MCT yağı, orta büyüklükteki yağ moleküllerinden oluşur ve Orta zincirli trigliseritler adı da buradan gelmektedir. İsim İngilizce Medium chain triglyceride (Orta Zincirli Trigliserit) baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. MCT yağı, diyetlerde tüketildiğinde çok sayıda sağlık yararına sahip olmakla kalmaz, aynı zamanda cilt bakımı ve güzellik ürünlerinde gibi birçok harici uygulamada da kullanılmaktadır. Antimikrobiyal özelliklerinden dolayı, ev çevresinde de potansiyel uygulamaları vardır. Ve çamaşır deterjanı ve el sabunu yapımında da kullanılabilirken, güzellik uygulamaları ve evde kullanım için mükemmeldir. Ayrıca uçucu yağ difüzörleri için taşıyıcı yağ olarak kullanılabilir, mobilyaların tozunu ve cilasını önlemek için yüzeylere sürülebilmektedir. Ev yapımı el sabunu veya çamaşır deterjanı oluşturmak için kül suyu ile karıştırılır. Bu yazıda MCT yağının sağlık açısından yararları ve kullanımları üzerine bilgiler bulunmaktadır.
Kilo Vermeye Yardımcı Olur
Diyet yapmak ve kilo vermek zor olabilir. Çünkü işe yarayan en iyi olan diyeti bulmak, kilo vermek söz konusu olduğunda savaşın yarısıdır. Diyete MCT yağı eklemek, diyet yapanların kilo vermesine ve onu uzak tutmasına yardımcı olabilir. Bu fikir, diyet yapanları kalorilerinin çoğunu (yüzde 90’a kadar) bu yağdan almaya ve glikoz biçiminde enerji sağlayan karbonhidratlardan kaçınmaya teşvik eden oldukça popüler keto diyetinin temel taşıdır. Glikozdan kaçınmak ve yüksek miktarda yağ, özellikle de Mct tüketmek, vücudun ketozis sürecinde fazla yağ yakmasına neden olmaktadır. Araştırmalar, Mct’ler bir kişinin diyetinde LCT’lerin yerini almak için kullanıldığında, özellikle aşırı kilolu bireylerde vücut ağırlığı ve yağın azaldığını göstermektedir. Mct’lerin ayrıca kişinin kendilerini tok hissetmesine yardımcı olma ve bu nedenle daha az tüketme konusunda daha büyük bir yeteneği vardır. Ayrıca, enerji harcamasının artmasına neden olurlar, bu da daha fazla kalori yakılmasına neden olur. Bu Mct’lerin keto diyeti için son derece popüler olmasının bir başka nedenidir.
Atletik Performansı Artırabilir
MCT yağı, sporcuların diyetlerine eklendiğinde etkili bir performans artırıcı olarak lanse edilmektedir. Bazı sporcular, performanslarını artırmak, yağsız kasları artırırken vücut yağını azaltmak ve kilo vermek için Mct’leri bir egzersiz takviyesi olarak benimsemiştir. Yapılan bir çalışma, Mct’lerin laktat asit oluşumunu azaltmada, sporcuların algılanan eforunu azaltmada ve yüksek yoğunluklu egzersiz sırasında dayanıklılığı artırmada etkili olduğunu tespit etmiştir. Bu iddiaları doğrulamak için daha fazla çalışma gereklidir, ancak sonuçlar cesaret vericidir.
Bağırsak Sağlığını Artırabilir
MCT’leri tüketmek sadece kilo verilmesine ve atletik dayanıklılık kazanılmasına yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda sindirime yardımcı olabilir ve bağırsakta bir tür probiyotik görevi görebilir. MCT’ler, midede bulunan iyi bakterileri yok etmeden zararlı bakterileri hedefledikleri için bağışıklığı artırabilir ve bağırsak sağlığına yardımcı olabilir. İshale neden olabilecek antibiyotiğe dirençli bakterilerin büyümesini engelledikleri gösterilmiştir. MCT’lerin ayrıca bağırsak geçirgenliğini artırdığı ve başka şekilde mide-bağırsak sağlığını iyileştirdiği belirlenmiştir. Bu, enflamatuar bağırsak hastalığı, sızdıran bağırsak sendromu, Crohn hastalığı ve safra kesesi enfeksiyonları gibi gastrointestinal hastalıkları olan kişiler için yararlı olabilir.
Beyin Sağlığını İyileştirebilir
MCT yağının faydaları ile beyin sağlığı arasında kaydedilmiş birkaç bağlantı vardır. MCT’ler, kan-beyin bariyerini kolayca geçebildikleri için merkezi sinir sistemi için yakıt görevi görmektedir. Hafif ila orta derecede Alzheimer Hastalığı (AD) olan hastalar üzerinde yapılan bir çalışma, hastaların diyetlerine MCT’lerin yanı sıra normal AD tedavilerinin de bilişsel işlevleri geliştirdiğini tespit etmiştir. Daha fazla araştırma, ketojenik diyetin, AD’ye bağlı beyin bozulmasına katkıda bulunan bozulan glikoz fonksiyonlarını engelleyebilecek ketoz yoluyla beyin fonksiyonunu iyileştirmede etkili olduğunu da bulmuştur.
Otizmli Kişilerde Davranışları İyileştirmeye Yardımcı Olabilir
Yapılan bir çalışma, MCT yağı takviyeleri ile glutensiz ketojenik bir diyet yiyen otizm spektrum bozukluğu (ASD) olan çocukların, korku ve sinirlilik de dahil olmak üzere, bozuklukla ilişkili belirli davranışlarda önemli bir iyileşme olduğunu bulmuştur. 15 çalışma katılımcısından 10’u diyette altı ay sonra iyileşme göstermiştir. Daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmasına rağmen, bu çalışma, MCT yağı ile desteklenmiş modifiye bir keto diyetinin OSB’li insanlar için faydalı olabileceği sonucuna varmıştır.
Çocuklarda Nöbetleri Önleyebilir
Keto diyeti, kişilerin kilo vermelerine yardımcı olacak etkili bir diyet planı olarak son yıllarda popüler hale gelmiştir. Ketojenik diyet ilk olarak 1920’lerde çocuklarda nöbetleri önlemenin bir yolu olarak geliştirilmiştir. Son on yıl boyunca bu amaç için yaygın olarak kullanılmış, ancak sonunda 20. yüzyılın ortalarında anti-epileptik ilaç tedavileri ile değiştirilmiştir. Yine de, bazı nöbet hastaları, MCT’lerin tüketilmesinden dolayı fayda gördüğü belirlenmiştir.
Kanseri Önlemeye Yardımcı Olabilir
Diyete MCT yağı eklemek, sağlık üzerinde daha da büyük bir etkiye sahip olabilir, yani MCT’lerin tümör baskılayıcı bir özelliği olabilir. İnsan tümör hücrelerinin bir laboratuvar ortamında doğrudan MCT’lere maruz kaldığı bir araştırmaya göre, araştırmacılar zorlayıcı bir anti-tümör etkisi belirlemiştir. Fareler üzerinde yapılan bir başka çalışma, omega-3 yağ asitleri ve MCT’ler ile takviye edilmiş ketojenik bir diyet tüketmenin tümör büyümesini yavaşlattığını ve özel diyet uygulayan farelerde tümörlerin kan akışının azaldığını göstermiştir. Bu alanlarda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır, ancak ilk bulgular umut vericidir.
Diyabetle İlgili Risk Faktörlerini İyileştirebilir
Bazı tıp uzmanları, kontrolsüz diyabeti olan hastalarda keto diyetinin komplikasyonları artırabileceği konusunda uyarıda bulunsa da, kontrollü diyabetli hastalar, MCT alımlarını artırmanın faydalarını görebilirler. Çin’deki hastalar üzerinde yapılan bir araştırma, MCT’lerin ters etkiye sahip olabileceğini tespit etmiştir. Çalışma, diyetlerine MCT yağı ekleyen deneklerin kolesterol, ağırlık ve bel çevresinde düşüşler yaşandığını belirlemiştir. Her zaman olduğu gibi, kişinin özellikle mevcut bir tıbbi durumu varsa, diyeti değiştirmeden önce uzman bir doktorla görüşmesi en iyisidir.
Antimikrobiyal Özellikleri ile Cilt Sağlığını İyileştirebilir
Hindistan cevizi yağında daha büyük miktarlarda bulunan MCT’leri oluşturan asitler, özellikle laurik asit, anti-mikrobiyal özellikleriyle bilinir. MCT yağı, akne ve diğer küçük cilt tahrişleri için etkili bir topikal tedavi olarak incelenmiştir. Bağırsaktaki zararlı bakterileri azaltmanın bir yolu olarak daha önce bahsedilen uygulamasının yanı sıra, MCT yağı oral mikroorganizmalarla ilgili olarak da incelenmiştir. Araştırmalar, yağ asitlerinin bazı ağız bakterilerinin büyümesini sınırlayabildiğini göstermiştir. Hindistan cevizi yağı gibi yağların ağız durulama olarak kullanıldığı yağ çekme, binlerce yıldır Ayurveda Hindu geleneğinin bir parçası olmuştur.
Potansiyel Kullanım Alanları Çok Geniştir
MCT yağı doğal ve nazik ve kullanımı güvenli olduğu için, neredeyse sınırsız uygulama alanı bulunmaktadır. Genellikle zararlı kimyasallar veya sert bileşenler içeren birçok ürünün yerini alabilir.
MCT Yağı Ev Yapımı Ürünlerde Nasıl Kullanılır?
Kokusuz ve renksiz olduğu için MCT yağı, kendi ev yapımı güzellik ürünlerine kolayca dahil edilebilir. İşte MCT yağı için önerilen birkaç kullanım şekli:
• Cilt nemlendirici: MCT yağı harika bir nemlendiricidir ve çatlakların ve kırışıklıkların görünümünü azaltabilir.
• Saç kremi: Saç sağlığını iyileştirmek için şampuan öncesi maske olarak uygulanarak saçta birkaç dakika bekletilebilir.
• Masaj yağı veya kişisel kayganlaştırıcı: Petrol bazlı jölelere güvenli ve nazik bir alternatif olan MCT yağı, masaj yağı kadar iyi çalışmaktadır.
• Doğal boğaz pastili: Boğaz ağrısını ve öksürüğü hafifletmek için günde birkaç kez yarım çay kaşığı yutulmalıdır.
• Makyaj temizleyici: Yağ, göz makyajını sıvılaştırarak, nazikçe temizlenmesini sağlar.
• Dudak kremi: Nemlendirmek ve çatlamayı önlemek için dudaklara sürülebilir.
• Tıraş yağı: Tıraş kremine alternatif olarak cilde uygulanabilir ve tıraştan sonra batık tüyleri ve tıraş bıçağı yanıklarını azaltmak için kullanılabilir.
• Güneş sonrası güneş yanığı ilacı: Çok fazla güneşe maruz kalınırsa, iyileşmeyi desteklemek ve soyulmayı önlemek için etkilenen bölgelere MCT yağı uygulanabilir.
• Tırnak ve tırnak eti yağı: Tırnak etlerinin geri itmeden önce MCT yağı ile nemlendirilebilir, mantar enfeksiyonlarını önlemeye yardımcı olabilir.
Kaynakça:
https://www.healthline.com/nutrition/mct-oil-benefits
https://www.webmd.com/diet/mct-oil-health-benefits-common-uses
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu