Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

Kazgagası (Corydalis) Bitkisi

0 558

Batı’da corydalis bitkisi iyi bilinmese de, geleneksel Çin Tıbbı uygulayıcılarının kullandığı vazgeçilmez bitki çeşitlerinden biridir. Acıyı azalttığı bilinen corydalis ayrıca rahatlamaya, kan basıncını kontrol altında tutmaya ve karın ağrılarını yatıştırmaya yardımcı olmaktadır. Corydalis, Kuzey Çin, Japonya ve Sibirya ovalarında yetişen 470 tip bitkiyi kapsamaktadır. Çinde corydalis ince yaprakları ve pembe çiçekleri ile küçük bir bitkidir. Bu bitki haşhaş ailesine aittir ve afyon (kırmızı) gelincik ile yakından ilgilidir. Genellikle Doğu Çin eyaletinin Zhejiang dağlık bölgelerinde yetişen bu bitki Türkçe de kazgagası olarak anılırken Çin’de Yan hu suo ismi ile anılmaktadır.
Bazı bitkisel uzmanlar tarafından afyondan hemen sonra gelen en etkili ağrı kesici olduğu iddia etmektedirler. Afyondan farklı olarak, corydalis ciddi yan etkilere neden olmamaktadır ve bağımlılığa yol açmamaktadır. Ancak kullanırken dikkatli olunmalıdır, çünkü kullanımını destekleyen kanıtlar sınırlıdır ve hamilelik sırasında güvenli değildir.

Geleneksel Kullanımı

Geleneksel Çin Tıbbında (TCM) corydalis’in kanı hereketlendirdiği ve yaşam enerjisi aktifleştirdiği iddia edilmektedir. Bazı koşullardan kaynaklanan ağrı ve rahatsızlığı azaltmak için birçok TCM formülünde önemli bir bileşendir ve bu koşullar aşağıdaki gibidir:
• Menstrüel krampları
• Mide ağrısı ve karın sorunları
• Fıtık ağrıları
• Travmatik yaralanmalar ve sinir hasarı
Ayrıca TCM’ye göre kordaliler, gelişmiş faydalar için diğer botaniklerle harmanlanmaktadır.

Aktif Bileşikler

Corydalis bitkisini acı için popüler bir ilaç haline getiren ayrıntı corydalis köklerinde yatmaktadır. Kökler çeşitli tıbbi alkaloidlerde bol miktarda bulunmaktadır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
THP: Tetrahidropalmatin
L-THP : L-Tetrahidropalmatin
DHCB : Dehidrokokribulbin
DHC : Dehidrocorydaline
Berberin
THP, L-THP, DHC ve DHCB gibi çok konsantre olanlar, ağrıyı hafifletmek ve gevşemeyi destekleme de beyin üzerinde etki etkiler yaratmaktadır. Acı dindirici özellikleri kişilerde henüz araştırılmamıştır, ancak hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar umut vericidir. Hayvanlar üzerinde yapılan birçok çalışmada, yukarıda belirtilen bileşiklerin tümü, doku yaralanması, sinir hasarı, kemik kanseri ve kronik enflamasyondan kaynaklanan ağrıyı azaltmıştır. Yapılan bir hayvan çalışmasında DHCB, morfin ve diğer opioidlerin aksine hayvanlarda ilaç toleransına veya bağımlılığına neden olmamıştır. Kazgagası bitkisini her bitki kullanımında olduğu gibi artıları ve eksileri bulunmaktadır. Artıları aşağıdaki gibidir:
• Doğal ağrı kesicidir
• Bağırsak rahatsızlığını azaltabilir
• Gevşemeyi teşvik edebilir
• Tansiyonu dengeleyebilir
• Kalbi koruyabilir
• Madde bağımlılığına yardımcı olabilir
Corydalis bitkisini eksileri aşağıdaki gibidir:
• Sınırlı klinik araştırma
• Hamilelik veya emzirme döneminde güvensizdir
• Büyük miktarlarda toksik olabilir
• Diğer ilaçlara müdahale edebilir.

Kazgagası Bitkisinin Yararları

Corydalis ya da diğer ismiyle kazgagası bitkisinin bilimsel olarak kanıtlanmış birçok sağlık yararları bulunmaktadır. Bu yararlardan bazıları şu şekildedir:
Ağrıları dindirme de etkilidir: Ağrı, vücudun zararlı uyaranlara karşı savunmasından biridir. Çoklu yollar ağrıyı kontrol etmek için senkronize olur ve Corydalis alkaloitleri hepsine etki ederek yardımcı olabilirler. Bunlar aşağıdaki gibidir:
• Opioid reseptörleri
• Dopamin reseptörleri
• iltihap
Normalde üretilen opioidler, endorfinler ve ensefalinler korku, acı ve kaygıyı en aza indiren günlük sosyal durumlarla başa çıkmaya yardımcı olmaktadır. Ayrıca bu moleküller, tüm opioid reseptörleri yoluyla akut stres yanıtında ve iştahta önemli bir rol oynamaktadır. Opioid ağrı kesicileri bu reseptörleri kuvvetle aktive ederken kronik ve şiddetli ağrıyı hafifletmektedir. Koridallerde DHC de opioid reseptörlerini aktive ederken, bitkideki diğer bileşikler yan etkileri önleyebilmektedir. Ek olarak, corydalis, bazı dopamin reseptörlerini bloke ederek sinir hasarından kronik ağrıyı azaltmaktadır.İltihap, vücudun enfeksiyon ve yaralanmaya verdiği doğal tepkinin bir parçasıdır. Bununla birlikte, kalıcı inflamasyon kronik ağrıya dönüşebilir ve DHC, enflamatuar belirteçleri düşürmeye yardımcı olmaktadır. Corydalis opioid sistemini güvenli bir şekilde aktive ederek, iltihaplanmayı azaltarak ve beyindeki dopamini ince ayarlayarak çalışmaktadır. Kazgagası (Corydalis) Bitkisi
Osteoartrit ve kanser ağrısı: Acı giderici TCM bitkisel kokteyllerinin üçte birinden fazlası, corydalis’i kilit bir bileşen olarak kullanılmaktadır. Özellikle premenstrüel sendrom ( PMS ), adet krampları ve endometriozis ilaçlarında popülerdir. Yapılan birkaç klinik çalışma ağrı kesici etkilerini desteklemektedir. İki haftalık Corydalis takviyesi 36 kanser hastasında ağrıyı azaltmıştır. Popüler bir nonsteroidal anti-enflamatuar ilaç (NSAID) olan diklofenak (Voltaren) kadar çalışmıştır. Önemli olarak, corydalis minimal yan etkilere neden olurken, diklofenak alan hastalar bağırsak rahatsızlığı, karaciğer ve böbrek hasarı yaşamışlardır.
Osteoartrit şikayeti olan 79 hastanın küçük bir klinik çalışmasında, corydalis diz ağrısını azaltmada diklofenak kadar etkili olmuştur. Corydalis kökü, Yuanhua analjezik kapsül adı verilen popüler bir ağrı kesici TCM karışımında önemli bir bileşendir. Yapılan bir çalışmada, kapsüller 15 sağlıklı gönüllüde soğuk sıcağa maruz kaldıktan sonra kol ağrısını azaltmıştır ve daha yüksek dozlar daha hızlı sonuçlar vermiştir. Corydalis, sentetik anti-enflamatuar ilaçların yanı sıra ağrıyı da azaltabilir, ancak daha az yan etkiye sahiptir.
Karın ağrısı ve ülser: Herkes yaşamının bir noktasında bir ya da başka bir yerde karın ağrısı yaşamıştır ve çoğu kişide kendi kendine düzelmiştir. Bununla birlikte, bazı kişilerde genellikle mide ülseri veya düşük mide asidi nedeniyle günlük olarak mide ağrısından mustariptir. Mide ülseri ise mide zarındaki yaralar veya donuk, zonklayan bir ağrıya neden olabilen ince bağırsaklardır. H. Pylori ile bakteriyel enfeksiyon ve steroid olmayan antienflamatuar ilaçların kronik kullanımı çoğu ülserin iki yaygın nedenidir. H.pylori enfeksiyonu herhangi bir sıkıntıya neden olmayabilir. Bununla birlikte, bakteri çoğaldığında, ağrılı ülser oluşabilmektedir. Mide ülserinin ağrısına sebep olanlar aşağıdaki gibidir:
• Koruyucu mide astarının zayıflaması
• Mide dokusunun aside daha duyarlı hale gelmesi
• Doku iltihabının artması
Jinlingzi ve HZJW, ülser ve mide ağrısına yardımcı olmak için önerilen iki popüler koridya içeren TCM bitkisel tozlarıdır. Mide ülseri olan hayvanlarda, her iki toz da mide zarını korumuştur, ülser boyutunu ve enflamasyonu düşürmüştür. Ayrıca HZJW H.pylori’yi doğrudan öldürebilmektedir.
Düşük mide asidi: Ülserlerin yanı sıra, sürekli yanma benzeri mide ağrısı, düşük mide asidi veya fonksiyonel dispepsi belirtisidir. Disepepsinin belirtileri arasında yetersiz sindirim, yemeklerden sonra ağırlık hissi ve kronik kabızlık bulunmaktadır. Corydalis kökü, fonksiyonel dispepsi için bitkisel bir ilaç olan DA-9701 veya Motilitone’da önemli bir bileşendir. 800’den fazla hastayı içeren 2 klinik çalışmada Motiliton (4 hafta boyunca günde 30-50 mg) düşük mide asidi semptomlarını büyük ölçüde iyileştirmiş, mide ağrıları ve kramplarından rahatlama sağlamıştır. Çok bitkisel formülasyonlardaki Corydalis, ülser veya düşük mide asidinin neden olduğu mide ağrısını ve iltihabını hafifletmeye yardımcı olmaktadır. Kazgagası (Corydalis) Bitkisi
Sinir hasarı: Sinirler zarar gördüğünde, vücut sıklıkla keskin, yanık benzeri bir ağrı ile yanıt verir. Bu tip ağrıya nöropatik denir ve yetişkinlerin yaklaşık % 10’unu etkilemektedir. Daha da kötüsü, nöropatik ağrı (antidepresanlar ve nonsteroidal antienflamatuar ilaçlar) için standart tedaviler genellikle etkili değildir. Birçok kişi için nöropatik ağrı, yaşam kalitelerini büyük oranda azaltan kronik ve ömür boyu süren bir durum haline gelmiştir. Spinal sinir hasarı bulunan hayvanlar da corydalis nöropatik ağrıyı azaltmıştır. Ağrı kesicilerin çoğunun aksine, otun yüksek dozları bile uyuklama veya bağımlılığa neden olmamıştır. Yapılan başka bir çalışmada corydalis, sinceli bir siyatik siniri olan farelerde yanma hissini ve ağrıyı azaltmıştır. Hem ani (akut) hem de kronik ağrı için çalışmıştır. Corydalis kişiyi uykulu hale getirmeden zarar görmüş veya sıkışmış sinirlerin neden olduğu ağrıyı azaltmaktadır, ancak bu konuda kanıtlar hala sınırlıdır.
Uyuşturucu bağımlılığı: Amerika Birleşik Devletleri’nde, günde yaklaşık 130 kişi aşırı dozda uyuşturucudan ölmektedir. Aşırı doza bağlı ölümler, son iki yılda 6 kat artmıştır ve afyon türevi kullanım krizine işarettir. Bu ilaçların çoğu güçlü ağrı kesici opioidlerdir. Geleneksel kullanımlarının kapsamı dışında olsa da, corydalis bağımlılıklarla savaşmaya yardımcı olmaktadır. Sentetik opioidlerin kullanımını azaltabilecek ağrıyı hafifletmenin yanı sıra, ilaç isteklerini de azaltmaktadır. Yapılan 119 eroine bağımlı olan hasta üzerinde yapılan klinik çalışmalarda, bir ay boyunca corydalis’ten L-THP (günde 60 mg 2X) eroin yoksunluğu semptomlarını önemli ölçüde azaltmıştır. Ve hayvanlarda, L-THP için zararlı madde isteklerini azaltmıştır. Bu zararlı maddeler aşağıdaki gibidir:
• Kokain
• Morfin
• Oksikodon
• Metamfetamin
• Alkol
• Nikotin
Corydalis, mide ülseri, sinir hasarı ve osteoartritin neden olduğu ağrıyı güvenle azaltmaktadır. Ayrıca uyuşturucu bağımlılığına da yardımcı olabilir, ancak daha fazla klinik çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır.

Corydalis’in Diğer Sağlık Faydaları

Corydalis’in bilenen birçok faydasının yanında diğer sağlık faydaları aşağıdaki gibidir:
Anksiyete ve uykusuzluk: Anksiyete dünya çapında 300 milyon kişiyi etkilemektedir ancak % 40’ı antidepresanlar gibi standart tedavilere cevap vermemektedir. TCM bitkisel uzmanları corydalis’i yatıştırıcı ve sakinleştirici olarak tanımlamaktadır. Genellikle endişe, uykusuzluk ve huzursuz bacak sendromu için reçete edilmektedir. Corydalis, 9 bitkiden oluşan popüler bir TCM karışımı olan JWZXG’de bulunan bir bileşendir. Yapılan 14 klinik araştırmanın analizi kaygıyı azalttığını doğrulamıştır. Etkileri, bir anti-anksiyete ilacı sınıfı olan azapironlara benzerdir. Anksiyeteyi SSRI antidepresanları kadar azaltmamıştır, yine de daha güvenli ve daha iyi tolere edilmiştir. Hayvanlarda, dl-THP adı verilen corydalis kökünden aktif bir bileşik, sakinlik ve azalmış ajitasyon teşvik etmiştir. Bu ilişkili semptomları gelişmiş depresyon, anksiyete ve post-travmatik stres bozukluğudur. L-THP, acı çekerken uykuya dalmaya da yardımcı olmaktadır. İltihaplı siyatik siniri olan farelerde, L-THP tedavisi daha derin ve daha uzun uykuya yardımcı olmuştur. Corydalis anksiyete ve uyku için yararlı bir çözüm olabilir, ancak faydaları doğrulamak için klinik çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.
Kalp sağlığı: Corydalis kökleri, TCM uygulayıcıları tarafından yüksek tansiyon ve düzensiz kalp ritmi (aritmi) gibi çeşitli kalp rahatsızlıklarının tedavisinde yardımcı olmak için kullanılmaktadır. Koridyada aktif bir bileşik olan L-THP bu avantajı taşımaktadır. Yapılan küçük bir klinik çalışmada, günde 300-600 mg dl-THP, belirli bir kalp aritmiden mustarip hastalarda kalp ritmini iyileştirmiştir. Bu aritmiler, kişileri kalpleri atlamış veya çırpınıyor gibi hissetmelerini sağlamıştır. Yapılan hayvanlar üzerindeki çalışmalarında, L-THP’e çalışmıştır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Düşük kan basıncı
• Kalp atış hızını ve ritmi düzenler
• Kalp krizinden sonra kalp dokusu hasarını en aza indirir
• Enflamasyon belirteçlerini azaltır (TNF-alfa , miyeloperoksidaz)
Ayrıca hücrelerde, corydalis alkaloitleri aşırı kan pıhtılaşmasını (trombosit agregasyonu) engelleyerek felçlere ve kalp hastalıklarına neden olmaktadır.
Kanıt eksikliği: Geleneksel Çin Tıbbı herbalistler corydalis kökünün ile bazı hastalıklara yardımcı olabileceğini iddia etmektedir. Bu hastalıklar aşağıdaki gibidir:
• Ekstremite titremeleri/Parkinson hastalığı
• Duygu durum bozuklukları
• Hafif depresyon
• Paraziter enfeksiyonlar
• Artrit
• Küçük hastalık ve hepatit
• Kalıcı öksürük

Sınırlamalar ve Uyarılar

Bu bitki yüzyıllardır kullanılmasına rağmen, corydalis ile ilgili sadece bir avuç klinik çalışma mevcuttur. Ağrıyı hafifletmek, mide ülserlerini iyileştirmek, anksiyeteyi azaltmak ve kan basıncını düşürmek için araştırılmıştır. Bu klinik çalışmalarda sınırlamalar vardır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Küçük örneklem büyüklüğü
• Bitkisel karışımlarda kullanılan Corydalis
• Bütün bitki özleri yerine tek aktif bileşenlerin (alkaloitler) etkilerine odaklanmıştır
• Yapılan çalışmalar detaylarına İngilizce olarak erişim sağlanmadan, Çin’de yayınlanmıştır
Bu bitkinin tüm tıbbi potansiyelini ortaya çıkarmak için, kaliteli klinik denemelere ihtiyaç duyulmaktadır. Corydalis kökü doğru dozlarda güvenli olmaktadır. kişi takviye etmeyi planlıyorsa, bunu nitelikli bir TCM uygulayıcısının rehberliğinde yapması en iyisidir.

Yan Etkileri ve Önlemleri

Kaz gagası bitkisine ilişkin genel güvenlik bilgileri bulunmamaktadır. Sınırlı klinik çalışmalarda, minimum yan etkilerle bitki iyi tolere edilmiştir. Ancak, kişi corydalis kullanmayı planlıyorsa, alması gereken önlemler vardır. Bu önlemler şu şekildedir:
Gebelik: Güvenlik bilgisi ve test eksikliği nedeniyle, corydalis hamile veya emziren kadınlar tarafından kullanılması tavsiye edilmemektedir. TCM doktorları hamilelik sırasında kullanımından kaçınmayı tavsiye eder, çünkü düşüklere neden olabilen uterus kasılmalarına neden olmaktadır.
Zehirlenme riski: Corydalis, L-tetrahidropalmatinin (L-THP) etkileri nedeniyle çok büyük miktarlarda toksik olmaktadır. En az bir düzine L-THP toksisitesi vakası kaydedilmiştir, bunlardan 3’ü çocuklarda görülmüştür. Büyük L-THP dozlarının alınması reaksiyonlara neden olmaktadır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Düşük kan basıncı
• Sığ nefes
• Letarji
• Kas Güçsüzlüğü
• Mide bulantısı ve kusma
• Karaciğer hasarı ve yetmezliği
Koridal köklerinin sadece küçük bir saf L-THP fraksiyonu içerdiğini hatırlamak önemlidir. Bu nedenle, bütün bitki ekstraktlarını saflaştırılmış L-THP olarak alırken zehirlenme riski minimumdur.
İlaç etkileşimleri: Corydalis alkaloidleri potansiyel olarak bazı ilaçlarla ile etkileşime girebilir. Bu ilaçlar aşağıdaki gibidir:
• Opioid ağrı kesicileri: Oxycontin, Vicodin, kodein, morfin
• Sedatifler: klonazepam, lorazepam, fenobarbital, zolpidem
• Antiaritmik ilaçlar: amiodaron, flecainide, ibutilide, propafenone
• Kan basıncı: ACE inhibitörleri ve beta blokerleri
• Kan incelticiler: warfarin
• Antidepresanlar (SSRI’lar): Celexa, Lexapro, Luvox, Paxil, Prozac ve Zoloft. Ayrıca kişi reçeteli ilaç kullanıyorsa, takviye almadan önce doktoruyla görüşmelidir.

Corydalis Ağrı ve Değerlendirme Dozu

Kazgagası (Corydalis) Bitkisi Corydalis kökleri toplandıktan sonra, kurutulur ve tıbbi amaçlar için kullanılır. Kök, toz dökme veya kapsül halinde veya tentür olarak satın alınabilmektedir. TCM pratisyenlerinin çoğu, ağrıyı hafifletmek için dozajlar önermektedir ve bu dozajlar aşağıdaki gibidir:
Toz: Günde 2 kez, yemekle birlikte suda çözünen 5-10 gram toz
Tentür (% 20 alkol): Meyve suyu veya suda 6-12 damla veya dil altında. Günde 3 kez alınabilir.
Çay infüzyonu: 10 g corydalis kökünü 2 bardak su içinde 3 g tarçınla 5-7 dakika kaynatılmalıdır. Gerektiği gibi 100 mL (¾ fincan) içilebilmektedir.
Sirke veya alkolde corydalis köklerinin kızartılması (tentürde olduğu gibi) alkaloid içeriği arttırır ve bu da daha güçlü bir ağrı kesici sağlamaktadır. Takviyeleri, kapsül başına 400-500 mg corydalis kökü ile kapsül olarak mevcuttur. Ancak, corydalis TCM’de nadiren tek başına kullanılmaktadır. Genellikle sinerjistik etkiler için diğer şifalı otlarla birleştirilir, bu da dozunu düşürmektedir. Çoğu kullanıcı, ağrı kesici için corydalis ile iyi sonuçlar bildirmiştir. Kullanıcılar bazı ağrılara yardımcı olduklarını söylemiştir ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Kronik bel ağrısı
• Eklem ağrısı
• Ayaklarda sinir ağrısı
• Crohn hastalığının neden olduğu mide krampları
• Fibromiyalji
• Menstrüel krampları
• Migren/Baş Ağrıları
Ancak corydalis herkes için faydalı olmayabilir. Bazı kullanıcılar takviyelerin standart ağrı kesicilerden daha etkili olmadığını düşünmektedir. Bir kişi, kendilerini halsiz hissetmelerine ve odaklarını bozmalarına neden olduğunu belirtmiştir. Corydalis, Geleneksel Çin Tıbbında zaman içerisinde test edilmiş bir bitkidir. Aktif bileşikleri, vücuttaki ağrıyı tetikleyen yolları sakinleştirmek için sinerji içinde hareket etmektedir. Corydalis, sinir yaralanmaları, mide sorunları ve osteoartritin neden olduğu ağrı ve iltihabı azaltmaya yardımcı olmaktadır. Ayrıca kanser ağrısını ve uyuşturucu bağımlılığını azaltabilir, endişe, uykusuzluk ve düzensiz kalp atışına yardımcı olmaktadır. Genel olarak güvenli olmasına rağmen, yüksek dozlar yan etkilere neden olmaktadır ve hamile kadınlar da bundan kaçınmalıdır. Corydalis, diğer bitkilerle kombinasyon halinde ve bir TCM pratisyeninin rehberliğinde kullanılmalıdır.

Kaynakça:
urbol.com
gaiaherbs.com
shenclinic.com

Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku