Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

Aspirinin Yararları ve Oluşturduğu Riskler

0 448

Aspirin ya da asetilsalisilik asit (ASA) genellikle küçük ağrılar ve sancılar için ağrı kesici olarak kullanılır. Aynı zamanda anti-enflamatuar bir ilaçtır ve kan inceltici olarak kullanılabilir. Kan pıhtıları, yüksek riskli olan kişiler inme ve kalp krizi olabilir, fakat uzun vadede düşük dozlarda aspirin kullanmak bu riski ekarte edebilir. Aspirin, söğüt kabuğundan türetilen salisilat içerir. Hipokrat döneminde, iltihap ve ateşi olan kişilerin bu şikâyetlerini hafifletmek için söğüt kabuğu çiğnetmiş ve kullanım miktarını ilk olarak 400 BCE civarında kaydetmişlerdir. Aspirin daha fazla pıhtı oluşumunu ve kardiyak doku ölümünü önlemek için kalp krizinden hemen sonra hastalara verilir.

Aspirin Nedir?

Aspirin, ağrı, iltihap tedavisi ve kanın pıhtılaşmasının azaltılması gibi çeşitli kullanım alanlarına sahiptir ve steroid olmayan bir anti-enflamatuar ilaçtır (NSAID).
NSAID’ler aşağıdaki etkilere sahip ilaçlardır:

Analjezik: Anestezi veya bilinç kaybı olmadan ağrıları hafifletir
Ateş düşürücü: Ateşi azaltır
Anti-inflamatuar: Yüksek dozlarda kullanıldığında enflamasyonu azaltır
Steroidal olmayan: Steroid olmadıkları anlamına gelir ve steroidlerin sıklıkla benzer yararları vardır, ancak istenmeyen yan etkileri olabilir.
Analjezik olarak, NSAID’ler uyuşturucu özelliğe sahip değildir. Bu, duyarsızlığa veya uyuşukluğa neden olmadıkları anlamına gelir. Aspirin, keşfedilen ilk NSAID’dir. Söğüt kabuğu şeklinde salisilat, 2000 yılı aşkın bir süredir kullanılmaktadır. Bazı insanlar hala söğüt ağacı ağrıları ve hafif sancıların tedavisinde daha doğal bir ilaç olarak kullanılmaktadır.
Mevcut haliyle Aspirin 100 yıldan fazla bir süredir kullanılmaktadır ve hala dünyanın en yaygın kullanılan ilaçlarından biridir. Yılda yaklaşık 35.000 metrik ton aspirin tüketildiği tahmin edilmektedir. Aspirin, Alman ilaç şirketi Bayer’e ait bir ticari markadır. Aspirin için genel terim, asetilsalisilik asittir (ASA).

Aspirinin Kullanımı

Aspirinin Yararları ve Oluşturduğu RisklerAspirin, hafif ila orta şiddette ağrı, migren ve ateş tedavisinde kullanılan en yaygın ilaçlardan biridir. Genel kullanımlar dahil baş ağrısı, dönem ağrıları, soğuk algınlığı, grip, burkulma, gerginlik, artrit’in uzun vadeli koşullarını hafifletmede kullanılır. Aspirin sadece hafif ve orta şiddette ağrılarda tek başına alınır. Orta ila şiddetli ağrı için, genellikle diğer opioid analjezik ve NSAID’ler ile birlikte kullanılır. Yüksek dozlarda kullanıldığında aşağıdaki belirtilerin azaltılmasına yardımcı olabilir ve tedavi edebilir:
• Romatizmal ateş
• Romatizmal artrit
• Diğer enflamatuar eklem koşulları
• Kâlp zarı iltihabı
Düşük dozlarda kullanıldığında şikâyetlerini azalttığı ve tedavi ettiği rahatsızlıklar şunlardır:
• Kan pıhtılarının oluşmasını önlemek ve geçici iskemik atak (TIA) ve kararsız anjina riskini azaltmak
• Kardiyovasküler hastalığı olan hastalarda pıhtı oluşumunu önleyerek miyokard enfarktüsünü önlemek
• İnme riskini azaltır, ancak inmeyi tedavi etmede kullanılmaz
• Kolorektal kanseri önlemek için
Düşük Doz Aspirin Kullanımı
Kan pıhtılarının oluşmasını önlemek için günde 75-81 miligram (mg) ‘da düşük dozda aspirin antiplatelet ilaç olarak kullanılabilir. Bu, aşağıdaki hastalara verilebilir:
• Koroner arter baypas greft operasyonu
• Kalp krizi
• İnme
• Atriyal fibrilasyon
• Akut koroner sendrom
Ayrıca aşağıdaki risk faktörlerine sahip kişilerde ve doktor kalp krizi veya inme olasılığı olduğuna inanıyorsa düşük dozda aspirin verilebilir:
• Yüksek kan kolesterol düzeyleri
• Hipertansiyon veya yüksek tansiyon
• Şeker hastalığı
• Sigara içmek
Düşük dozda aspirin almasıyla önerilebilecek diğer hastalıklar şunlardır:
• Retinada hasar olanlar veya retinopati
• 10 yıldan uzun bir süredir diyabeti olan insanlar
• Antihipertansif ilaçlar alan hastalar
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Önleyici Servisler Görev Gücü şu anda 50 ile 59 yaşları arasındaki erişkinlerde kardiyovasküler hastalıkları ve kolorektal kanseri önlemek için günlük düşük aspirin kullanımı önermektedir. Kullanıldığı durumlar şunlardır:
• Yüzde 10 ya da daha yüksek kalp-damar hastalığı riski olanlar
• Kanama riski yüksek olmayanlar
• En az 10 yıl daha yaşayabilecekler
• En az 10 yıl boyunca dozu almaya hazır olanlar
Tüm bu durumlarda, birey normalde günlük yaşamı boyunca günlük olarak düşük doz aspirin almaya devam edecektir.

Aspirin Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Aspirin, aşağıdaki kişiler için tavsiye edilmez:
• Peptik ülseri bulunanlar
• Hemofili veya başka bir kanama bozukluğu olanlar
• Aspirine karşı bilinen bir alerjisi olanlar
• İbuprofen gibi herhangi bir NSAID’e alerji geliştirenler
• Gastrointestinal kanama veya hemorajik inme riski altında olanlar
• Düzenli olarak alkol alanlar
• Diş tedavisi veya cerrahi tedavi gören kişiler
Aşağıdaki koşullara sahip kişiler, aspirin alma konusunda dikkatli olmalı ve sadece doktor kabul ederse aspirin kullanmalılardır:
• Astım
• Kontrolsüz hipertansiyon
• Önceki dönemde peptik ülser sorunu yaşayanlar
• Karaciğer sorunları olanlar
• Böbrek sorunları bulunanlar
İnme sırasında aspirin verilmez çünkü tüm inmeler pıhtılaşmaz. Bazı durumlarda, aspirin inmeyi daha kötü hale getirebilir. Cerrahi operasyona hazırlanmak isteyen herkes düzenli aspirin alıp almadıklarını doktorlarına bildirmeleri gerekir ve ameliyattan en az 7 gün önce aspirin almayı bırakmaları gerekebilir. Ayrıca hamile veya emziren hastalar düşük dozda aspirin alabilir, ancak yalnızca doktor gözetiminde almaları gerekir. Yüksek doz aspirin önerilmez.

Asprinin Etkileşime Girdiği İlaçlar

Aspirinin Yararları ve Oluşturduğu RisklerBazen bir ilaç başka bir ilacı daha az etkili hale getirebilir veya kombinasyon hasta için riskini artırabilir. Buna ilaç etkileşimi denir. Aspirinin yaygın olarak etkileşime girebildiği ilaçlar şunlardır:
• Diklofenak, ibuprofen, indometasin ve naproksen gibi anti-enflamatuar ağrı kesiciler. Bu ağrı kesiciler, aspirinle beraber kullanıldıklarında mide kanaması olasılığını artırabilir.
• Metotreksat, kanser tedavisinde ve bazı otoimmün hastalıklarda kullanılır. Aspirin, vücutta metotreksatın elimine edilmesini zorlaştırarak, vücutta yüksek ve potansiyel olarak tehlikeli metotreksat seviyelerine neden olabilir.
• Selektif serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI) sitalopram, fluoksetin, paroksetin, venlafaksin ve sertralin gibi antidepresanlardır. Aspirin ile birlikte alındığında, bunlar kanama riskini artırabilir.
• Warfarin, bir pıhtılaşma önleyici ilaç veya kanın pıhtılaşmasını önleyen bir kan incelticidir. Warfarin ile aspirin alınırsa, ilacın antikoagülan etkilerini azaltabilir ve kanama riskini artırabilir. Ancak bazı durumlarda, bir doktor warfarin ile birlikte aspirin yazabilir.
Aspirinle beraber kullanılamayan ilaçlar sadece bu kadar değildir bunlar başlıca etkileşimi bilinenlerdir. Aspirin alan herkes doktorlarına bilgi vermelidir, çünkü diğer ilaçlar da etkileşime girebilir.

Asprinin Yan Etkileri

Aspirinin en sık görülen yan etkileri şunlardır:
• Mide veya bağırsak tahrişi
• Hazımsızlık
• Mide bulantısı
Ayrıca aspirin kullanımında daha az yaygın olsa da aşağıdaki olumsuz etkileri de gözlemlemek mümkündür:
• Kötüleşen astım semptomları
• Kusma
• Mide iltihabı
• Mide kanaması
• Morarma

Çocuklarda Aspirin Kullanımı

Aspirin genellikle 16 yaşın altındakiler için uygun değildir, çünkü soğuk algınlığı, grip veya suçiçeği gibi bir virüsün ardından ortaya çıkabilecek Reye sendromu riskini artırabilir. Kalıcı beyin hasarı veya ölüme neden olabilir. Bununla birlikte, bir uzman Kawasaki hastalığı varsa gözetim altındaki bir çocuk için aspirin verebilir ve kalp ameliyatından sonra kan pıhtılarının oluşmasını önleyebilir. Asetaminofen (parasetamol, Tylenol) ve ibuprofen genellikle kullanılır.
Düşük doz aspirinin nadir görülen bir yan etkisi hemorajik inmedir. Aspirin, çeşitli koşulların önlenmesine ve tedavi edilmesine yardımcı olabilir, ancak aspirin alan herkes önce bir doktora danışılmalıdır. Nadir durumlarda ve tıbbi gözetim altında olmadıkça 16 yaşından küçük hiç kimse normal olarak aspirin almamalıdır.

Kaynakça:

heart.org
eurheartj.oxfordjournals.org
aafp.org
aspirin-foundation.com

Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu

Bunları da beğenebilirsin
Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku