Genetik yapı, hayatın ilk birkaç yılında genellikle siyah olan gözlerin rengini belirler. Kişi yaşlandıkça göz rengi biraz değişebilir, ancak bazı kişilerde kalıcı olmaktadır. Kişi göz rengini geçici olarak değiştirmek isterse, bu çoğunlukla kontakt lenslerle yapılır. Farklı efektler sağlayan birçok çeşidi vardır. Göz rengini kalıcı olarak değiştirmeyi uman insanlar için iris implant cerrahisi mevcuttur. Bununla birlikte, ciddi ilişkili riskler nedeniyle, birçok doktor bu seçeneği önermemektedir.
*Göz rengi nasıl gelişir?
Bir kişinin göz rengi, genleri tarafından belirlenir. İris, gözün renkli kısmıdır. İris şu renklerde olabilir: kahverengi, siyah, yeşil, mavi, ela.
Ebeveynlerin genlerinin bir kombinasyonu, irisin rengini belirler. Bir çok olası kombinasyondan dolayı, bir çocuğun göz rengi, her iki ebeveyninkiyle uyuşmayabilir ve bunu tahmin etmeyi neredeyse imkansız kılar. Kahverengi gözlere sahip anne ve babadan mavi gözlü çocuk çıkabilir. Bu o ailenin soyağacında mutlaka mavi gözlü birinin olduğunu gösterir. İster geçmiş zamanda olsun isterse de günümüzde olsun. Genler mutlaka her doğumda kişiden kişiye aktarılır.
Göz rengi neden doğal olarak değişir?
Göz rengi zamanla değişebilir, ancak sadece çok az miktarda ve ton olarak değişim göstermektedir. Kimi kahverengi gözlü kişiler gün ışığında bulunduklarında ışığın etkisiyle gözleri ela rengini alabilmektedir.
Çoğu bebeğin göz rengi, yaşamın ilk birkaç yılında simsiyahtır. Bu süre boyunca, vücut melanin olarak bilinen daha koyu bir pigment üretir. İrisin genişlemesi veya daralması, göz renginde de değişikliklere yol açabilir. İnsanlar bazen göz renginin yaşla birlikte solduğunu fark ederler. Bu doğal ve endişe nedeni olmaya bir durumdur. Gözlerimizde bedenimiz gibi doğdu, gelişti, büyüdü ve ölmeyi bekliyor. Bu hayatın bir döngüsüdür.
*Göz rengini geçici olarak değiştirme
Renkli kontakt lensler, göz rengini geçici olarak değiştirmenin en kolay ve günümüzde yaygın yoludur. Bir değişikliğin nasıl arzu edildiğine bağlı olarak üç tip lens mevcuttur.
1)görüş mercekleri
2)geliştirme lensleri
3)opak lensler
*Görüş lensleri
Bunlar hafif renklendirilmiştir ve bir kişinin gözleri renkli olarak çok hafifse, sadece küçük bir etkisi olacaktır. Görüş mercekleri, insanların merceklerinin hangi renk olup olmadığını görmelerine yardımcı olmak için renklendirilmiştir.
*Geliştirme lensleri
Geliştirme lensleri, gözün rengini tamamen değiştirmezler, ancak daha fazla öne çıkararak onu yoğunlaştırabilirler. Koyu mavi, koyu kahverengi gibi. Keskin ve dikkat çekici tonda değişim gösterirler.
*Opak lensler
Bu lenslerde, iris tamamen renklendirilir ve bir kişinin göz rengini tamamen değiştirmesine izin verir. Opak lensler aşağıdakiler dahil çeşitli renklerde olur: Mavi, yeşil, kahverengi, elâ, gri.
Kontakt lens kullanmanın riskleri
Düzeltici lenslerde olduğu gibi, dekoratif lenslerin de belirli riskleri vardır. Kontakt lenslerin temizlenmesi ve bakımı, bazı durumlarda körlüğe ve diğer göz sorunlarına neden olabilir.
Gıda ve İlaç Dairesi ABD’de kozmetik lens reçetesi gerektirir. Bu, komplikasyon riskini azaltmak için yasal olarak satılan tüm kontakların, hatta dekoratif lenslerin bir optometrist veya göz doktoru tarafından takıldığı anlamına gelir. Çünkü doktorlar tarafından önce gözün incelenmesi gerekmektedir. Lens uygunluğu, ölçüsü, vs kontrol edildikten sonra reçete yazılarak temin edilir. Günümüzde sırf dikkat çekmek amacıyla ağırlıklı olarak mavi kontak lensler kullanılmaktadır. Ne yazık ki çoğu kişi bunları reçetesiz ve merdiven altı üretimleri kullanmaktadır. Reçetesiz satın alınan lenslerin oluşturacağı riskler şunlardır;
*kaşıntı
*sulu gözler
*bulanık görüş
*çizik bir kornea
*kısmi görme kaybı veya körlük
Renkli veya açık olsalar da, bir reçete gerektiren kontakt lensleri satın almak sağlığınız için en iyi tercih olacaktır. Ayrıca uzmanlar kişinin düzeltici merceklerde kullandığı dekoratif lenslere karşı da reçeteli mercek kullanmasını önerir. Bu komplikasyonları önlemek için yardımcı olacaktır.
Göz rengini tamamen değiştirmek
Bu konuya yönelik işlem olarak İris implant cerrahisi mevcuttur ancak son derece risklidir ve geri dönüşü olmayan görme kaybına neden olabilir. Dünyanın bazı bölgelerinde iris implant cerrahisi mevcuttur. Hastalığı takiben irisin onarılması veya değiştirilmesi için geliştirilmiştir. Bununla birlikte, göz renginde kalıcı bir değişiklik sağlayabildiği için, yalnızca kozmetik değişiklikler arayan insanlar arasında popüler hale gelmektedir. Bu ameliyatla birçok risk ilişkilidir. Küçük bir araştırmanın yazarları, kozmetik nedenlerle iris implant cerrahisi geçiren kişilerin, örneğin:
*göz iltihabı
*korneanın şişmesi
*kornea yaralanması
*glakom
*katarakt
*kısmi görme kaybı veya körlük yaşadıkları belirtilmiştir. ABD’de bu tür cerrahi operasyon yasal değildir. Klinik çalışmaların güvenliği henüz kesinleşmediği için kişi hakları ve güvenliği ön planda tutulmaktadır.
Bal ve ılık su
Bazı insanlar, gözlerin rengini kademeli olarak değiştirmek için bal ve ılık su kullanımını teşvik ederler. Hiçbir bilimsel kanıt bu yöntemi desteklemez ve güvenli kabul edilmez. Musluk suyu ve bal steril değildir ve enfeksiyona neden olabilmektedir. Bir veya iki gözün rengi aniden ve önemli ölçüde değişirse, mümkün olan en kısa zamanda bir göz doktoruna başvurulmalıdır. Gözlerin kahverengiden yeşile veya maviden kahverengiye dönüşmesi özellikle tehlikelidir. İris pigmentindeki büyük değişiklikler hastalığa işaret edebilir, örneğin:
*Horner sendromu
*Fuchs heterokromik iridosiklit
*pigmenter glokom
*iris melanomu
Hepsi tıbbi tedavi ve bakım gerektirmektedir. Dekoratif lens kullanan kişiler, aşağıdaki göz ile ilgili semptomları yaşıyorlarsa bir doktora görünmelidirler:
*kalıcı ağrı
*kırmızılık
*görme kaybı veya bulanık görme
*yanma
*kaşıntı
İris implant cerrahisi geçirdikten sonra görüşte değişiklikler yaşayan herkes en kısa zamanda doktora görünmelidir. Dekoratif veya kozmetik lensler, gözlerin rengini değiştirmenin en güvenli ve hızlı yolunu sunar. Lensleri reçeteli ve marka almak, doktor tarafından takılmak ve uygun bakımları yapmak ilişkili riskleri azaltabilir. Renkte daha kalıcı bir değişiklik isteyen ve ameliyatı düşünen herkes çok ciddi risklerin farkında olmalıdır. Geçerli bir seçenek olarak görülmemektedir.
Yazar: Osman Uçar