UEFA tarafından düzenlenen organizasyonlara, hangi ülkenin ne sayıda temsilci göndereceğini belirleyen UEFA Katsayıları; kulüp takımlarının UEFA Şampiyonlar Ligi, UEFA Avrupa Kupası ve UEFA Süper Kupası’nda elde ettikleri sonuçlar doğrultusunda hesaplanır. Hesaplama sonucu elde edilen değerler hem kulüp hem de ülkeler bakımından ayrı bir şekilde kategorize edilir. Bu kategorizasyon, son 5 yıllık kulüp performansı neticesinde oluşur. Kategorize edilen sadece kulüp takımları değildir. Ayrıca ülkeler de kategorize edilerek liglerin bir sırası oluşturulur.
UEFA Katsayıları, Avrupa kupalarında mücadele eden bütün takımları doğrudan ilgilendiren ve onların başarılı olmalarını ödüllendiren bir sistemi barındırır. Bu sistemde en çok puan UEFA Şampiyonlar Ligi’nde mücadele eden takımlara verilir. Öyle ki; UEFA Şampiyonlar Ligi’nde sadece guruplara kalınması dahi 4 ek puanla ödüllendirilir. Avrupa kupalarında alınacak her bir galibiyet 2 puan anlamı taşır. Burada alınacak galibiyetin UEFA tarafından düzenlenen herhangi bir organizasyonda alınmış olması yeterlidir. Bunun yanı sıra beraberlik alacak takımlar ise 1’er puan ile ödüllendirilir. UEFA Şampiyonlar Ligi’nde Grup Aşaması’na kalan her takım doğrudan fazladan 4 puanı hanesi yazdırır. Eğer kulüp gurup sürecini ilk iki sırada tamamlayıp UEFA Şampiyonlar Ligi’nde son 16’ya kalırsa 5 ek puan daha alır ve toplamda 9 ek puana ulaşır. UEFA Şampiyonlar Ligi açısından bundan sonra geçilecek her tur için fazladan 1 ek puan daha kazanılır ki buda şu anlama gelir; Final oynayan bir takımın, elde edeceği ek puan 12 olacaktır. Elde edilen galibiyet, beraberlik ve ek puanlara ilaveten ülkenin katsayı sıralamasında elde ettiği puan oranı da kulüplerin doğrudan puan hesaplamasına dahil edilir. Bu durum Avrupa kupalarında aynı ülkeyi temsil eden takımların birbirlerine yapmış oldukları katkı anlamını taşır.
UEFA Avrupa Ligi’nin ek puan getirisi, UEFA Şampiyonlar Ligi ile kıyaslandığı zaman oldukça düşük bir seviye de kalır. Öyle ki; UEFA Avrupa Ligi’nde final oynayan bir takımın UEFA Şampiyonlar Ligi Gurup Aşaması’ndan gelmediği varsayılırsa, elde edeceği ek puan sadece 5 olacaktır. UEFA Avrupa Ligi’nin Play-off aşamasında elde edilecek tur puanı ise UEFA Şampiyonlar Ligi’nin aksine daha fazladır. Toplamda 3 ek puan ön görülmüştür. Ancak bu tam anlamıyla bir ek puan niteliği taşımamaktadır; Bunun nedeni burada elde edilecek galibiyet veya beraberliğin herhangi bir şekilde puanlanmamasıdır. Otomatik bir sistem tesis edilerek sadece turun geçilmesi puanlanmıştır.
Bunun yanı sıra, ülkelerde kulüplerinin elde ettikleri başarılar doğrultusunda puan kazanmaktadırlar. Avrupa kupalarında mücadele eden bütün kulüplerin aldığı puanlar doğrudan ülkesel puana dahil edilir. Kaç adet kulüp ile temsil gerçekleşmiş ise o sayıya bölünerek ortalaması çıkarılır. 2015 sezonu itibariyle son 5 sezon baz alınarak yapılan hesaplama uyarınca İspanya ilk sırada yer almaktadır. onu İngiltere ve Almanya izlemektedir. Bu 3 ülke ayrıcalıklı ülke kategorisinde kabul edilmektedir ve bu ülkeler 4 kulübünün 3’ünü doğrudan UEFA Şampiyonlar Ligi’nin Gurup Aşaması’na göndermektedirler. Birer takımları ise play-off oynamak zorunda ve burada başarılı olunması halinde onlar da diğerleri gibi gurup sürecine katılırlar. Başarısızlık halinde ise, UEFA Avrupa Ligi’ne gurup sürecinden dahil olurlar.
Ülke sıralamasında 4, 5 ve 6’nci sırayı alanlar ise UEFA Şampiyonlar Ligi’ne 3’er takım gönderirler ve bu takımlardan sadece ilk ikisi doğrudan gurup sürecine dahil olurlar. Ulusal liglerini 3’üncü sırada bitiren takımlar ise, play-off oynamak zorundadırlar. Kulüp bazında katsayısal sıralamada ilk 3’e giren takımlar ise sırasıyla; Real Madrid CF, FC Barcelona ve FC Bayern München’dir. Son 50 yıllık sıralamada ise, FC Barcelona, AC Milan, Real Madrid CF, FC Bayern München ve FC Liverpool ilk 5 sırayı oluşturmaktadırlar.
Kaynakça:
UEFA Dergisi 2015
Yazar:Emir Karasu