Dünyaya zarar vermemek ve gelecek nesillere istikrarlı bir yaşam ortamı bırakmak isteyen insanların sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Ve bu bilinçle karbon emisyonları kontrol altına alınmaya çalışılmakta, bu da firma sahiplerini daha bilinçli bir şekilde hareket etmeye zorlamaktadır. Bu durumda bu koşulları sağlanmasına ilişkin karbon emisyonları ölçülerek sürdürülebilir kalkınma alanını yaratma çabalarını artırmaktadır.
Firmalar, bir ürünün yaşam döngüsü boyunca yarattığı karbondioksit emisyonları olan karbon ayak izini azaltarak bu talebi karşılamaya çalışmaktadır. Aynı zamanda, karbon ayak izi etiketleri Kuzey Amerika, Asya ve Avrupa’daki ürünlerde görünmeye başlamıştır. Spesifik olarak, endüstrideki bir firmanın hem karbon ayak izi etiketlerinin potansiyel etkisi hem de bilgi içeriklerinin firma ve tüketiciler açısından e ifade ettiği incelenmelidir.
Son yıllarda, tüketici pazarı sürdürülebilir bir kalkınma çağına geçmiş durumdadır. Pek çok şirket, daha büyük bir varlığın parçası olduklarının ve kamu yararının korunmasına yardımcı olmaları gerektiğinin farkına varmıştır. Örneğin General Electric, tüketicilerin kişisel karbon ayak izlerini azaltmak için sera gazı emisyonları kredisi kazanmalarına yardımcı olmak için bir kredi kartı çıkarmıştır ve Wal-Mart bir Sürdürülebilirlik Endeksi Konsorsiyumu başlatmıştır. Aslında, yeni bir iş kategorisi olan profesyonel kirlilik hesaplayıcısı ortaya çıkmıştır.
Bunlar, ortaya çıkan ana akım bir kavram olan sürdürülebilir kalkınmanın ortaya çıkışının sadece birkaç örneğidir. Firmalar tarafından sosyal değişimi zorlayan daha geniş bir iç ve dış güç eğiliminin temsilcisidirler. Bu eğilimi gösteren en büyük 50 ABD şirketinden 45’i, 2008 yıllık raporlarında veya web sitelerinde sürdürülebilirlik çabalarına yer vermiştir. Sürdürülebilirlikle ilgili artan endişe yersiz değildir; dünya nüfusu 7 milyarı aştığından, sürdürülebilirlik haklı olarak endişe verici bir durum haline gelmiştir.
Sürdürülebilir kalkınma, “gelecek nesillerin kendi ihtiyaçlarını karşılama yeteneklerinden ödün vermeden bugünün ihtiyaçlarını karşılayan kalkınma” olarak tanımlanmaktadır. Şaşırtıcı bir şekilde, önde gelen pazarlama dergilerindeki kurumsal sosyal sorumluluk (CSR) makaleleri 2000’den 2013’e kadar sadece üçü sürdürülebilirlikten bahsetmişlerdir. MacCannell ego temelli tüketimin sürdürülebilir olup olmadığını sorgulamış ve tüketicilerin özelliklerine göre yeşil ürün seçimini inceledi. Bu önemli alanda gelecekteki araştırmalara odaklanmaya yardımcı olabilecek yönergeler sağlayarak pazarlama literatüründe sürdürülebilirliğe dikkat çekmeyi amaçlanmaktadır. Bu nedenle, sürdürülebilirliği ölçülebilir bir biçimde incelemek çok önemlidir.
Bir firmanın sürdürülebilirlik seviyesini nicel olarak ifade etmenin etkili bir yolu, karbon ayak izi etiketidir. Bir ürünün karbon ayak izi, o ürünün üretimi, nakliyesi, kullanımı ve bertarafından kaynaklanan atmosferdeki karbondioksit artışını temsil eder. Daha küçük bir karbon ayak izi, karbondioksitte daha küçük bir artış ve dünyanın sürdürülebilirliği üzerinde daha az derecede zararlı bir etki anlamına gelir. Firmalara ek olarak tüketiciler, iklim değişikliği, çok uluslu anlaşmalar ve yeşil yatırımla ilgili genişletilmiş haberler aracılığıyla “karbon ayak izi” terimine giderek daha fazla aşina olmaktadır.
Karbon ayak izi etiketleme, tüketicilerin bir firmanın ürün veya hizmetlerinin sürdürülebilirliğini tanıması ve bunları diğer firmalarınkilerle ve kendi tercihleriyle karşılaştırmaları için etkili bir araçtır. Bu nedenle, evrensel bir karbon ayak izi etiketinin uygulanmasından tüketicilerin ve firmaların nasıl etkileneceği dikkatli bir çalışmayı hak etmektedir. Benzer şekilde, bir firmanın özellikleri, sektörü, müşteri tabanı ve karbon ayak izi etiketi detayları, bir firmanın itibarını ve finansal sonuçlarını potansiyel olarak etkileyebilecek faktörlerdir. Araştırma, şaşırtıcı veya mantığa aykırı bulguları ortaya çıkarabilir. 
Buna paralel olarak beslenme bilgisi etiketlerini düşünün. Ippolito ve Mathios gıda yağ içeriğini detaylandıran etiketlerin gelişinin yağ tüketimindeki azalmalarla aynı zamana denk geldiğini bulmuşlardır. Bu sonucun karbon emisyonlarına uygulanması, karbon ayak izi etiketlemesinin tüketicilerin karbon emisyon seviyelerine olan dikkatini artırabileceğini ve potansiyel olarak satın alma kararlarını etkileyerek daha düşük karbon emisyonu seviyelerine sahip daha az ürün veya ürün satın almasıyla sonuçlanabileceğini göstermektedir.
Spesifik olarak, tüketicilerin firmalar tarafından üstlenilen sürdürülebilirlik faaliyetlerine nasıl tepki verebileceklerine ilişkin tahminler türetilmektedir. Yapılan öneriler, endüstrinin benimsenmesi ile hükümet düzenlemeleri ve uygulamalarının bir kombinasyonu yoluyla, karbon ayak izi etiketlemesinin yaygınlaşacağı ve yakın gelecekte ortalama tüketiciye aşina olacağı varsayımına dayanmaktadır. Yapılan araştırmalar bu konuda bir yol haritası seunmaktadır ve pazarlama, ilgili iş alanları, haber medyası ve şirketlerin ve karbon ayak izi kuruluşlarının web sitelerinde ilgili araştırmaların incelenmesine dayanmaktadır.
Karbon Ayak İzi Etiketleme
Yakın zamana kadar, karbon emisyonları yalnızca ulusal veya firma düzeyinde ölçülüyordu ve bu da tüketicilerin kişisel karbon emisyon seviyelerini izlemelerine yardımcı olmuyordu. Bir karbon ayak izi etiketi, bir ürünün ömrü, üretimi, nakliyesi, kullanımı ve bertarafının dört aşamasındaki emisyonları detaylandırmaya çalışır. Sıfır karbon emisyonlu ürünler yaratmak genellikle mümkün olmadığından, firmalar karbon emisyonları gibi araçlarla karbon emisyonlarının bir kısmını telafi edebilirler.
Bir karbon ayak izi etiketi, tüketicilerin satın alma kararlarını verirken bir ürünün karbon emisyonlarını dikkate almaları için bir karşılaştırma ölçütü sağlar. Henüz, evrensel olarak kabul edilmiş bir etiket yoktur. Tartışmamızı kolaylaştırmak için, çeşitli karbon emisyonlarını ve mevcut ve önerilen sistemlerden dengelemeleri içeren varsayımsal bir karbon ayak izi etiketi sunulmaktadır ve etiket, mevcut etiketlerden uyarlanmıştır
Bu açıklayıcı etiket, üreticiler ve tüketiciler için ortak ölçüm sağlamak üzere tek bir metrik (örneğin gram) kullanarak bir ürünün karbon ayak izini sunar. Dört ürün yaşam döngüsü aşamasının her biri için karbon emisyonu, dört aşamanın toplamı, ofsetler (geri dönüşüm, karbon azalmaları), ofsetler toplamı ve net emisyonlar (toplam karbon emisyonu eksi toplam ofsetler) için görüntülenir. Farklı toplam düzeylere sahip emisyon verileri, daha ayrıntılı bilgi isteyen tüketicilere yardımcı olmalı, ancak istemeyenler için aşırı bilgi yükünü azaltmalıdır.
Tüketici yorumunu kolaylaştırmak için, tüketicilerin benzer ürünlerdeki karbon ayak izlerini karşılaştırabilmeleri için bir simge sistemi eklenmelidir. Bu etki alanı simgeleri 0’dan 4’e ölçeklenir ve yarım etki alanı olarak artar. Daha az ayak izi simgesi, daha küçük bir ayak izi ve tek kelimelik bir değerlendirmeyi gösterir (örneğin, zayıf, ortalama veya iyi) simgelere eşlik eder. Ürünler arası karşılaştırma, benzer etiketlere sahip ürünler arasında tüketici yan yana bulunmasını kolaylaştırdığı için yararlıdır. (örneğin, beslenme verileri)
Ürünler, yaşam döngülerinin farklı aşamalarının karbon ayak izi seviyelerine nasıl katkıda bulunduğuna göre değişir. Çim biçme makinesinin en büyük karbon ayak izi etkisi, kullanım sırasında gaz emisyonlarıdır. Şişelenmiş su, hacimli ve taşınması pahalı olduğu için nakliye aşamasında yüksek karbon ayak izine sahiptir. Sığır eti üretimi için (olgunluğa yükseltilmek üzere) önemli miktarda kaynak gerektirir. Son olarak, bir televizyon her aşamada yüksek seviyelere sahiptir; yüksek ağırlık taşımayı etkiler, çok yıllık elektrik tüketimi kullanımı etkiler ve birkaç geri dönüştürülebilir bileşen ve bertarafı etkileyen tehlikeli maddelerdir.
Sürdürülebilirliğin Mevcut Durumu ve Karbon Ayak İzi Etiketlemesi
Sürdürülebilirlik için tüketici savunuculuğu ve karbon ayak izlerine göre ürün seçme yeteneği, halihazırda ortaya çıkmaktadır. Yanıt olarak, bir dizi kurumsal, kar amacı gütmeyen ve devlet kurumu bu sorunu ele almaya başlamıştır. Benzer şekilde, IBM, Nike, Coca-Cola, Google ve Dell dahil olmak üzere birçok şirket, karbon ayak izlerini azaltmanın yollarını araştırıyor ve ortak bir karbon ayak izi etiketi oluşturmak için güçlerini birleştirdi. Sapporo, malzemeleri büyütmekten, demlemekten, teneke kutuyu imal etmekten ve distribütörlere taşımaktan kaynaklanan bir kutu bira karbon emisyonu göstermektedir. Quaker Yulaf pişirme kullanımında karbon kullanımını göstermiştir.
Karbon ayak izi etiketlemesinin temeli, sosyal trendler, mevzuat ve ürün yeniliklerinin bir kombinasyonundan doğar ve arabalar için yakıt ekonomisi seviyeleri zorunludur. Plastik, metal, kağıt ve gıda ürünlerinin geri dönüşümü artık yaygındır. Enerji verimli cihazlar yaygındır ve genellikle devlet indirimleri için uygundur. Şirketler daha az ambalajlı ürünler üretir ve dağıtır. Firmalar üretimde ve taşımada kullanılan sera gazlarını kesiyor; Örneğin, Boş Mil, kamyonların boşta kat ettiği milleri azaltmayı amaçlamaktadır. Özetle, teknoloji, tüketici talebi, kararlılık ve hükümet mevzuatı, yakın gelecekte karbon emisyonu etiketlemesini bir olasılık haline getirecektir. Bu sonuç, firmaları ve tüketicileri karbon ayak izi etiketlerini kullanmaya neyin yönlendirdiğini anlamanın önemini artırmaktadır.
Kaynakça:
https://aip.scitation.org/doi/10.1063/5.0019517
https://www.mdpi.com/journal/sustainability/special_issues/Carbon_Footprint
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu