Kahve keyiftir, özel bir tutkudur. Büyüleyici kokusuyla cezbeden bir fincan kahveye hayır demek zordur. Dostluklar kahveyle yıllanır, geleceğin bilgisi, sevgi ihtimalleri kahvenin telvesinde aranır. Ülkemize has Türk kahvesinin ünü başka ülkelerde de duyulmuştur. Peki ya siz farklı ülkelerin kahve tercihinden ve lezzetinden haberdar mısınız? Yolunuz bu ülkelere düşerse önceden bilgilenmiş olmanız işinizi kolaylaştıracaktır. İşte o ülkeler ve ünlü kahveler:
Önce kendi ülkemizden başlayalım.
1-Türkiye ve Türk kahvesi
Yemen Valisi olan Özdemir Paşa’nın 1517 yılında tadına bakıp hayran olduğu Türk kahvesi bu vesileyle İstanbul’a getirilmiştir. Türkler kahveyi özel bir şekilde pişirmeyi keşfetmiş ve adına Türk Kahvesi denilmiştir. İstanbul’a gelen seyyahların, elçilerin ve tüccarların kahveyi tanıması ile bu eşsiz lezzet Avrupa’ya ve diğer dünya ülkelerine taşınmıştır. Keşfin ardından halk tarafından da tanınan ve kahvehaneler aracılığıyla yaygınlaşan Türk kahvesi edebiyat, şiir ve sohbetlerin baş aktörü haline gelmiştir. Saray döneminde kahve önemli bir yere sahip olmuş ve özel zamanlarda sadece en seçkin kişilere ikram edilmiştir. Diğer ülkelerin kahvelerine göre daha ince öğütülen Türk kahvesinin tüketimi günümüzde artarak devam etmektedir.
Hazırlanması, pişirilmesi ve sunumuyla özel olan, tadı damaklardan kolay gitmeyen Türk kahvesi öyle alelacele yapılmaz. Kahve dünyasında özel bir yere sahip olan Türk kahvesi genellikle bakır bir cezveye belli bir ölçüde koyulan öğütülmüş ve kavrulmuş toz halindeki kahve, su ve tercihe göre az miktarda şeker ilavesiyle kısık bir ateşte ağır ağır pişirilir. Bol köpüklü olanı ve mangalda, kömür ateşinde pişirileni makbul olan Türk kahvesi küçük kahve fincanlarına dökülerek ikram edilir. İkram sırasında tepsiye küçük bir bardak su da bırakılır. Telvesi dibe çöken kahve minik yudumlarla ve hoş sohbetler eşliğinde içilir.
2-Yunanistan’ın Frappe’si
Yunanlılarda kahve kültürü bize göre daha yaygındır. Kuru kahve onlarda da bizdekine çok benzer şekilde bol köpüklü, telveli ama daha sert olacak şekilde pişirilir. Yunanlılar 1453’te Fatih Sultan Mehmet dönemindeki Osmanlı ordusunun Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğu’nun başkenti olan Konstantinopolis’i (bugünkü İstanbul) almasından sonra Türk Kahvesini tanımış, sevmiş, 1475’te kahve dükkânları açılmaya başlanmıştır.
Yunanistan’da geleneksel pişirme ve içme yönteminden başka Frappe adıyla tanınan bir yöntem daha yaygındır. Bu yöntemde toz halindeki kahve buzlu olarak hazırlanır. Bir Shaker içine soğuk süt, instant ya da granül kahve olarak da bilinen hazır kahve, birkaç adet buz, bir miktar toz şeker koyularak iyice karışması sağlanır. Uzun, ince bardaklar ile servisi yapılan Frappe Yunanistan’da çok tutulan bir kahve çeşididir.
3- İrlanda-Irısh coffee
Kahve ile alkol ne alaka demeyin, İrlanda’da sıcacık bir kahvenin içine ilave edilen bir miktar şeker, viski ve kremayla nefis bir kokteyl elde edilmektedir. Bu farklı kahve kokteyline İrlandalılar kendi dilinde “Caife Gaelach” demektedir. Irısh coffee ise İngilizce ‘deki adıdır ve “İrlanda kahvesi” anlamına gelmektedir. Irish coffee içinde alkol olmasına rağmen hafif içimli, nefis lezzetli bir kahve çeşididir.
4-Fas’ın Cafe Des Epices’i
Fas’ta kendi kültürlerinin yansıması olan çok ilginç bir kahve çeşidi tüketiliyor. Baharatı her alanda çok kullanan bu ülkede hazırlanan kahvelerin içine de baharat ilave ediliyor. Türk kahvesini andırsa da içinde tarçın, karabiber, muskat, susam gibi çeşitli baharatlar bulunuyor hatta argan yağı bile ekleniyor. İçimi sert olan kahvelerden keyif alanlara önerilebilir. Bu özgün baharatlı kahve Fas’a turlarla gidenlerin en fazla ilgisini çeken içecekler arasındadır.
5-İtalya’nın Affogato’su
İtalya’nın kahve kültürü de bambaşkadır. Coğrafyada çizme deyince akla İtalya, yemek kültüründe de İtalya deyince akla espresso ve pizza gelir. Kahvenin çekirdekleri çok ince öğütüldüğü için bizdeki Türk kahvesine benzer ancak daha yoğun, mırraya benzeyen bir tada sahiptir. İtalya’ya gidip bir kahve barına girdiğinizde espresso içmek istiyorsanız sipariş verirken İtalyanların size tuhaf bakmasını istemiyorsanız sadece “caffé (okunuşu kaffe’dir) demeniz yeterlidir. Espresso shot bardağı denilen küçük bir bardakta getirilir ve içinde ancak birkaç yudumluk kahve bulunur. Espresso hızlı hazırlanan, hızlı içilip bitirilen anlamına gelmekte olduğundan bu gayet normal bir durumdur.
Güne kahveyle başlayan İtalyanlar günün her anında espresso içebilecek kadar kafein tutkunudur ve İtalya’da çok farklı kahve çeşitleri bulunur. İtalya için espresso kadar yaygın bir başka kahve çeşidi affogato’dur. Kelime anlamı “boğulmuş ” olan affogato dondurma ile kahvenin bir karışımıdır yani bir anlamda dondurma kahveyle boğulmuştur. Orijinal bir İtalyan affogatosu espresso ve vanilyalı dondurma kullanılarak hazırlanır. Tatlı kaplarına koyulan dondurmalar 5 dakika kadar buzluğa atılır ve çıkarılınca üzerine yeni pişirilmiş 1 shot bardağı espresso dökülür. Son dokunuş olarak fındık ve esmer şeker serpilerek servise hazır hale getirilir. Sunum likörle de farklı hale getirilebilmektedir.
6- Finlandiya’nın Kaffeost’u
Beyaz zambaklar ülkesi olarak da bilinen Finlandiya nüfusu az ama yaşam standartları bakımından yüksek bir ülkedir. Dünyaca ünlü olan kahvelerden biri de buraya aittir. Kahveye süt koyulabilir, dondurma da kulağa hoş gelebilir hatta baharat bile kabul edilebilir ama peynir deyince işler değişmektedir. Kaffeost denilen bu kahvenin hazırlanması için peynirler küp biçiminde kesilip bardağın dibine koyulmakta, üzerine kahve dökülmekte ve şeker kullanılmamaktadır. Kahveyi içmek ve dipteki peynir parçalarını da bir kaşık yardımıyla yemek gerekmektedir. Finlandiya’nın bu tuhaf kahvesini hazırlamak için ev yapımı peynirler kullanılmaktadır.
7-Almanya’nın Pharisaer’i
İşte yine alkol içeren bir başka kahve çeşidi. Danimarkalıların kullandığı dilde farisi anlamına gelen Pharisaer Almanya’da son derece popüler. Filtre kahve, çırpılmış krema (kremşanti veya süt de kullanılıyor) ve rom ile hazırlanan bu kahve çeşidinde krema en üste koyuluyor. Pharisaer’in gizli bir şekilde alkol almaya yönelik olarak ortaya çıktığı söylenmektedir. Pharisaer İtalya’da yapılan affogatoda olduğu gibi vanilyalı dondurmayla da yapılabilmekte, bu durumda eiskaffee yani buzlu kahve olarak isimlendirilmektedir.
8-Meksika’nın Cafe de Olla’sı
Bu geleneksel kahve de bir Meksika şekeri olan piloncillo ve tarçın içermektedir. Piloncillo koni veya külah biçimi verilerek preslenmiş bir çeşit işlem görmemiş esmer şekerdir. Cafe de Olla otantik toprak (kil) kaplar içinde hazırlanmakta ve soğuk iklimli yüksek bölgelerde tüketilmekte, sunumu da toprak kaplarla yapılmaktadır. Hazırlanması için bir sos tenceresine toz halinde kahve, şeker, su, portakal kabuğu ve tarçın ilave edilip kaynatılır. Şeker eridikten sonra ocaktan alınıp 5 dakika dinlendirilir ve süzgeç kullanılarak kilden yapılmış kupalara dökülür, içlerine çubuk tarçın batırılarak sunulur. Cafe de olla’nın içine anason tohumları koyulduğu da olmaktadır. Yoğun portakal tadı tercih edenler ya içine biraz portakal likörü eklemekte ya da ayrıca portakal likörü ile birlikte servis etmektedir. Bizlerin kahveyi minik lokumlarla sunduğu gibi Meksika’lılar da kendi kahvelerini Pilancillo ile sunmaktadır. Bir gün dünya çapında en büyük kahve üreticisi olan Meksika’ya yolu düşen ve baharatlı karışımlardan hoşlananlar olursa cafe de olla’yı çekinmeden deneyebilir.
9- Vietnam’ın Ca Phe Trung’u
Kahvaltılarda, yemeklerde, çorbalarda kullanmaya alışık olduğumuz yumurta Vietnam, İsveç, Norveç, Macaristan gibi bazı ülkelerde kahve hazırlanırken kullanılmaktadır. En özgün yumurtalı kahve Vietnam’da yapılmaktadır. Vietnam aynı zamanda bir kahve üreticisidir. Ca Phe Trung denilen yumurta kahvesi yumurta sarısı, toz şeker ve Vietnam’ın ünlü robusta kahvesi ile yapılmaktadır. Yumurta sarısına karıştırılıp çırpılan şeker kahvenin üzerine dökülür. Tercihe göre süt de kullanılabilen ve sıcak tüketilen kahve enerji ve protein kaynağıdır. Soğuk olarak da tüketilebilen ca phe trung köpüklü ve yoğun bir kıvamda, adeta bir tatlı gibi olduğu hatta dondurmalı kahveye benzediği için kaşıkla tüketilmektedir. Vietnamlı kahveseverlerin çok beğendiği bir lezzettir. İçmeye alışık olanlar ve yeni deneyenler tiramisuya benzediğini belirtmektedir.
10-Etiyopya’nın Buna’sı
Kahvenin anavatanlarından olan Etiyopya en kaliteli kahveleri yetiştirmektedir. Etiyopya’da “buna” veya “bun” kelimesi kahve anlamına gelmektedir. Etiyopya’ya özgü buna hazırlamak için önce kahve çekirdekleri bir havanda iyice dövülür ve ibrik şeklinde bir testiye koyularak kömür ateşi üzerinde 2 saat kaynatılır. Hazırlık, sunum ve içim bakımından bir ritüele dönüşmüş olan buna kahvesi küçük fincanlar içine dökülerek ikram edilir. Geleneksel Buna kahvesinin servisi yağ ve tuzla yapılır. Belki bir yabancıya tek fincan yetse de bir Etiyopya yerlisine asla bir fincan yetmeyecektir.
Burada adı geçenlerden başka birçok ülkenin farklı alışkanlıkları, damak zevkleri ve farklı kahve hazırlama yöntemleri bulunmaktadır. Alışkanlıklar birbirine benzemese de farklı deneyimler yaşatan kahve kültürleri hayatı keyfe dönüştürmektedir.
Kaynakça:
http://www.kahvegelsin.com/index.php?route=information/tt_blog&tt_blog_id=4
Yazar:Müşerref Özdaş