Fosil yakıtları ve sera gazını azaltma yönündeki iklim politikaları, dünya genelinde rüzgar ve güneş enerjisini ön plana çıkarmaktadır. Bir yenilenebilir enerji sistemi olarak su yüzeyine yapılan güneş enerjisi santralleri son 10 yılda dünya genelinde popülerlik kazanmaktadır. Bu yüzer paneller, klasik güneş enerjisi santrallerinden ve çatı üstü uygulamalarından farklı bir modüler yapıya sahiptir.
Yüzer GES’lerin gelişimi
İlk Yüzer Güneş Enerji Santrali, 2006 yılında ABD’nin Kaliforniya eyaletinde bir üzüm bağına kurulmuştur. Su üstüne kurulan 175 kW’lik 1000 panelden oluşan sistem sayesinde üzüm bağının enerji tüketim maliyeti giderilmiş oldu. Paneller karaya kurulmadığı için 3 dönümlük alandan tasarruf sağlanarak bu alana da üzüm ekimi yapılabilmiştir.
2006 yılında deneysel amaçlı olmak üzere Japonya, Fransa ve Hindistan’da da Yüzer Güneş Enerji Santralleri kurulmuştur. Ancak 2013 yılına kadar bu alanda fazla bir ilerleme olmamıştır. Japonya, 2011’deki tsunami’nin yol açtığı Fukushima Nükleer Santralindeki felaketten sonra 2012’de Feed in Tariff (TIF) adlı teşvik uygulaması başlatmıştır. Uygulama kapsamında 45 tanesi 2013’de olmak üzere günümüze kadar katlanan sayılarda Yüzer Güneş Enerji Santrali kurulmuştur. 2013’te dünya genelinde 1.18 MW’lık Yüzer GES kurulumu gerçekleşirken 2018’de 1 GW’lık kurulumu aşmıştır. 2020 itibariyle Yüzer Güneş Enerji Santrallerinin toplam enerji üretim kapasitesi 2.6 GW olmuştur.
Yüzer GES’lerin Sağladığı Avantajlar
Su yüzeyine kurulan modüler güneş enerjisi panellerinin avantajlarını şu şekilde sıralamak mümkündür:
Suyun güneş enerjisi sistemi için doğal soğutucu özelliği, panel verimliliğini artırmaktadır. Paneller düşük ısıda daha verimli çalışmaktadır. Karadaki güneş panellerine kıyasla su yüzeyindeki paneller % 7.6 – % 13.5 arası daha verimli çalışmaktadır.
Güneş panelleri, su yüzeyindeki buharlaşmayı şartlara göre % 80’e kadar azaltarak baraj gibi rezervuarlardaki suyun kaybını azaltmaktadır.
Yerden kazandırdığı için karadaki gibi kamulaştırma maliyeti olmamaktadır.
Atıl durumda sayılabilecek su yüzeyi kullanılmaktadır. Su kanalları, göller, barajlar ve denizler çok geniş alanlar oluşturmaktadır.
Güneş sistemi panelleri, bulundukları yerlerde yosun gelişimini engelleyerek suyun temiz kalmasını sağlamaktadır.
Güneş panellerini, modüler yapısından dolayı su yüzeyine monte etmek, karaya temel atmaktaktan daha kolay olmaktadır.
Yüzer GES’lerin Olası Dezavantajları![Yüzer Güneş Enerji Santrali (Yüzer GES)]()
Yüzer Güneş Enerji Sistemleri için yeni teknolojilerle ve bir takım ayarlamalarla giderilebilecek bazı olası dezavantajları şunlardır:
Balıkçılık faaliyetlerini ve gemi/tekne ulaşımını sınırlandırabilir. Bu duruma güneş panel sistemlerinin etrafından dolaşarak veya sistem ortasına ulaşım koridorları planlanarak çözüm bulanabilir.
Su, güneş enerjisi sisteminin yıpranmasına ve kullanım ömrünün kısalmasına sebep olabilir. Deniz gibi tuzlu su üstü sistem kurumları, baraj gölleri gibi tatlı su üstü sistem kurulumlarına göre daha fazla paslanma ve yıpranmaya maruz kalacaktır. Bu durumda tatlı su gölleri, barajlar ve büyük sulama kanalları öncelikli tercihlerdir.
Akıntı hızı fazla olan yerlerde Yüzer Güneş Enerji Sistemlerinin kurulumu daha zor ve maliyetli olmaktadır. Daha durgun su rezervuarları veya su kanalları üzerine asılı kurulum tercih edilebilir.
Hidrolik ortam ve nem gibi hava şartlarından dolayı diğer solar sistemlere göre enerji, daha dengesiz üretilebilmektedir. Şartların daha uygun olduğu su rezervuarları öncelikli olarak tercih edilebilir.
Avantajları daha fazla olan Yüzer GES’ler, yenilenebilir enerji kaynakları arasında yükselen bir trende sahiptir. Bazı ülkeler, özel teşebbüs girişimleri için teşvik programları başlatmışlardır. Böylece tamamlanan sistem kurulumlarının teslimat ücretleri de hızla düşmektedir.
PV panelleri sürekli geliştirilerek verimlilikleri artırılmaktadır. Ayrıca su üstü kurulumların fiber malzemelerle desteklenmesi, Yüzer Güneş Enerji Santrallerini daha dayanıklı hale getirmektedir.
Yüzer GES’lerin Maliyeti
Panel maliyeti toplam maliyetin yarıdan fazlasına karşılık gelmektedir. Diğer maliyetler enerji nakil hattı, trafo, kablolama, duba, fiber altyapı gibi giderlerdir. 1 MW’lik bir GES kurulumu yaklaşım 1 000 000 Euro civarındadır.
Yüzer GES’lere Örnekler
Çin’de eski bir kömür madeni alanına kurulumu yapılan 150 MWp kapasitesindeki Anhui Three Gorges Barajındaki Yüzer Güneş Enerji Santrali 2021 itibariyle dünyanın en büyük Yüzer GES’i durumundadır. Bu sistem, devlet şirketi CECEP ve dünyanın en büyük yüzer güneş paneli üreticisi Fransız EPC şirketi Ciel-et-Terre işbirliğiyle yapılmıştır. Three Gorges Yüzer GES’i 94 000 evin elektrik ihtiyacını karşılama yetecek kapasitedir.
Güney Kore, Sarı Deniz kıyılarına 3 GW’lik mega yenilenebilir yüzer güneş enerjisi projesi planlamaktadır. Bu projenin 2.1 GW’lik kısmını 30 km2 alana 5 milyondan fazla güneş paneli ile kurulacak Yüzer Güneş Enerji Santrali 
oluşturmaktadır. Saemangeum projesi tamamlandığında Çin’deki Anhui’deki Three Gorge Yüzer GES’inden 14 kat daha fazla kapasiteye sahip olacaktır. 2023’te bitmesi beklenen projenin yaklaşık 0.5 GW’lik kısmı Norveçli Ocean Sun gibi özel şirketlerce geliştirilmektedir.
Türkiye’de ise Büyükçekmece Gölü Yüzer Güneş Enerji Santrali, Türkiye’nin ilk Yüzer GES’i olmuştur. Nisan 2017’de kurulumu tamamlanan sistem, İSKİ ve İstanbul Enerji AŞ işbirliği ile yapılmıştır. Kurulu gücü 240 kW’dir. Kurulum alanı 2900 m2 olan Yüzer GES sistemi, 260 kWp gücünde 960 adet polikristal fotovoltaik panelden bulunmaktadır.
Yenilenebilir bir temiz enerji kaynağı olan Yüzer Güneş Enerji Santrallari sıfır atık ve sıfır karbon emisyonu ile gezegenin geleceği adına ülkelerin öncelikli yatırım yapmaları gereken alanlardan biridir.
Kaynakça:
www.enerji.istanbul
gessistem.blogspot.com
serhansüzer.com
Yazar: Ali Nalbant