Her bireyin yaşam yolculuğu içinde iyi anları olduğu kadar sıkıntılı anları da vardır. Bu da çok normaldir. Tüm hayatı boyunca sıkıntı, stres yaşamayan kimseyi bulmak mümkün değildir. Ailede bir kişi stres yaşadığında ailenin diğer üyeleri de mutlaka bu durumdan etkilenir. Özellikle çocuklar çok etkilenir. Bazen çocukların yaşanan sıkıntıların farkında olmadığı, etkilenmediği zannedilir. Ama çocukluk döneminde yaşananlar bireyin her dönemini etkiler.
Yaşanan olaylar karşısında kişilerin verdiği tepkiler çocuklukta yaşadıkları hayatla doğru orantılıdır. Anne- babadan görülen davranışlar, sosyal yaşam, çevre şartları tüm geleceği etkiler. Çocuklukta yaşananlar hayatı her zaman olumsuz etkilemez olumlu da etkiler.Çocukluk döneminin bu kadar önemli olduğu göz önüne alınarak anne ve babalara bu anlamda çok görev düşmektedir. Bebek daha anne karnında iken annenin stresinden etkilenmeye başlar. Yaşanan her türlü sıkıntı çocuklara hissettirilmemeye çalışılmalıdır. Ama hissettirmemek bazen mümkün olmayabilir. Böyle durumlarda da olumsuz etkiler en alt sınıra indirilmelidir.
Stresi Oluşturacak Sebepler:
Ölüm, ekonomik problemler, sağlık problemleri, anne- babanın boşanması, işsizlik, afetler, kaza, taşınma, fiziksel veya ruhsal rahatsızlıklar, ayrılık, istismar, şiddet, eğitimle ilgili sorunlar, yeni kardeş, yeni eş, yeni iş, suça karışma, madde bağımlılığı…vb’dir.
Stresi ortaya çıkaran sebepler ortaya çıktığında kişiler de bazı psikolojik sorunlar oluşmaya başlar. Bu sorunlar: sinirlilik, tahammülsüzlük, bakımsızlık, yaşama sevincinin azalması, depresyon, yorgunluk, ilgisizlik, yalnızlık, halsizlik, kötü alışkanlıklara yönelme ya da başlama şeklinde sıralanabilir. Eğer anne- babada bu değişikler varsa çocuklar bu durumdan hemen etkilenir. Bu etkiye tepki kısa ya da uzun vadede ortaya çıkabilir.
Ailedeki Stresten Etkilenen Çocukların Verdiği Tepkiler:
Sinirlilik, başarısızlık, uykusuzluk, iştahsızlık, karşı gelme, kavga etme, alınganlık, tırnaklarını yeme, arkadaşlarıyla geçimsizlik, yalnızlık, özgüvensizlik, kötü alışkanlıklara yönelme, aşırı hareketlilik ya da tam tersi hareketsizlik, aşırı sakinlik, sessiz kalma, öfke patlamaları, ağlama krizleri…vb’dir.
Çocukların aile içindeki strese dayalı yaşadığı durumlar ileri safhada daha olumsuz sonuçlar ortaya çıkarabilir. Altını ıslatma, tik oluşumları, davranış değişiklikleri, kaygı bozuklukları, kekeleme, depresyon, konuşma bozuklukları görülebilir.
Ailedeki Stresten Etkilenen Çocuklar için Neler Yapılabilir?
Çocukları sıkıntılardan uzak tutmalı
Psikiyatrik yardım almak.
Öğretmeni ile iletişimde olmak.
Çocuğa sevgi göstermek.
Çocukla konuşmak.
Sosyal ortamlara girmek.
Arkadaş çevresine dikkat etmek.
Kötü alışkanlıklardan uzak tutmak.
Çocuğa daha çok vakit ayırmak gerekir.
Yazar:Serpil Altunyay