Normal gözdeki lensin en dış katmanınn matlaşmasına kortikal katarakt denir. Bunu saydam cam ile buzlu cam arasındaki farka benzetebiliriz.
Lensin içindeki matlığın miktarı ve şekli değişik olabilir. Matlık lensin ortasına yakın bir bölgede değilse gözünüzde kortikal katarakt olduğunun farkında olmayabilirsiniz.
Kortikal katarakt hakkında yanlış fikirler de vardır. Kortikal katarakt aşağıdakilerden hiçbiri değildir:
Gözün üzerinde bir tabaka
Gözün fazla kullanımından dolayı oluşur
Bir gözden diğerine geçer
Geri dönüşümsüz körlük nedenidir.
Kortikal katarakta bağlı olağan şikâyetler şunlardır:
Ağrısız bir görme bulanıklığı
Işıklarda parlama veya ışığa karşı hassasiyet
Kötü gece görüşü
Bir gözde çift görme
Okumak için daha parlak ışığa ihtiyaç duyma
Renklerin solması veya sarımtırak görünmesi
Kortikal katarakta ne neden olur?
Kortikal kataraktın en sık nedeni yaşlanmadır. Diğer nedenler içinde:
Aile hikayesi
Şeker hastalığı gibi tıbbi problemler
Gözde hasar
Steroidler gibi ilaçlar
Korunmadan güneş ışığına uzun dönem maruz kalma
Daha önce geçirilmiş göz cerrahisi
Bilinmeyen etkenler
Kortikal kataraktın gelişme hızı nedir?
Kortikal kataraktın ne kadar hızla geliştiği kişiden kişiye ve hatta iki göz arasında bile değişkenlik gösterir. Yaşa bağlı birçok kortikal katarakt yıllar içinde yavaş yavaş gelişir.
Diğer kortikal kataraktlar, özellikle daha genç insanlarda ve şeker hastalığı olanlarda, kısa bir süre içinde hızla gelişebilir. Herhangi bir kişide kortikal kataraktın hangi hızla gelişebileceğini önceden tam olarak tahmin etmek mümkün değildir.
Kortikal katarakt nasıl tedavi edilir?
Kortikal kataraktı almanın tek yolu cerrahidir. Ancak kortikal katarakta bağlı şikâyetler sizi çok rahatsız etmiyorsa cerrahiye ihtiyaç olmayabilir. Bazen gözlük reçetenizde yapılacak basit bir değişim size yardımcı olabilir.
Herhangi bir ilaç, besin eki veya egzersizin kortikal kataraktı iyileştirmede veya önlemede faydalı olduğu gösterilememiştir.
Aşırı güneşten korunma kortikal kataraktın ilerlemesine yardımcı olabilir. Ultraviyole (UV) ışınlarını perdeleyen güneş gözlükleri veya ultraviyoleye karşı kaplamalı saydam normal gözlük camları bu korumayı sağlar.
Kortikal katarakt nasıl tespit edilir?
Tam bir göz muayenesi yaparak göz doktorunuz kortikal kataraktın varlığını tespit edebilir.
Dikkatli bir muayene bulanık görme veya diğer göz problemlerini de dışlayacaktır. Gözün diğer kısımlarındaki (kornea, retina veya görme siniri gibi) problemler de görme kaybından sorumlu olabilir ve kortikal katarakt cerrahisi sonrası görmenizin belirgin ölçüde artmasını veya herhangi bir miktarda artmasını önleyebilir. Eğer görmede artış beklenmiyorsa kortikal kataraktın alınması önerilmeyebilir. Göz doktorunuz ne kadar görme artışı öngördüğünü anlatabilir.
Cerrahi ne zaman yapılmalı?
Günlük işlerinizi etkileyecek kadar görme kaybına neden olduğunda kortikal katarakt cerrahisini düşünmelisiniz.
Kortikal kataraktı “olgunlaştığında” veya sadece var olduğu için ameliyat etmek doğru değildir. Görsel ihtiyaçlarınız gerektirdiğinde kortikal katarakt cerrahisi yapılabilir. İşinizi iyi yapabildiğinize, güvenli araba sürebildiğinize, rahatça okuyabildiğinize veya televizyonu seyredebildiğinize siz karar vermelisiniz. Görme seviyeniz yemek pişirme, alışveriş yapma, bahçenize bakma gibi günlük işleri veya ilaçları almanızı zorlanmadan yapmanıza olanak tanıyor mu?
Şikayetlerinize bağlı olarak, siz ve göz doktorunuz ameliyatın uygun zamanlamasına karar vermelisiniz.
Kortikal katarakt cerrahisinden ne beklemeliyim?
Kortikal katarakt cerrahisi dünyada en çok yapılan cerrahi girişimdir. Bunların çoğunluğu herhangi bir komplikasyon olmadan gerçekleşmektedir.
Genelde lokal veya topikal anestezi altında uygulanan kortikal katarakt cerrahisi ayaktan veya kısa süreli bir yatışla gerçekleştirilip matlaşan lens gözden çıkarılır. Birçok vakada, doğal lensin kırıcılık gücü gözün içine yerleştirilen kalıcı bir yapay göz içi lensi ile korunur.
Göz doktorunuz bu hassas cerrahiyi mikroskop altında çok küçük cerrahi aletlerin ve modern teknolojinin yardımıyla gerçekleştirir.
Cerrahi sonrası göz doktorunuzun tavsiyesi doğrultusunda göz damlaları kullanmanız gerekir. Gözünüzün uygun şekilde iyileştiğini kontrol etmek için cerrahınız belli aralıklarla birkaç defa gözünüzü kontrol edecektir.
Eğer kornea, retina, görme siniri veya diğer yapılarda bir problem yoksa kortikal katarakt cerrahisi yüksek oranda başarılı bir ameliyattır. Cerrahi sırasında veya sonrasında komplikasyonların oluşabileceğini bilmek önemlidir. Bunlardan bazıları görmeyi sınırlayacak kadar şiddetli olabilir. Eğer ameliyattan sonra en ufak bir problem dahi sezinlerseniz göz doktorunuzu derhal haberdar etmeniz gerekir.
Kortikal katarakt cerrahisi geçiren birçok kişide yerleştirilen yapay göz içi lensini destekleyen doğal kapsül zaman içinde matlaşır. Eğer bu oluşursa, göz doktorunuz YAG kapsulotomi denen, ayaktan yapılan bir işlemi uygulayarak matlaşan kapsülü açar ve yeniden görmenizi sağlar.
Sonuç
Kortikal katarakt özellikle yaşlılarda sık görülen bir görme kaybı nedenidir, ancak tedavi edilebilir. Göz doktorunuz, size görme kaybınızın kortikal katarakta mı yoksa başka bir probleme mi bağlı olduğunu söyleyebilir ve sizin için kortikal katarakt cerrahisinin uygun olup olmadığına karar vermenize yardımcı olabilir.
Yazar: Enes Eker