Vitreus (Uçuşmalar) Nedir?

Uçuşmalar ve Işık Çakmasına Daha Yakından Bir Bakış

Uçuşmalar nedir?

Bazen görme alanınızda uçuşan küçük parçacıklar veya bulutlar görebilirsiniz. Bunlara uçuşmalar denir. Uçuşmalar aslında vitreus (gözün içini dolduran saydam jel benzeri sıvı) içindeki jel veya hücre kümeleridir.
Bu uçuşan nesneler gözünüzün önünde gibi gözükse de aslında gözün içinde yüzmektedirler. Aslında sizin gördüğünüz bunların retina (ışığı hissetmenizi ve görmenizi sağlayan gözün arkasındaki hücre tabakasıdır) üzerine düşen gölgeleridir.
Uçuşmalar, nokta, yuvarlak, çizgi, bulut veya örümcek ağı gibi farklı şekillerde görülebilir.

Uçuşmalara ne neden olur?

İnsanlar orta yaşlara geldiklerinde, vitreus jeli koyulaşmaya veya büzülmeye başlayarak gözün içinde kümelenmeler veya ipliksi şekiller oluşturur. Vitreus jeli gözün arka tarafından ayrılır, buna arka vitreus dekolmanı denir. Bunun sonucunda uçuşmalar meydana gelir.
Arka vitreus dekolmanı aşağıdaki kişilerde daha sıktır:
• Miyoplar
• Katarakt cerrahisi geçirenler
• YAG laser cerrahisi geçirenler
• Gözün içinde enflamasyon geçirenler.
Uçuşmaların özellikle birden ortaya çıkması endişeye sebep olabilir. Özellikle 45 yaşın üzerindeyseniz, yeni uçuşmalar geliştiğinde derhal göz doktorunuza başvurun.

Uçuşmalar ciddi probleme neden olur mu?

Vitreus jeli gözün arka tarafından ayrıldığında retinada yırtık oluşabilir. Bu ayrılma esnasında bazen retina yırtığı ile beraber az miktarda kanama gelişerek gözde ani ve yeni uçuşmaların fark edilmesine neden olur.
Retina dekolmanına neden olabileceğinden, yırtılan bir retina her zaman ciddi bir problemdir. Eğer aşağıdakilerden biri varsa mümkün olan en kısa zamanda göz doktorunuzu görmeniz gerekir:
• Aniden bir tek uçuşma bile meydana gelse
• Ani ışık çakmaları fark ederseniz.
Yan görüşünüzde bir kapanma hissetmek gibi daha farklı bir şikayetiniz olursa da derhal göz doktorunuza başvurun.

Uçuşmalar alınabilir mi?

Uçuşmalar, ciddi bir problem olan, retinada yırtık oluşumunun habercisi olabilir. Retina yırtığı tedavi edilmediğinde, gözün arkasındaki retinanın yerinden ayrılarak retina dekolmanı denen rahatsızlığın oluşmasına neden olabilir.
Tedavi gerekmeyen diğer uçuşmalar zararsızdır ve zaman içinde solar veya daha az can sıkıcı olurlar. Uçuşmaları almak için cerrahi hemen hemen hiçbir zaman gerekmez. Vitamin tedavisi uçuşmaları yok etmez.
Yıllardır uçuşmalarınız olsa bile, aniden yeni bir uçuşma fark ettiğinizde bir göz muayenesi olmalısınız.

Işık çakmalarına ne neden olur?

Vitreus jeli retinadan ayrılırken retinaya asılır, bu esnada retinada ışığa karşı duyarlı hücreler uyarılır ışık çakması veya şimşek çakmasına benzeyen bir görüntü ortaya çıkar. Eğer gözünüze bir darbe geldiyse ve “yıldızları” saydıysanız buna benzer bir deneyimi yaşamış olabilirsiniz.
Işık çakması birkaç hafta veya ay boyunca görünüp kaybolarak devam edebilir. Yaşlandıkça, ışık çakması deneyimi yaşama şansımız artar. Eğer ani bir ışık çakması gerçekleşirse, retinanın yırtılma ihtimaline karşın derhal göz doktorunuzu görmelisiniz.

Migren

Migreni olan bazı insanlar her iki gözde, genelde 10 ile 20 dakika süren, zik zak çizgiler, veya “ısı dalgalarını” andıran ışık çakmalarını görürler. Bu tip ışık çakmaları beyindeki kan damarlarının kasılmasından kaynaklanır ve migren olarak adlandırılır.

Eğer ışık çakmalarını takiben baş ağrısı gelişirse, buna migren baş ağrısı denir. Ancak zik zak çizgiler veya ısı dalgaları baş ağrısı olmadan da oluşabilir. Bu durumda, ışık çakmalarına göz migreni veya baş ağrısız migren denir. Bu şikayetler sizde varsa göz doktorunuza başvurun.

Gözünüz nasıl muayene edilir?

Bir göz doktoru gözünüzü muayene ettiğinde, göz damlaları ile pupil (göz bebeği) büyütülür. Herhangi bir ağrısı olmayan bu muayene esnasında, göz doktorunuz retina ve vitreus da dâhil olmak üzere gözü detaylı bir biçimde muayene eder. Göz bebeği büyütülerek yapılan bir göz muayenesinden hemen sonra araba sürmek zor olabileceğinden, kendi arabanızla gidecekseniz önceden arabayı sürecek birini ayarlamanız gerekebilir.
Yaşlandıkça uçuşmalar ve ışık çakmaları giderek daha çok görülür. Bütün uçuşmalar ve ışık çakmaları ciddi olmasa da, retina zedelenmesini dışlamak için göz doktorunuza muayene olmalısınız.

Yazar: Enes Eker