Göğüs Enfeksiyonları, Nedenleri ve Tedavisi

Göğüs enfeksiyonu akciğerleri veya büyük hava yollarını etkileyen bir enfeksiyondur. Pnömoni ve bronşit en yaygın göğüs enfeksiyonlarıdır. Bronşit genellikle viral bir enfeksiyondan kaynaklanır. Zatürree (pnömoni) genellikle bakteriyel enfeksiyondan kaynaklanır. Bazı göğüs enfeksiyonları hafiftir ve kendi kendine düzelebilir ancak diğerleri (mesela zatürree) şiddetli ve yaşamı tehdit edici olabilir, hastaneye yatış gerekebilir.

Göğüs Enfeksiyonuna Neler Sebep Olur?

Üst solunum yolu enfeksiyonlarının büyük çoğunluğuna viral enfeksiyonlar neden olur. Bağışıklık sistemi birkaç gün içinde herhangi bir yardım almadan bunlarla savaşabilir. Üst solunum yolu enfeksiyonlarına bakteri yerine virüsler neden olduğu için antibiyotikler hiçbir şekilde yardımcı olmaz. Bazen üst solunum yollarındaki bir enfeksiyon daha derine yayılarak göğüs enfeksiyonuna neden olabilir. Bazen ciğerlerde yaşayan bakteriler aynı sonuçla çoğalabilir.
Akut bronşit ve zatürree (pnömoni) olmak üzere iki ana göğüs enfeksiyonu türü vardır.
Akut bronşit – Bronşit, bronşların enfeksiyonuna bağlı iltihaptır. Akut veya kronik olabilir. Akut, kısa süreli, kronik ise uzun süreli demektir. Akut bronşit yaygındır ve genellikle viral bir enfeksiyondan kaynaklanır. Bir bakteri enfeksiyonu daha az yaygın bir nedendir.
Pnömoni – Genellikle akciğerin bakteriyel bir enfeksiyonudur ve ciddi olabilir. Genellikle antibiyotiklerle tedaviye ihtiyaç vardır.

Göğüs Enfeksiyonu Belirtileri

Göğüs enfeksiyonları genellikle soğuk algınlığını veya gribi izler. Ana belirtiler şunlardır:
-Göğüsten gelen, yeşil ya da sarı mukus içeren öksürük
-Solunum güçlüğü (nefes darlığı ve hırıltılı solunum dahil)
-Göğüs ağrısı veya gerginliği
-38 santigrat derece veya üzerindeki vücut sıcaklığı
-Baş ağrısı
-Ağrıyan kaslar
-Yorgunluk
-Hızlı kalp atışı
Bu belirtiler hoş olmayabilir fakat genellikle yaklaşık 7 ila 10 gün içinde kendi başlarına iyileşirler. Öksürük ve mukus 3 haftaya kadar sürebilir.
Soğuk algınlığı genellikle üst solunum yolu enfeksiyonu olarak adlandırılır, genellikle tıkalı ve/veya akıntılı burun, hapşırma bazen hafif yüksek sıcaklıkta (ateş) kombinasyonu ile başlar. Genellikle kuru ve sert bir öksürük vardır fakat çıkabilecek çok fazla balgam var gibi de gelebilir. Ayrıca yorgun ve ağrılı hissedilebilir fakat bu semptomlar genellikle hafiftir ve günlük aktivitelere devam edilebilir. Göğüs enfeksiyonları bu belirtilerle başlayabilir fakat sahip olunan tek belirti varsa bir doktora görünmeye gerek yoktur. Tek istisna, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) ve bronşektazi gibi akciğerleri etkileyen uzun süreli sağlık durumları olan kişilerdir. Bu koşullara sahip insanların ciddi komplikasyonlar geliştirmesi daha olasıdır.

Tedavi İçin Evde Neler Yapılabilir?

Göğüs enfeksiyonu varsa şunlar yapılmalıdır:
-Bol bol dinlenmek gerekir.
-Mukusu gevşetmek, inceltmek ve öksürmeyi kolaylaştırmak için bol su içilmelidir.
-Boğaz öksürükten ağrıyorsa, ılık bir bal ve limon içeceği ile rahatsızlık hafifletilmelidir.
-Buhar (belki de mentol ilaveli) solunmalıdır. Bu, mukusu göğüsten temizlemeye yardımcı olabilir.
-Göğsü mukustan uzak tutmak ve nefes almayı kolaylaştırmak için geceleri düz uzanmaktan kaçınılmalı, ekstra yastıklar kullanarak uyurken kafa biraz yukarı kaldırılmalıdır.
-Yüksek ateşi azaltmak ve ağrı, sızı ve baş ağrılarını hafifletmek için parasetamol, ibuprofen veya aspirin alınmalıdır.
Şunlar yapılmamalıdır:
-Haşlanma tehlikesi nedeniyle çocukların bir kase içindeki sıcak sudan buhar solumasına izin verilmemelidir.
-16 yaşın altındaki çocuklara aspirin verilmemelidir.
-öksürük ilaçları (göğüs enfeksiyonlarına yardımcı olduklarını gösteren çok az kanıt olduğu için) alınmamalıdır.
-Sigara içenler sigarayı bırakmayı denemelidir. Sigara içenlerde bronşit, göğüs enfeksiyonları ve ciddi akciğer hastalıkları daha sık görülür.

Göğüs Enfeksiyonunun Tedavisi

Akciğerlerdeki büyük hava yollarının (bronşlar) enfeksiyonu (akut bronşit) genellikle kendi kendine iyileşir, bu nedenle genellikle bir pratisyen hekimi görmeye gerek yoktur fakat bazı vakalar çok ciddi, hatta yaşamı tehdit edici olabilir. Akciğerlerdeki (akut bronşit) büyük hava yollarının (bronşların) enfeksiyonu genellikle herhangi bir ilaç kullanmadan 7-10 gün içinde kendi kendine iyileşir. Bir hekimin görülmesi gerektiği anlamına gelen bir takım belirtiler vardır. Belirtiler kötüleşirse aşağıdaki uyarı işaretlerine dikkat edilmelidir:
-Ateş, hırıltılı solunum veya baş ağrısı kötüleşir ya da şiddetlenirse
-Hızlı nefes alma, nefes darlığı veya göğüs ağrıları geliştirirseniz
-Öksürük kanlı veya balgam koyu, paslı renk alırsa
-Uykulu hissediliyorsa veya kafa karışıklığı varsa
-Öksürük 3-4 haftadan uzun sürerse
-Tekrarlanan akut bronşit nöbetleri varsa
-Endişe duyulacak başka herhangi bir belirti gelişirse
Akciğerde ciddi bir enfeksiyon (pnömoni) olduğundan şüphe edilirse bir pratisyen hekim görülmelidir. Astım veya KOAH varsa doktor tavsiyesi alınmalıdır. Doktor hastaya kullanmakta olduğu inhaler ilacın arttırılması veya bir enfeksiyonun ilk belirtisinde bir antibiyotik ve steroid tablet almak konusunda tavsiyede bulunulabilir.
Tedavi göğüs enfeksiyonuna neyin sebep olduğuna bağlıdır:
-Enfeksiyon sebebi bir virüs ise (viral bronşit gibi) bu genellikle birkaç hafta sonra kendi kendine temizlenir ve antibiyotikler sorunun iyileşmesine yardımcı olmaz.
-Enfeksiyonun sebebi bakteriler ise (pnömoni gibi) bir pratisyen ya da aile hekimi antibiyotik reçete edebilir, böylece hasta daha iyi hissetmeye başlayabilir fakat tedavi önerildiği biçimde tamamlanmalıdır. Antibiyotikler mikropların (bakterilerin) neden olduğu enfeksiyonlar için kullanılan ve virüsler üzerinde çalışmayan ilaçlardır. Grip veya viral bronşit gibi viral göğüs enfeksiyonlarını tedavi etmek için kullanılmazlar, çünkü bu tip bir enfeksiyonda işe yaramazlar. Göğsü etkileyen uzun süreli bir durum yoksa semptomlar ve muayene zatürree olunabileceğini göstermedikçe doktorun antibiyotik reçete etmesi pek olası değildir.

Soğuk Algınlığı ve Öksürük İlaçları

Eczanelerden birçok soğuk algınlığı ve öksürük ilacı satın alınabilir. Soğuk algınlığı ve öksürük ilaçları almanın herhangi bir yararı olduğuna dair sınırlı kanıt vardır. Herhangi bir eczacıya danışıldığında akciğerlerdeki mukusu gevşetmeye yardımcı olmak için dekonjestan tedaviler önerebilir, böylece öksürmek kolaylaşır. Mukusu öksürmek, akciğerlerdeki enfeksiyonu temizlemeye yardımcı olur.

Göğüs Enfeksiyonlarının Teşhisi

Doktorlar bazı şikâyetlerle kendisine gelen hastanın hikâyesini dinleyerek ve muayene ederek, göğsünü dinleyerek göğüs enfeksiyonu tanısı koyabilir. Belirtiler ve nasıl hissedildiği hastaya sorulacaktır. Ayrıca tıbbi geçmiş ve ailenin geçmişi sorulabilir. Sigara içilip içilmediği, içiliyorsa ne zamandır ve ne kadar içildiği de sorulacaktır. Muayenede vücut sıcaklığı, bazen vücutta ne kadar oksijen dolaştığı kontrol edilir. Bu, parmağın ucuna takılan küçük bir cihazla yapılır. Akciğerlerde büyük hava yollarının (bronşlar) enfeksiyonu varsa ve semptomlar hafifse, genellikle teste gerek yoktur. Belirtiler daha şiddetli ise ve hastaneye gitmek gerekiyorsa, aşağıdaki testlere ihtiyaç olabilir:
-Tanıdan emin olmak ve enfeksiyonun ne kadar kötü olduğunu görmek için bir göğüs röntgeni çekilebilir.
-Hangi mikrobun (bakterinin) ciddi akciğer enfeksiyonuna (pnömoni) neden olduğunu bulmak için kan testleri ve balgam (balgam) testleri yapılabilir. Bu, hangi antibiyotiğin kullanılacağına karar vermeye yardımcı olur. Bazen pnömoniye neden olan bakteri ilk antibiyotiğe dirençlidir. Bazen başka bir antibiyotiğe geçmek gerekir.

Göğüs Enfeksiyonlarının Önlenmesi

Göğüs enfeksiyonunu önlemek ve başkalarına yayılmasını durdurmak için alınabilecek önlemler vardır. Örneğin, ellerin düzenli olarak yıkanması mikropların sisteme girme olasılığını azaltır. Göğüs enfeksiyonu öksürme ve hapşırma yoluyla başkalarına geçebilir. Bu nedenle göğüs enfeksiyonu varsa, öksürürken veya hapşırırken ağzı örtmek ve elleri düzenli olarak yıkamak önemlidir. Kullanılmış peçeteler ya da mendiller derhal atılmalıdır.

Göğüs Enfeksiyonlarına Kimler Yakalanır?

Göğüs enfeksiyonları özellikle sonbahar ve kış aylarında çok yaygındır. Genellikle soğuk algınlığı veya gripten sonra ortaya çıkarlar. Herkes göğüs enfeksiyonu geçirebilir, ancak aşağıdaki kişilerde daha yaygındır:
-Küçük çocuklar ve yaşlılar.
-Sigara içen insanlar.
-Hamile kadınlar.
-Astım, KOAH, kistik fibroz, kalp hastalığı, diyabet, böbrek hastalığı veya karaciğer hastalığı gibi uzun süreli göğüs problemi olan kişiler.
-Bazı kanserler (lenfoma, miyelom ve lösemi dahil) veya AIDS gibi koşullar, zayıflamış bir bağışıklık sistemi nedeniyle çeşitli ilaçlar alan kişiler.
Göğüs enfeksiyonu devam ediliyorsa veya bir enfeksiyona yakalanma riski yüksekse şunlar yapılmalıdır:
-Doktora yıllık grip aşısı hakkında danışılmalı, ücretsiz grip aşısı için uygun olunup olunmadığı öğrenilmelidir.
-Pnömokok aşısı olmak gerekip gerekmediği sorulmalıdır.
-Sigara içiliyorsa bırakılmalıdır.
-Alkol içiliyorsa bırakılmalı ya da azaltılmalıdır.

Hastalığın Geleceği Nasıldır?

Akciğerlerdeki büyük hava yollarının (bronşlar) enfeksiyonu (akut bronşit) genellikle herhangi bir komplikasyon olmadan iyileşir. Bazen enfeksiyon ciddi bir akciğer enfeksiyonuna (pnömoni) neden olmak için akciğer dokusuna gider. Kişide zatürre varsa ve evde bakılacak kadar iyiyse hastalığın gidişatı çok iyidir. Hastanede bakılması gerekiyorsa, gidişat hala iyi olsa da o kadar da iyi değil. Gidişat ayrıca akciğer hastalığı, kalp yetmezliği veya diyabet gibi uzun süreli hastalıkları olan insanlar için iyi değildir.

Kaynakça:

https://patient.info
https://www.nhs.uk

Yazar: Müşerref Özdaş