Bir kişini bir alışkanlık kazanması sadece 3 hafta sürdüğü varsayılır. Bununla birlikte, günlük kişilik alışkanlıklarıyla ilgili önemli bir endişe, çevreyi yavaş yavaş nasıl yok ettiğidir ve ilginçtir ki, bunların çoğu cehaletten kaynaklanır. Araba kullanmaktan diş fırçalamaya ve yemek israfına kadar her bir alışkanlık çevreyi şu ya da bu şekilde etkiler. İhtiyaç olan tek şey, çevre üzerindeki karbon etkisini azaltmak için günlük yaşam tarzında küçük değişiklikler yapmaktır.
İnsanların Çevreyi Yavaş Yavaş Öldüren Alışkanlıkları
Bu alışkanlıklardan bazıları ilk başta zararsız gibi görünse de, insanların çevreyi yavaş yavaş öldüren günlük alışkanlıklar hakkında bilgi edindikçe bazılarının çevreye ne kadar zararlı olabileceği ortaya çıkar. İnsanların çevreyi yavaş yavaş öldüren alışkanlıklardan bazıları aşağıdaki gibidir:
Sürüş: Araba sürmek, insanların günlük aktivitelerini yapmayı tercih ettikleri başlıca araçlardan biridir. Bununla birlikte, yalnızca Amerika Birleşik Devletleri’nde 273,6 milyon motorlu taşıt olduğu için çevre, benzin yakıtından dolayı arabaların ürettiği dumanın bedelini ödüyor. Dünyanın diğer ülkelerinde de bu kadar çok kişinin araba sahibi olması, çevre üzerindeki olumsuz etkisi çok büyüktür. Bu nedenle insanlar, karbon ayak izini azaltmak için arabaları çok fazla kullanmamalı veya toplu taşıma araçlarını seyahat aracı olarak kullanmaya daha istekli olmalıdırlar.
Pillerin ve mürekkebin uygun olmayan şekilde atılması: Günlük yaşamda kullanılan ev tipi piller, biriktiğinde ve yanlış imha nedeniyle dünyanın dört bir yanındaki eko sistemlere sızdığında yaban hayatına ve deniz yaşamına zarar veren eser miktarda cıva ve diğer zehirli kimyasallar içerir. Mürekkep kartuşları ise doğru şekilde atılmadığında çevre üzerinde daha fazla toksik etkiye sahiptir. Her yıl milyonlarca kartuş, her yıl toprağı zehirleyen ve çevreyi daha da bozan çöplüklere atılmaktadır. Bu kimyasallar, biyomagnifikasyon olarak adlandırılan, hayvanların vücudunda zararlı maddelerin yoğun bir şekilde birikmesine neden olur. Buda hayvanların yaşam döngüsü boyunca ve daha fazla hayvana zarar veren besin zincirleri boyunca geçtikleri anlamına gelir.
Aşırı plastik kullanımı: Mağazalarda satılan ürünler çoğunlukla plastik ambalajlarda paketlenir. Bunun da ötesinde, kasada sunulan çoğu taşıma çantası da doğası gereği plastiktir. İstatistiksel olarak, gıda ambalajları, sonunda çöplüklere giden tüm evsel çöp ve atıkların yaklaşık %70’ini oluşturur. Sorun şu ki, plastikler, doğal olarak bozunmadıkları için, binlerce yıla kadar uzayabilen bir yaşam döngüsüne sahip olduklarından dolayı çevre için önemli bir kirleticidir. Bu, giderek daha fazla plastik çöplüklere atıldığından, ayrışma gerçekleşmediği ve böylece dünyaya herhangi bir olumsuz değer kattığı anlamına gelir.
Yiyecekleri atık olarak atmak: Birçok kişi yemek sırasında tabağı tamamen bitirmenin resmi bir nezaket olduğunu düşünür. Ancak yemek atmak, daha yoksul insanların erişemeyeceği temel bir ihtiyaç olması bakımından kötüdür. Yiyecek atmak çevre için daha da kötüdür çünkü ormanlar temizleniyor ve ekim, taşıma ve işleme sürecinde emisyonlar meydana geliyor. Ayrıca, atık gıda uygun şekilde atılmadığında, su yollarında ve diğer su ortamlarında alg patlamalarının büyümesini artırabilecek organik madde artışına neden olabilir.
Kâğıt kullanma: Kâğıt, insanlar tarafından günlük olarak farklı şekillerde kullanılmaktadır. Örneğin mutfakta kâğıt havlu kullanımı, tuvalette mendil kullanımı ve günlük gazeteler. Günlük kâğıt kullanımı ne olursa olsun, insanların gözden kaçırdığı şey, kâğıttan yapılmış olmasıdır. Yaşam tarzı ve değişen hijyen tanımı nedeniyle sürekli bir talep artışı olduğundan, pazar taleplerini karşılamak için sürekli olarak ağaçlar kesilmeye devam ediyor. Bu nedenle, her yıl kesilecek ağaç sayısını sürekli olarak artırarak ormansızlaşmaya neden olur.
Elektrikle su kaynatmak: Kaynar su sabah kahvesi, duşta veya mutfakta kullanmak için son derece gereklidir. Elektrik kullanarak suyu kaynatmak için kullanılan enerji miktarı, gaza kıyasla en pahalı yöntemlerden biri yapar. Dolayısıyla kömür ve dizel motorlarla çok fazla elektrik üretildiğinden, kazan veya kahve makinesi kullanılarak güç yükünün arttırılması çevreye büyük zarar verir.
Yüzünü yıkamak: Kişiler, araştırmacılar tarafından ciddi bir çevre sorunu olarak adlandırılan, çoğunlukla plastik eksfoliye edici mikro boncuklar içeren yüz yıkama ürünleri kullanır. Mikro boncuklar, küçük boyutları nedeniyle kanalizasyon arıtma sırasında filtrelenmez. Su kütlelerine bırakıldıklarında, balıklar ve diğer deniz hayvanları tarafından yutulurlar ve buda suda yaşayan canlıların organlarını zehirleyebilecek veya solungaçlarına zarar verebilecek düzeyde sağlıklarına zarar verir. Mikro boncuklar, insanlar tarafından kullanım sırasında ovma amacıyla yapıldığı için hayvanın iç sistemlerini de tahrip eder. Suda yaşayan hayvanlara zarar veren şey boncuğun aşındırıcı doğasıdır.
Et yemek: Dünya da en çok üretilen sera gazlarından biri metandır ve bu gaz atmosferdeki ısıyı hapseder. Bir araştırmanın öne sürdüğü gibi, metan gazının en büyük üreticisi çiftlik hayvanlarıdır. Bu anlamda, hayvansal ürünlerin üretimi, çoğunlukla hayvan gübresi ve enterik fermantasyondan kaynaklanan bir sera gazı olan metanın büyük bir katkısıdır. Et ürünleri talep etmeye devam ederek, çiftçiler daha fazla hayvan besleyerek ve dolayısıyla daha fazla sera gazına yol açarak mal arzını artırmaya devam eder. Dolayısıyla bu döngü çevre için daha fazla sorun doğurur. Çiftlik gıdalarının gerektirdiği çevresel maliyet olmadan insanlara gıda sağlamak için alternatif protein kaynakları aranmalıdır.
Tuvaleti yıkamak: Tuvaleti yıkamak, her döngü için bir kova su kullanır. Daha da yıkıcı olan şey ise, tuvaleti bir kez sifonu çektikten sonra suyun hemen siyah suya dönüşmesi ve kanalizasyon tesisinde işlenene kadar başka bir amaca hizmet etmeyecek olmasıdır. Buna göre, suyun bu şekilde kullanımı, suyu yalnızca tek başına kullandığı ve ardından taze işleme gerekeceği için çok verimsizdir. Daha iyi bir alternatif kompost tuvaletleri kullanmaktır. Atıkların gübre üretimi gibi projelerde kullanılabilmesi nedeniyle su yerine bu seçeneğin kullanılması iyi bir alternatiftir. Ancak bu seçim bazıları için çok büyük olabilir ve bazı bölgelerde uygulanabilir olmayabilir. Bu nedenle alternatif, tuvaletin sifonu çekme sayısını azaltmak veya düşük sifonlu tuvaletler kurmak olabilir.
Diş fırçalamak: Diş fırçalamak da su israfına neden olduğu için bir başka kötü alışkanlıktır. İnsanlar dişlerini fırçalarken suyu akıttıkları için fırçalama teknikleri özellikle su tasarrufu konusunda yetersizdir ve bu, uzun vadede çok fazla su tüketildiği anlamına gelir. Bir seçenek fırça sırasında musluğu kapatmak iken, diğeri ise su kullanmayı gerektirmeyen fırçalama tekniklerini kullanmaktır. Nefesi dengelemek için yüzyıllar boyunca çeşitli bitki sürgünleri ve yaprakları kullanılmıştır. Bireylerin ve diş hijyeni sağlamak ve çürüklere neden olan mikroplara karşı koruma sağlar. En iyi örnek Tanzanya ve Kenya’daki Masailer arasındadır. Halk dilinde diş fırçası ağacı ( Salvadorapersica ) olarak bilinen bir araç kullanırlar. Bunun sapı dişleri temizlemek için kullanılır, ayrıca romatizma ve öksürükten kaynaklanan komplikasyonların tedavisi ile ilişkili olduğu için ek sağlık yararları da vardır.
TV, cep telefonu, bilgisayar gibi ekran karşısında vakit geçirmek: Çoğu kişi zamanının çoğunu TV veya başka bir ekran karşısında geçirmek, cihazdaki enerjiyi tüketen veya elektrik kullanımını gerektiren günlük bir insan alışkanlığıdır. Günün neredeyse 11 saatini bir tür ekran karşısında geçirmek elektrik yükünü arttırır. Bunun çaresi, elektrik şebekesine binen elektrik yükünü azaltmak için elektronik cihazların kullanıldığı süreyi azaltmaktır.
Alışılmış harcama: Tüketicilik, tüketim mallarının sürekli ve aşırı satın alınmasıdır. Bireylerin eğlence veya başka bir amaç için ürün satın almalarına izin veren temel ihtiyaçların karşılanmasından sonra gelir. Bu alışkanlık, tüketici ürünlerine olan talebi artırarak, üretim fabrikalarını sürekli çalıştırarak pazarın daha fazla üretmesini sağlar. Sonuç olarak, fosil yakıtların yakılmasını ve daha sonra ilgili sera gazlarının üretilmesini içerdiğinden çevreye zarar veren sabit bir enerji tüketimi vardır. Alışılmış harcamalardan kaçınmak için, talebi ve dolayısıyla bu malların arzını ve üretimini azaltmak için satın alınan malların sayısı azaltılmalıdır. Sonuç olarak, bu türde bir yaklaşım endüstriyel işlemeyi azaltır ve çevreyi korur.
Geri dönüşüm yapmamak: Çevreyi tahrip eden alışkanlıkların sonuncusu geri dönüşüm değildir. Geri dönüşüm yapmayarak plastik ve cam gibi çöplüklere çok fazla kaynak gönderilir. Geri dönüşüm, hâlihazırda üretilmiş ürünleri başka bir amaca uygun hale getirerek enerji ve kaynakları korur. Bu, tamamen yeni ürünlerin üretimine gitmesi gereken enerjinin yeniden kullanılabileceğini veya korunabileceği anlamına gelir.
Elektronik aletleri açık tutmak: Muhtemelen daha önce binlerce kez duymuşsunuzdur, ancak elektronik aletleri kullanılmadıklarında kapatmak çevre için bir fark yaratır. Aylık elektrik faturasını azaltmaya yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda çevre üzerindeki karbon ayak izinin azaltmasında önemli rol oynar.
Çevrimiçi alışveriş yapmak: E-Ticaret şirketlerinin her yıl erişimlerini genişletmesi ve çevrimiçi ürün sipariş etmek için eldeki teknolojinin mevcut olmasıyla, bugün çevrimiçi alışveriş birçok yönden çevre için korkunç hale gelmiştir. Eşya taşıyan kamyonlardan çıkan emisyonlar ve çöp sahalarına giden eşyaların plastik ambalajları, araştırılması gereken bazı ciddi sorunlar arasında gelir.
Kaynakça:
msn.com/en-in/health/diet/break-your-bad-environmental-habits-by-swapping-to-these-instead/vp-BB135Ew9
sciencing.com/human-activities-affect-ecosystem-9189.html
nhpbs.org/natureworks/nwep16b.htm
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu