Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

Tek ve Çift Yumurta İkizleri Arasında Ne Fark Vardır?

0 652

İkizlere monozigotik veya dizygotik olup olmadıklarına bağlı olarak, hem rahimde hem de hayatta farklı tanımlayıcı özelliklere sahip olurlar. Monozigotik ikizleri dizygotik ikizlerden ayıran bazı farklar vardır ve birçok kişinin bu farklar hakkında bilgisi yoktur. Bu yazıda tek yumurta ikizleri ile çift yumurta arasındaki farklar hakkında bilgiler bulunmaktadır.

Tek Yumurta (Monozigotik) İkizler Nasıl Oluşur?

Tek ve Çift Yumurta İkizleri Arasında Ne Fark Vardır?Tek yumurta ikizleri olarak da bilinen monozigotik ikizler, bir sperm tarafından döllenen bir yumurtadan gelişirler. Monozigotik ikizlerin görülme sıklığı, doğurganlık yardımı olmayan 250 gebelikte yaklaşık 1’dir. Tek yumurta ikizleri tek bir sperm tarafından döllenen tek bir yumurta olarak başlar ve başlangıçtan itibaren yumurta ikiye bölünür. Ayrılmanın ne kadar erken gerçekleştiğine bağlı olarak, monozigotik ikizler aynı plasenta (monokoryonik) ve aynı amniyotik kese (monoamniyotik) paylaşabilir veya paylaşmayabilirler.
Yumurta 0 ve 3. günler arasında bölünürse, ikizlerin ayrı plasentaları (dikhorionik) ve amniyotik keseleri (diamniyotik) olur. Yumurta 4 ve 8. günler arasında ayrılırsa, ikizler aynı plasentayı paylaşır ve ayrı amniyotik keselere sahip olur. Yumurta 9 ve 12. günler arasında ayrılırsa, ikizler aynı plasenta ve amniyotik kese paylaşırlar. Yumurta 13 gün sonra parçalanırsa, ikizler yapışık olurlar. Tek yumurta ikizleri her zaman aynı cinsiyette olurlar ve aynı DNA’ya sahiptirler. Ancak bu onların tamamen aynı olduğu anlamına gelmez. Tam olarak aynı görünmeyebilirler, farklı zevklere ve deneyimlere sahip bireyler olarak gelişirler.
Monozigotik ikizler genellikle özel bir bağı paylaşsa da, ikizlerin uzmanları ve ebeveynleri ikizleri bireyselliklerinin farkında olarak yetiştirmenin önemli olduğunu düşünmektedirler. Örneğin, doğum günlerini bireysel doğum günü pastaları ile kutlayabilirler ve aynı ikizlerin istedikleri takdirde birbirlerinden farklı giyinmelerine de izin verilmelidir. İkizlerin ebeveynleri de her ikisini benzersiz kılan şeyleri işaret etmeyi düşünmelidir.
İkizlerin farklı öğrenebileceğini, becerilerinde, güçlü ve zayıf yönlerinde büyük farklılıklar gösterebileceğini akılda tutmak önemlidir. Bu nedenle, bazı uzmanlar bu ikizleri okuldaki farklı sınıflara yerleştirmeyi tavsiye etmektedirler. Bunu yapmak çeşitli şekillerde yardımcı olabilir. Birincisi, ikizler bazen dengesiz bir ilişki geliştirebildikleri için, birinin baskın ve diğerinin itaatkâr olduğu durumlarda, farklı sınıflarda olmak bu dengeyi düzeltmeye yardımcı olabilir. Genellikle öğrenmeyi kesintiye uğratabilecek olan ikizler arasındaki rekabetçilik ve karşılaştırma da ayrı sınıflara yerleştirilerek hafifletilebilir. Son olarak, ikizlerin genellikle birlikte çok sosyalleştikleri ve birbirlerine bağımlı olabilecekleri göz önüne alındığında, farklı sınıflarda öğrenme onlara sosyalleşme ve başkalarına bağımlı olma fırsatı da verebilir. Monozigotik ikizlerin ebeveynleri, tek bir birimin aksine, ikizleri birey olarak yetiştirmenin, paylaştıkları benzersiz ve özel bağı asla bozmayacağı veya zarar vermeyeceğini bilmelidir.

Çift Yumurta (Dizygotik) İkizleri Nasıl Oluşur?

Dizygotik veya diğer adıyla kardeşçe ikizler, monozigotik ikizlerden farklı olarak oluşur. Tek bir yumurta yerine, bu ikizler, aynı anda bir yumurtalıktan salınan iki ayrı yumurta iki farklı sperm tarafından döllendiğinde oluşmaktadır. Her zigot kendi kesesinde gelişir ve kendi plasentasına sahiptir. Dizygotik ikizlerin doğum oranı dünyaya göre değişir. 1.000 gebelikten yaklaşık 1’i Japonya’da bu ikizlerin doğumuna neden olurken, 20 gebelikten yaklaşık 1’i bazı Afrika ülkelerinde ikiz doğum yapmaktadır. Monozigotik ikizlerin aksine, her bir dizygotik ikiz her zaman kendi amniyotik sıvı dolu iç kesesinin içinde büyür ve her biri kendi plasentasını geliştirir. Bununla birlikte, zigotlar uterusta birbirine yakınsa, iki plasenta bazen bir ultrasonda bir olarak görünebilir.
Gelişimdeki bu belirgin farklılıklar nedeniyle, dizygotik ikizler aynı genetik materyali paylaşmayacak ve aynı olmayacaklardır. Çoğu iki kardeşle aynı sayıda geni paylaşır. Ayrıca, monozigotik ikizlerin aksine, dizygotik ikizler farklı cinsiyetleri olabilir. Bazı nadir durumlarda, dizygotik ikizlerin farklı babaları olabilir. Bu, bir yumurta bir babadan gelen sperm tarafından döllenirken, ikinci yumurta başka bir babadan gelen sperm tarafından döllendiğinde gerçekleşmektedir.

Monozigotik ve Dizygotik İkizlerin Oluşmasının Nedeni

Monozigotik ikizlerin gelişiminin arkasındaki nedenlerin birçoğu gizemini korurken, in vitro fertilizasyon (IVF) sürecinden bazı bilgiler ipucu sağlayabilir. Diğer yandan, dizygotik ikizlerin nedenleri daha iyi bilinmektedir. Monozigotik ikizlerin daha sık doğduğu bazı popülasyonlar olmasına rağmen, nadirdir. Bugüne kadar, monozigotik ikizleri gebe kalma şansı yüksek olan bir gen olmamıştır. Bununla birlikte, monozigotik ikizler IVF gebeliklerinde daha yaygın olduğu için, bazı araştırmalar aynı ikizlerin oluşumuna yol açan sürece ışık tutmuştur. Embriyonun implantasyondan önce içinde yaşadığı çözüm farklılıklara katkıda bulunabilir. Embriyonun çözeltiden uterusa aktarılması işlemi de rol oynayabilir.
IVF kullanırken aynı ikizlerde neden bir artış olduğunu daha iyi anlamak için, araştırmacılar iki dakikalık aralıklarla embriyonik gelişimi yakalamak için kameralar kullanmışlardır ve embriyonik gelişimin ilk, rutin aşamalarını gözlemlemişlerdir. Burada sıvı dolu bir kavite (blastocoel) embriyonun içinde büyür, embriyo ayrıca fetüse (iç hücre kütlesi) dönüşen hücreleri içerir. Bazı durumlarda, blastocoel kendi kendine çökecektir. Ancak, monozigotik ikizler söz konusu olduğunda, embriyo bu çöküşten sağ çıkmaktadır. Bu, iç hücre kütlesinin ikiye bölünmesine neden olur ve bu da özdeş ikizlerin gelişmesine yol açar. Yine de, bu kavrayışa rağmen, araştırmacılar bunun aynı ikiz oluşum sürecini temsil ettiğini söyleyemezler.
Monozigotik eşleştirme süreci büyük ölçüde açıklanamaz olsa da, dizygotik ikizlerin bilinen birçok nedeni vardır. Doğurganlık ilaçları yaygın bir nedendir. Kardeş ikizleri doğurganlık ilaçlarından gebe kalma şansı, alınan ilacın türüne bağlı olarak yüzde 5 ila yüzde 30 arasında değişmektedir. Örneğin IVF ve intrauterin tohumlama tedavileri, Amerika Birleşik Devletleri’nde doğan tüm ikizlerin yaklaşık üçte birini oluşturur. Tek ve Çift Yumurta İkizleri Arasında Ne Fark Vardır?
Doğurganlık ilaçlarına ek olarak, aşırı kilolu veya ailelerinde zaten ikiz ikizleri olan kadınlar arasında kardeş ikizleri gebe kalma şansı daha yüksektir. Etnik köken ve hatta konum eşleştirme sıklığında rol oynar. Afrika etnik kökenindeki kadınlar, ikizleri doğurma olasılığı en yüksek olanlardır, ardından Avrupalılar ve Asyalı kadınlar (en az muhtemel olan) takip etmektedir. Siyah Amerikalılar, 1000 gebelikte yaklaşık 17 olan Amerika’da en yüksek kardeş ikiz oranına sahiptir. Kafkas Amerikalıları için ikiz doğum oranı biraz daha düşüktür ve bu oran her 1000 gebelikte yaklaşık 16’dır. Eşleştirme için en yüksek oranlar, her 1000 gebelikten yaklaşık 50’sinin dizygotik ikizlerle sonuçlandığı Nijerya’da bulunabilir. Bu oranlar ülkenin bölgesine bağlı olarak değişiklik göstermektedir.

Monozigotik ve Dizygotik İkizler Arasındaki Önemli Farklılıklar

Monozigotik ve dizygotik ikizler arasındaki temel farklar şunlardır:
• Monozigot ikizler bir sperm ve bir yumurtadan oluşur. Dizygotik ikizler iki farklı sperm ve iki farklı yumurtadan oluşur.
• Monozigotik ikizlerin oluşma nedeni büyük ölçüde bilinmemekle birlikte, dizygotik eşleştirme için bilinen bir takım nedenler mevcuttur.
• Monozigotik ikizleri daha muhtemel yapan kalıtsal bir özellik yoktur. Dizygotik ikizler, kadınlara bir seferde iki veya daha fazla yumurtayı hiperovule veya serbest bırakmaya yatkın hale getiren bir genden kaynaklanabilir.
• Tüp bebek gibi hamilelik prosedürleri, ikizleri yakalama şansını yüzde 30 ila 50 oranında, monozigotik veya dizygotik olarak artırır.
Monozigotik ve dizygotik ikizler bazı benzerlikleri paylaşsa da büyük ölçüde farklıdır. Gebe kalmaktan doğuma ve ötesine, ikizler özel ve nadir bir bağı paylaşabilirler. Aynı zamanda, tüm ikizler, çevreleri, yaşam deneyimleri ve epigenetik farklılıkları tarafından farkı oldukları hissettirilen bireylerdir. Anne ikizleri ile gelen zorluklardan bağımsız olarak, özel bir isim seçmekten benzerliklerini ve farklılıklarını öğrenmeye kadar pek çok konu ile uğraşmaktadırlar. Fakat ikiz ebevynleri ile görüşüldüğünde ikiz ebeyni olmanın getirdiği ayrıcalıklar bu zorlukları gün geçtikçe unutturmaktadır.

Kaynakça:
https://theconversation.com/same-same-but-different-when-identical-twins-are-non-identical-112684
https://raisingchildren.net.au/pregnancy/health-wellbeing/twin-pregnancy/twins

Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku