Meyve suyu konsantresi, suyun çoğunun çıkarıldığı meyve suyudur. Türüne bağlı olarak, vitaminler ve mineraller de dâhil olmak üzere bazı temel besinler sunmaktadır. Bununla birlikte, konsantre çiğ meyve suyundan daha ağır işlenmektedir ve birçok kişinin sağlıkları için iyi mi kötü mü olduğu merak edilmektedir. Bu makale, sağlıklı olup olmadıkları da dâhil olmak üzere meyve suyu konsantreleri hakkında bilgiler yer almaktadır.
Meyve Suyu Konsantresi Nedir?
Su,% 90 oranında meyve suyu içermektedir. Bu sıvının çoğu çıkarıldığında sonuç, meyve suyu konsantresi olarak bilinen kalın, şuruplu bir üründür. Suyun çıkarılması bakteri üremesini azaltmaktadır, yani konsantre meyve suyu kadar kolay bozulmamaktadır. Bu süreç aynı şekilde paketleme, depolama ve nakliye maliyetlerini de azaltmaktadır. Yine de, işleme yöntemleri farklıdır. Konsantrelerin çoğu filtrelenir, buharlaştırılır ve pastörize edilir, ancak bazıları ayrıca katkı maddeleri de içermektedir. Meyve suyu konsantreleri oda sıcaklığında satılmaktadır veya dondurulmaktadır ve tüketilmeden önce filtrelenmiş suda seyreltilmesi amaçlanmıştır.
Nasıl Yapılır?
Meyve suyu konsantresi yapmak için, bütün meyveler iyice yıkanır, temizlenir ve ezilerek üretilmektedir. Su içeriğinin çoğu daha sonra ekstrakte edilmekte ve buharlaştırılmaktadır. Sonuç olarak meyvenin doğal aroması seyreltilebileceğinden, birçok şirket, meyve yan ürünlerinden yapılan yapay bileşikler olan aroma paketleri gibi katkı maddeleri kullanmaktadırlar. Dahası, yüksek fruktozlu mısır şurubu (HFCS) gibi tatlandırıcılar meyve suyu konsantrelerine sıklıkla eklenirken, sebze suyu karışımlarına sodyum eklenmektedir. Ayrıca yapay renkler ve aromalar da ilave edilmektedir. Bazı konsantreler ayrıca zararlı mikropları uzaklaştırmak için işlenmektedir, böylece raf ömrü uzamaktadır. Kısacası meyve suyu konsantresi en yaygın olarak suyu ezilmiş veya sıkılmış meyvelerden buharlaştırarak yapılmaktadır. Katkı maddeleri genellikle lezzeti arttırmak ve bozulmayı önlemek için kullanılmaktadır.
Meyve Suyu Konsantresi Çeşitleri
Bazıları diğerlerinden daha sağlıklı olan çeşitli konsantre türleri bulunmaktadır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
% 100 meyve konsantresi
% 100 meyveden elde edilen konsantreler, en besin maddelerini paketledikleri ve sadece doğal meyve şekerleriyle tatlandırıldıkları için en sağlıklı seçeneklerdir. Şeker eklenmemektedir ancak yine de katkı maddeleri barındırmaktadır. Tatlandırıcılar veya koruyucular hakkında endişeler varsa, içerik listesi kontrol edilmelidir.
Konsantre meyve kokteyli veya içecek
Konsantre meyve kokteyli, yumruk veya içecek olarak satılan ürünler meyve suları karışımından yapılmaktadır. Bunlar genellikle tam meyve eksikliğini telafi etmek için ilave tatlandırıcılar içermektedir. Yine, beslenme etiketlerini okumak önemli bir tavsiyedir. Çünkü ilk bileşen HFCS, şeker kamışı veya fruktoz şurubu gibi ilave bir şekerse, bu üründen uzak durmak istenebilir.
Toz meyve suyu konsantreleri
Toz haline getirilmiş meyve suyu konsantreleri, sprey ve dondurarak kurutma gibi yöntemlerle kurutulmaktadır. Bu, tüm su içeriğini ortadan kaldırmakta ve bu ürünlerin daha az yer kaplamasına izin vermektedir. Birçok çalışma, karışık meyve ve sebzelerin konsantre tozlarının azalmış iltihap belirteçleri ve artmış antioksidan seviyeleri ile ilişkili olduğunu göstermektedir. Enflamasyon doğal bir vücut yanıtı olsa da, kronik inflamasyon kanser ve diyabet dâhil birçok hastalıkla bağlantılıdır. Bu nedenle, bazı meyve suyu konsantreleri gibi gıdalarda bulunan anti-enflamatuar bileşikler bu durumu önlemeye yardımcı olmaktadır.
Potansiyel Sağlık Yararları
Portakal, ananas ve elma suyu ürünleri, konsantreler dahil giderek daha popüler hale gelmektedir ve portakal suyu, küresel meyve suyu pazarının % 41’inden fazlasını oluşturmaktadır. Konsantreler cazip olabilmektedir, çünkü ucuz ve depolanması kolaydır. Ayrıca bazı sağlık yararları da sunmaktadır.
Önemli besin maddeleri bakımından zengindir
Meyve ve sebze suyu konsantreleri, ilave şeker veya tuz gibi katkı maddeleri olmadan % 100 meyve veya sebzelerden yapılırsa en sağlıklıdır. Örneğin, konsantreden hazırlanan 120 ml bir bardak portakal suyu, C vitamininin Günlük Değerinin (DV) % 280’ini sağlamaktadır. Bu besin, bağışıklık ve yara iyileşmesinde önemli bir rol oynamaktadır. % 100 sebze konsantresinden elde edilen havuç suyu, 240 ml porsiyon başına DV’nin % 400’ünü sunan zengin bir provitamin A kaynağıdır.
Faydalı bitki bileşikleri bulundurmaktadır
Meyve suyu konsantresi, karotenoidler, antosiyaninler ve flavonoidler gibi yararlı bitki 
bileşikleri içermektedir. Bunlar, gelişmiş kalp sağlığı ve azalmış inflamasyon dâhil olmak üzere birçok sağlık yararı ile ilişkilidir. Portakal suyundaki flavonoidler, obezite ile ilişkili kronik inflamasyonla savaşmaya yardımcı olmaktadır. Yapılan bir çalışmada, en az yedi gün boyunca yemeklerden sonra portakal suyu içen obezitesi olan kişilerde azalmış iltihap belirtileri yaşamışlardır. Obezitesi olan 56 yetişkin üzerinde yapılan bir başka çalışmada, 8 hafta boyunca karışık meyve ve sebze suyu konsantresi ile takviye edilmesinin, yağsız vücut kütlesini arttırırken iltihabı ve LDL (kötü) kolesterolü azalttığı bulunmuştur.
Cilt sağlığını geliştirebilir
Birçok meyve suyu konsantresi, cilt sağlığını artırabilecek ve cilt yaşlanmasının etkilerini yavaşlatabilecek C vitamini ve antioksidanlar açısından zengindir. Örneğin, havuç ve domateslerdeki beta karotenin cilt iltihabını azalttığı gösterilmiştir.
Raf Ömrü ve Uygun Fiyat
Meyve suyu konsantreleri taze sıkılmış meyve suyuna uygun bir alternatif olmaktadır. Dahası, dondurulmuş veya rafa dayanıklı çeşitler kolayca bozulmamaktadır. Bu nedenle, taze meyve veya sebzeye erişimi olmayanlar için uygundurlar. Kısacası meyve suyu konsantresi, iltihabı azaltan ve sağlıklı cildi teşvik eden besinler sunmaktadır. Ayrıca paketlenmiş meyve sularından daha uygun fiyatlı ve kolay bozulmamaktadır.
Potansiyel Olumsuz Yanları
Meyve suyu ve meyve suyu konsantreleri herkes için iyi olmayabilmektedir. Genel olarak, tüm meyvenin sağladığı liften yoksundurlar ve ilave şekerlerle yüklenmektedirler. Bazıları şekerler ve koruyucular içermektedir.
ABD Sağlık ve İnsan Hizmetleri Departmanı, günlük kalorileri alımı % 10’undan daha azını eklenmiş şekerlerden almayı önermektedir. Eklenmiş şekerlerde yüksek bir diyet, diyabet ve kalp hastalığı gibi kronik hastalıklarla bağlantılıdır. Özellikle, birçok meyve suyu konsantresi sağlıksız koruyucuların yanı sıra ilave şekerler de barındırmaktadır. Bu nedenle, mümkün olduğunda ilave şeker içermeyen konsantreleri tercih edilmelidir. Sebze suyu konsantreleri için, düşük sodyum seçeneklerini veya porsiyon başına 140 mg’dan az sodyum (DV’nin% 6’sı) olan konsantreleri seçilmelidir.
Lif Eksikliği
Meyve suyu konsantrelerini sadece besinleri için satın alınırsa, tüm meyveyi yemekten daha iyidir. Çünkü konsantre, tüm meyvenin sağladığı liften yoksundur. Böylece, bu ürünler kan şekerinde tüm meyvelerden daha büyük artışlar tetikler, çünkü lif kan şekeri seviyesini stabilize etmektedir. Ek olarak, konsantreler genellikle porsiyon başına tüm meyveden daha fazla karbonhidrat ve kalori toplamaktadır. Örneğin, bir orta portakal (131 gram) 62 kalori ve 15 gram karbonhidrat içerirken, % 100 konsantreden yapılan 240 ml bir bardak portakal suyu 110 kalori ve 24 gram karbonhidrat içermektedir. Bunun nedeni, meyve suyu sıkma işleminin normal olarak bütünden daha fazla meyve gerektirmesidir. Tatlandırıcılar gibi katkı maddeleri de kaloriye katkıda bulunmaktadır. Konsantreden en sağlıklı meyve suları bile ılımlı olarak tüketilmelidir.
Büyük bir nüfus çalışmasının,% 100 meyve suyu da dâhil olmak üzere günlük şekerli içecek alımını artan kanser riskine bağladığını belirtmek gerekmektedir. Daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmasına rağmen, herhangi bir şekerli içecek hatta % 100 meyve suyu alımını sınırlamak önemlidir. Meyve suyu konsantreleri lifte eksiktir, bazen ilave şeker ve koruyucular veya tatlandırıcılar ilave edilmektedir. Mümkünse, bunun yerine bütün meyve ve sebzeler tüketilmelidir. Meyve suyu konsantreleri, kolayca bozulmayan, bazı vitaminler ve antioksidanlar sağlayabilen meyve suyu için ucuz alternatiflerdir. Bununla birlikte, yüksek oranda işlenmektedirler, genellikle tatlandırıcılar ve diğer katkı maddeleri ile yüklenmektedirler. Meyve suyu konsantreleri tercih edildiğinde,% 100 meyve suyundan yapılmış olanlar alınmalıdır. Ancak, tüm meyve her zaman daha sağlıklı bir alternatiftir.
Kaynakça:
northcoast.organic
goodhousekeeping.com
dailymail.co
theconversation.com
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu