John Dewey ve Eğitim Felsefesi

John Dewey, 1859 yılında ABD, Bulington, Vermont’da doğdu. 1879’da Vermont Üniversitesinden mezun oldu. 1884’de John Hopkins Üniversitesi’nden doktora derecesini aldı. Farklı üniversitelerde akademik çalışmalarda bulundu. Daha çok felsefe, psikoloji ve pedagoji alanları üzerine çalışmalar yaptı. Emekli olduktan sonra, çok yönlü bir filozof ve eğitimci olarak değişik ülkelerde gezi ve incelemelerde bulundu. 1924 yılında Atatürk’ün daveti üzerine Türkiye’ye de gelerek Türk Eğitim Sistemi üzerinde araştırmalar ve gözlemler yaptı. Daha sonra bu çalışmaları raporlaştırdı. Bu raporlar o dönemde eğitim programları oluşturulurken dikkate alındı. John Dewey 1952 yılında ABD’de öldü.

Dewey’in Eğitim Felsefesi

Dewey, eğitimi sosyal bir olgu olarak ele alır. O’na göre okul da sosyal bir kurumdur. Okul demek küçük bir toplum demektir ve okul toplumun geleceğinin teminatıdır. Okullarda demokrasinin yaşanmasına ve yaşatılmasına ön ayak olunmalıdır. Birey önce okulda toplumsallığı yaşamalıdır ki bu sayede daha sonra içerisine gireceği topluma uyum sağlasın. Bu sebeple toplum için vazgeçilmezler arasındadır. Okulu yapay bir öğrenme ortamından, sadece öğrenmeye odaklanmış öğretmen ve öğrenciden ziyade, öğrenci merkezli, doğal bir öğrenme ortamına sahip yer olarak görmüştür.

O’na göre öğrenme ancak ve ancak “yaparak ve yaşayarak” öğrenilir. Öğrenci için faydalı olan, yaşamına olumlu etki yapan, onun hayat karşısında ayakta durabilmesini sağlayan da bu tür yaşantılardır. Dewey’e göre, gerçeklik bir bütün olarak doğanın kendisidir. Bu gerçeklik yalnızca bilimsel bir yöntem olan deneyim yoluyla araştırılır. Bu yüzden O’nun eğitimde izlediği tek yöntem, modern bilimin bakış açısıyla üzerinde özgürce karara varılan empirik (deneysel) natüralizmdir. O, deneysel natüralizmi, taneyi samandan ayıran bir yelpazeye benzetir. O’na göre deneysel yöntem ile elde edilen deneyim bilmenin ana unsurudur.

Dewey’in eğitim felsefesine damgasını vuran düşünce pragmatizmdir. Epistemolojide pragmatizm, bilginin doğruluğunun ve değerinin, verdiği fayda ile ölçülmesidir. Önemli olan, sorunun çözümüne katkıda bulunmaktır. Yani Dewey, eğitimin işlevsel olması gerektiğini söylemiştir. O’na göre eğitim, aynı zamanda demokratik olmalıdır.O’na göre demokrasi, “diğer ortak yaşam ilkelerine karşı bir alternatif” değil, toplumun yaşam düşüncesinin bizzat kendisi “özgür ve zenginleştirici bir yaşam birlikteliğinin” ismidir. Dewey demokrasiyi, eğitim ile eş anlamlı tutar. Demokratik eğitimde okullar, farklı etnik kökene, dine, ekonomik gelir düzeyine sahip bireyler arasında herhangi bir ayrım gözetmeksizin fırsat ve imkan eşitliği ilkesine dayalı bir yapıya sahip olmalıdır.

İşte John Dewey yukarıda bahsedilen fikirlerinden dolayı ABD’de ve belki de tüm dünyada en çok etkilenilen eğitim araştırmacılarından biri olmuştur.

Kaynakça:
Eğitime Felsefi ve İdeolojik Yaklaşımlar
Demokrasi ve Eğitim
Demokratik Eğitim ( John Dewey’in Eğitim Felsefesi Üzerine)

Yazar:ömer Faruk Tavşanlı