildikten sonra kontamine çiğ gıdalarla ya da servis amacıyla kullanılan aletlerle tekrar teması bulunan ya da soğuk zincire dikkat edilmeden muhafaza edilen yiyecekler insanlar için risk taşımaya devam etmektedir.

Gıda Hijyeni Nedir? Gıdalardan Nasıl Enfeksiyon Kaparız?Görüldüğü üzere gıdalar, çiftlikten sofraya kadar enfeksiyon, zehirlenme ya da zehirleme riskini her an taşımaktadır. Dolayısıyla güvenli ve sağlıklı gıda üretimi ve insan sağlığını korumak için çiftlikten çatala kadar kritik noktaların belirlenip mikroorganizmaların gıdalarla tema-sının en az seviyeye düşürülmesi oldukça önemlidir.

Et Tüketiminde Şu Hususlara Dikkat Ediniz

  • Çözülmüş ürünleri tekrar dondurmayınız.
  • Donmuş ürünleri açıkta değil buzdolabında çözülmeye bırakınız.
  • Son kullanma tarihi geçmiş ürünleri kesinlikle tüketmeyiniz.
  • Çiğ et ve et ürünleriyle temastan sonra başka gıdalara dokunmayınız.
  • Parçalama ve pişirmeye hazırlama esnasında kullanılan bütün mutfak eşyalarının hijyenine dikkat ediniz.
  • Et ve et ürünlerini özellikle ızgara yaparken yeterince pişirilmesine dikkat ediniz.
  • Çiğ et ürünlerini diğer gıdalarla temas ettirmeyiniz.

Yazar: Enes Eker

Bunları da beğenebilirsin
Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku