Havacılık artık hiç olmadığı kadar hayatımızın bir parçası haline geldi. Şu an bu makaleyi okuduğunuz esnada havada seyir halinde kaç uçak olabileceğini bir tahmin edin. Oldukça güç bir tahmin olurdu öyle değil mi? Maden tahminde bulunmakta zorlanacağımız kadar uçak havada seyir halinde ise, nasıl oluyor da bunlar birbirlerine çarpmadan seyredebiliyor. İşte bu sorunun yanıtı, ”uçuş koridoru” kavramında gizlidir. Gökyüzünde her 24 saat içinde binlerce uçak değişik noktalara doğru hareket eder. Ancak bu uçaklar nasıl olurda birbirlerine çarpma tehlikesi dahi yaşamadan inecekleri hava meydanlarına tek parça halinde teker koyarlar. Hava trafiği, beraberinde güzergahları da barındırır. Yani başka bir ifadeyle, ticari olsun olmasın her uçan taşıt, belirli bir güzergah izlemek suretiyle dilediği noktaya uçabilir. Bu güzergah, daha önceden belirlenmiş uçuş koridorlarını kapsar. Başka bir ifadeyle, tıpkı karayollarında olduğu gibi havada da yollar bulunur. Bu yollar, izlendiği vakit, hava trafiğinde herhangi bir aksaklık yaşanmaz. Bu yollar, her ülkenin kendi inisiyatifi doğrultusunda hava sahasını diğer uluslararası bayrak taşıyıcılarına açması yoluyla belirlenir. Yani her ülke kendi iç uçuş yolunu kendisi belirler.
Dünya üzerinde yer alan ülkeler kendi uçuş koridorlarını belirlediği vakit, bunlar arasında bir bağlantı sağlanır ve de böylece dünya hava sahası bir bütün olarak adeta hayali bir yolla kaplı olur. Bu güzergahlar belirlenirken, ülkelerin sivil havacılık kurumları havayolu şirketlerinin menfaatlerini de nazara alır. Başka bir ifadeyle uçuş koridorları belirlenirken, havayollarının daha az yakıtla daha kısa sürede istenilen bölgeye ulaşımı hesaba katılır. Bu doğrultuda hava meydanlarında bulunan pistlerle beraber uçuş koridorları bu pistlerle bağlantılı olacak şekilde saptanır.
Sonrasında kalkış ya da iniş yapacak olan pilot, hangi piste yönelecekse doğrudan o uçuş koridoruna da yönlendirilmiş olur. Yani burada uçaklar kalkış ya da iniş yapacakları pistleri nazara alarak nihai ya da başlangıçtaki uçuş koridorunu belirler. Uçuş koridorları seyir halindeyken son derece önemlidir. Bu uçağın başka herhangi bir uçakla çarpışmasını engeller, ya da başka bir ifadeyle uçakların güvenli bir şekilde hangi rotadan hareket etmesi gerektiği belirler. Ancak bazı durumlar, uçuş koridorları kısmen de olsa kapatılabilir. Bu gibi durumlar genellikle savaş sırasında yaşanan durumlardır.
Örneğin II. Dünya Savaşı sonrasında ikiye ayrılan Almanya, hava sahasında ciddi anlamda sıkıntılar yaşanmıştır. Berlin duvarı ile ayrı bir ülke haline gelen Doğu Almanya’ya ait hava koridorları tamamıyla Almanya ve diğer bazı ülkelere kapatılmıştı. Bu uçakların rotalarında değişiklik yaparak yollarını uzatmaları anlamına geliyordu. Eğer yanlışlıkla da olsa bir uçak Doğu Almanya hava sahasına girerse bu durumda düşürülme tehlikesiyle karşı karşıya kalırdı. Uçuş koridorları son derece önemlidir, bunun nedeni uçakların otomatik pilot tarafından kullanıldığı anlarda da bilgisayarın bu rotaları nazara alarak hareket etmesindendir.
Yazar:Emir Karasu