Klasik Batı Müziği tarihinde, ilk opera denemesi olan dafne operası ile başlayıp, ünlü besteci J. Sebastian Bach’ ın ölümü olan 1750 yılına kadar geçen yaklaşık 150 yıllık sürece Barok Dönem adı verilmektedir. Dönemin başlangıç bestecisi olarak Monteverdi, kapanış bestecisi olarakta Bach gösterilmektedir. Barok kelimesi dönemi aşağılamak için Klasik Dönemde verilmiş bir isimdir. Portekizce işlenmemiş çarpık inci anlamına gelen barok kelimesi aslında bir denizcilik terimidir.
Kendinden sonraki dönemde beğenilmemiş olsa da Barok Dönem, müzik tarihinin en önemli dönemini kapsamaktadır. Rönesans Döneminde opera denemeleri olsa da sanatsal değeri olan operalar Barok Dönemde yazılmaya başlanmıştır. Yine Rönesans Döneminde ilk temelleri atılan tonal yapı yani majör ve minör kalıplar, yine bu dönemde bir standart içerisinde sistematiğe oturtulmuştur. Bunlara ilave olarak Barok Dönemde, ton değişimi anlamına gelen modülasyon teknikleri oturtulmuştur. Bu yönü ile müzik tarihinde çok önemli bir yer tutmaktadır. Dönemin diğer bir özelliği de eser arasında tempo değişimini belirtmek için verilen bitiş bölümleridir. Bu dönemde çalgısal pek çok yeni tür ortaya çıkmıştır. Konçerto, süit, senfonin atası olan sinfonia gibi çalgısal türlerin yanı sıra oratoryo, kantat, opera gibi diğer türlerde ortaya çıkmıştır.
Barok Dönem genel olarak soylulara hitap eden bir çağdır. Dönemin görkem ve şatafatı müziklere yansımıştır. Dönem müziği yoğun bir yapıya sahiptir. Zıtlıklar, enstrüman grupları arasındaki karşılıklı atışmalar, sürekli ya da şifreli bas, çembalo, konturpuan, ses yüksekliklerinin kullanılması dönemin başlıca özelliklerinden bazılarıdır. Bu müzikal zenginlikler, kaynağını genel anlamı ile tonal yapının oturmasına borçludur.
Barok Dönemi genel anlamı ile şu üç başlık altında değerlendirilmektedir;
Erken Barok: 1600-1650
Önemli Bestecileri: Monteverdi, Gesualdo
Gelişme (Yayılma, Orta)Dönemi: 1650-1700
Önemli Bestecileri: A. Scarlatti, Corelli, H. Purcell
Olgun (Doruk) Barok: 1700-1750
Önemli Bestecileri: Vivaldi, Telemann, Handel, J. S. Bach
Dönemin en önemli enstrümanı klavsendir. Dönemin sonlarına doğru piyano bulunmuş olsa da piyano için eser yazılmamıştır. Keman önem kazanmış ve bir çok eserde birincil enstrüman olarak kullanılmıştır. Genel olarak Rönesans Dönemin enstrümanları kullanılsa da bu çalgılar gelişim göstermiştir. Dönemin en önemli bestecisi J. S. Bach’ tır. Tonalitenin bugünkü şeklini almasında önemli bir pay sahibi olan besteci aynı zamanda füg ve tocatto gibi müzikal formları zirveye taşımıştır.
Barok Dönem müziği için bugünkü kullanılan müzikal yapıların temellerinin sağlam olarak atıldığı ve hemen hemen her dönemde müzikal altyapısının etkisini hissettirdiği dönemdir diyebiliriz. Kendinden sonraki dönem olan Klasik dönemde her ne kadar beğenilmemiş olsa da dönemin müzikal zenginliğinden faydalanmışlardır. Klasik Dönemin en önemli bestecilerinden Haydn ve Mozart’ ın Bach’ ın eserlerini defalarca kez incelemiş olmaları da bunun ispatıdır.
Yazar: Ömer HOŞNUT