L-tirozin, aminoasidi bilhassa stres altında olunduğunda bilişi, ruh halini ve tiroid hormonlarını artırabilir. Bununla birlikte, bazı durumlarda ruh halini daha kötüye götürebilir. Bu yazıda L-Tirozin’in sağlık açısından faydalarına dair bilgiler bulunmaktadır:
Stres Altında Biliş Gücünü Artırır
15 klinik araştırmanın gözden geçirilmesi, L-tirozin yüklemesinin daha yüksek dozlarda biliş ve davranış üzerindeki etkilerini araştırmıştır. Bu dozaj paterni, katekolamin tükenmesini önlemiş ve stresli ve zorlu durumlarda zihinsel işlevi arttırmıştır. Maruz kalanlarda şu konularda en iyi sonuçları vermiştir:
• Çoklu görev ve dikkat dağıtıcı faktör karşısında
• Uyku yoksunluğunda
• Sert askeri eğitimlerde
• Soğuk hava koşullarında
Bazı kişiler stres altındaki fiziksel performanslarını arttırmak için L-tirozin kullanmaktadır. Ancak, çoklu incelemeler bu etkiyi doğrulayamamıştır. Ek olarak, L-tirozin normal şartlar altında bilişsel performansı geliştirmeyebilir. Yaşlı erişkinlerde, L-tirozin yüklemesi zıt etkileri bile yaratmış, bu da belleği ve bilişsel işlevi kötüleştirmiştir.
Duygudurum Bozukluklarında Yardımcı Olur
Beyin sinir ileticilerindeki dengesizlikler, depresyona ve diğer duygu durum bozukluklarına yol açabilir. Tirozin, dopamin ve noradrenalin üretimini mümkün kıldığından, beslenmede ruh haline destek olarak işlev görebilir. Bazı doktorlar, depresyonu olan birkaç hasta için L-tirozin ile başarı bildirmiştir. Aşağıdakiler gibi belirli duygu durum bozuklukları için faydalı olduğu bildirilmektedir:
• Düşük dopamine bağlı depresyon
• Sert ve soğuk ortamlarda yaşamaktan kaynaklanan düşük ruh hali
• Doğum sonrası depresyon
Bununla birlikte, yukarıdaki sonuçlar, bazıları plasebo kontrolleri olmayan küçük klinik çalışmalardan kaynaklanmaktadır. 65 hastanın daha büyük bir çalışması L-tirozinin antidepresan etkilerini doğrulayamamıştır. Normal şartlar altında sağlıklı kişilerde ruh halinde veya davranışta değişiklik olmamıştır. L-tirozin kış mavisini ve bazı depresyon türlerini hafifletebilir, ancak kanıtlar sınırlıdır.
Tiroid Hormonlarını Artırabilir
Selenyum yardımıyla vücudun tiroid hormonları yapmak için tirozin ve iyotu birleştirir. 85 gönüllüde sert kış aylarında yüksek dozlarda L-tirozin takviyesi (günde 12 gr) aktif tiroid 
hormonu T3’ü biraz artırmıştır. Ayrıca, yüksek düzeyde hipotiroidi ve stresle ilişkili TSH’yi de büyük ölçüde azaltmıştır. Tirozin takviyesi, kronik strese maruz kalan farelerde tiroid hormonunun düşmesini önlemiştir. İyi tasarlanmış büyük çaplı klinik çalışmalar, tiroid sağlığı için L-tirozin takviyesinin faydalarını doğrulamalıdır.
Dikkat Bozukluklarına Yardımcı Olabilir
Klinik bir çalışmada L-tirozin, iki hafta boyunca dikkat eksikliği bozukluğu olan 12 katılımcıdan sekizinde dikkati arttırmıştır. Ancak, altı hafta sonra, tüm hastalar tedaviye tolerans geliştirmiş ve iyileşmeleri durmuştur. L-tirozin takviyesi DEHB olan 7 çocuğa fayda sağlamamıştır. Dopamin ve noradrenalinin bozulmuş üretimi dikkat bozukluklarını tetikleyebilir ve bu gibi vakalar tirozin takviyesinden daha fazla yararlanabilir.
Adderall Yan Etkilerini Azaltır
Adderall, dikkat bozuklukları için amfetamin bazlı bir ilaçtır; uzun süreli kullanımı beyin katekolaminlerini tüketebilir. L-tirozin, katekolaminlerin restore edilmesine yardımcı olur ve bazı kişiler yan etkilerini azaltmak için Adderall ile birleştirmektedirler. Hiçbir çalışma bu kombinasyonun güvenliğini ve etkinliğini doğrulayamamıştır.
Narkolepsi ile Mücadele
Narkolepsili hastalar gün boyunca uyanık kalmakta zorlanırlar. Genellikle katapleksi (sağlam farkındalık ile ani kas güçsüzlüğü) ve uyku felci yaşarlar. L-tirozin, uyarılmayı teşvik eden ve katapleksi önleyen nörotransmiterler olan dopamin ve noradrenalin sağlamaktadır. 10 hastadan oluşan bir çalışmada, L-tirozin, 20 test belirtisinden sadece üç tanesini iyileştirmiştir. Hastalar kendilerini daha az yorgun ve daha uyanık hissetmişlerdir. Bir grup doktor, sekiz hastada gündüz uyku atakları ve L-tirozinle katapleksi yapmayı başarmıştır. İlk başarıdan sonra bu yaklaşımı diğer narkolepsi hastalarında kullanmaya devam etmişlerdir. Plasebo kontrollerinin eksikliği kesin bir sonuca izin vermemektedir.
Bağımlılık ve Madde Çekilmesini Rahatlatabilir
Dopamin, beynin ödül merkezinde merkezi bir rol oynar. Bilim adamları ilk olarak bazı şeylerin (yemek ve seks gibi) zevkli hale getirildiğini düşünmekteydiler. Yeni araştırmalar, dopaminin aslında kişiye zevk hissettirmediği göstermektedir. Bağımlılığı olan kişiler, isteklerini ve uyuşturucu arama davranışlarını arttıran bu merkezi tüketiyor veya aşırı hassaslaştırıyor olabilirler. Eski eroin bağımlısı olan 83 kişide, L-tirozin ve başka sinir iletim ön-maddelerinin (bir kombinasyon halinde lesitin; geri çekilmede L-glutamin, ve 5-HTP belirtilerini azaltabilir. Geri çekilme belirtileri şunlardır:
• Kaygı
• Depresyon
• Öfke ve düşmanlık
• Yorgunluk
• Bastırılmış hiper aktivite
Kilo kaybı
Tirozin, hem metabolizmayı hem de enerji üretimini artıran katekolaminler ve tiroid hormonları sağlar. Bu nedenle, birçok kişi L-tirozin kilo kaybını artırabilir mi bilmek istemektedir. L-tirozin, yeşil çay ekstresi ve kafein içeren bir destek 80 obez yetişkinlerde hafifçe kilo vermeyi arttırmıştır. Diğer bileşenler sonuçlara büyük olasılıkla katkıda bulunmuştur. Başka hiçbir çalışma L-tirozinin kilo kaybı için sağladığı faydaları belgelendirmemiştir.
Fenilketonüri
Doğuştan metabolik bozukluğu olan kişiler, fenilketonüri (PKU) fenilalanini uygun şekilde parçalayamazlar. Buna karşılık, fenilalanin birikmesi beyin hasarına ve bilişsel bozulmaya neden olmaktadır. Bu hastalar fenilalanin alımını en aza indirmek için özel bir düşük protein diyeti izlemelidir. Vücut fenilalanini tirosine dönüştürdüğü için tirozin eksikliği riski altındadır. PKU için L-tirozin takviyesi makul gelebilir, ancak altı klinik araştırmanın Cochrane Database incelemesi faydalarını doğrulayamamıştır. Kan tirozin seviyelerindeki farklılıkları önlemek için doktorlar, optimize edilmiş tirozin içeriği (3-6g / 100g) yerine protein ikamelerinin kullanılmasını önermektedir. Fenilketonüri hastalarında tirozin yoktur, fakat L-tirozin takviyesinden de fayda görmeyebilirler.
Kaynakça:
webmd.com
examine.com
bulletproof.com
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu