Araştırmacılar; genetik aktivitelerin günlük sirkadyen ritimleri için bir veri tabanı oluşturdular. Bu bulgular, kişinin vücut saatine göre ilacın verilmesini ve kardiyovasküler hastalıklar gibi rahatsızlıklar için tedavi etkinliğinin artmasını sağlayabilir.
Sirkadyen ritmimiz ya da vücut saatimiz, sağlığımızın ve günlük yaşamımızın düzenlenmesinde önemli rol oynar. Vücut saatimiz; diğer birkaç işlevin yanında uyku-uyanıklık döngümüzü, sindirimi ve vücut ısısını kontrol eder.
Bilim insanları; diyabet, obezite gibi fiziksel hastalıkları ve depresyon, bipolar bozukluk gibi akıl sağlığı bozukluklarını, bir kişinin sirkadyen ritmindeki bozukluğa bağlar. Buna ek olarak yeni bir çalışmada; uyku-uyanıklık döngüsü ile Alzheimer başlangıcı arasında bağlantı bulundu.
Kardiyovasküler hastalıklar ya da yüksek kan basıncı gibi durumlarda, kronoterapinin (kişinin uyku ve uyanıklık zamanlarının düzenlenmesi) faydalı olduğu kanıtlandı. Kalp hastalıkları, angina ve felç gibi kardiyovasküler hastalıkların belirtileri sabahları arttığı için kronoterapinin bir etkisi olabilir. Daha güncel bir çalışmaya göre vücut saatimiz, kanserde anahtar rol oynayan hücresel aktiviteleri ve gen aktivitelerini düzenler. Bu nedenle kronoterapi, kanser tedavisinin etkinliğini arttırabilir. Aktifeleşen genler ise, ilaç aktivitelerine etki edebilir.
Cincinnati Children’s Hospital Medical Center’da bir sirkadyen biyolog olan Hogenesch ve arkadaşları, gün boyunca sirkadyen ritmin, gen aktivitesini nasıl kontrol ettiğine yönelik bir bilgisayar algoritması geliştirdiler. Araştırmacılar algoritmayı; 630’dan fazla insan doku örneği üzerinde binlence genin gen doku etkileşimlerini incelediler.
Çalışılan genlerden 917’si, ilaçları metabolize edebilen ya da emilimini sağlayabilen proteinleri kodlar. Ayrıca genlerden bazılarının kendisi ilaç hedefidir. Özetle binlerce farklı 
ilaçla bağlantılı olan yaklaşık 1000 tane sirkadyen ritim ile ilişkili gen vardır.
Çalışmaya göre ilaç hedefi olabilecek 136 gen, atrial chamber, aorta, koroner arter ve tibial artery adlı kalp hastalıklarında ritmik şekilde aktifleşir. Vücuttaki gen aktivitesinin belirli bir ritmi olduğu, farklı kökenlerden çok sayıda insanda tespit edildi. Kadın, erkek, genç, yaşlı ya da etnik köken fark etmeden vücudun içsel saati genomu kontrol eder. Vücut tarafından kontrol edilen genlerin içerisinde, ilaç metabolize eden enzimleri kodlayan genler ve ilaç geliştirilmesinde kullanılabilecek genler vardır. Şu an yapılmakta olan çalışmalarda, ilaçların vücut saatine göre aktifleşen hangi gene etki ettiği ve buna göre insanlarda ilacı almak için en uygun olan zamanın hangisi olduğu araştırılmaktadır. Fakat bulguların kliniğe uyarlanabilmesi için daha çok çalışmaya gereksinim vardır.
Kaynakça:
https://www.medicalnewstoday.com/articles/323052.php
Yazar: Ayça Olcay