Türk mutfağının vazgeçilmezi, geleneksel besin kaynağı olan baklagiller ailesi binlerce yıldır yemek kültürümüzün büyük bir kısmını oluşturuyor. Antik dönemlerde Mezopotamyalılar, Mısırlılar, Akdenizliler, Macarlar, Truvalılar ve İngilizler tarafından da kullanılan baklagillerin geçmişi yaklaşık olarak 5000 yıl öncesine kadar dayanıyor.
Özellikle kış aylarında vücudumuzu hastalıklara karşı zırh gibi koruyan baklagiller, etten sonra en çok proteine sahip besin öğesidir. Et kadar protein içerip etten ucuz olması da bir diğer tercih sebebi aslında.
Baklagillerin Faydaları
1- Kalp hastalıklarına karşı koruyor. Günlük 12-33 gram kadar lif tüketimi kan basıncını
düşürerek kalp krizi ölümlerini % 27 oranında azaltıyor.
2- Diyabeti kontrol altında tutmaya yardımcı oluyor. Kan şekerinin daha yavaş artışa geçmesini sağlıyor.
3- Mide, ince ve kalın bağırsağı tedavi ediyor. Lifler kalın bağırsakta mayalanarak kalsiyum gibi önemli minerallerin emilimine yardımcı olur.
4- Çözünebilir lifler, kandaki kötü kolesterolü düşürüyor.
Yediğimiz her 1000 kalori için günlük olarak tüketmemiz gereken lif miktarı 14 gramdır. Kadınlar için 25 gram iken erkekler için ise bu oran 38 gramdır. Pişmiş bakliyatların bir kâsesinde ise 10-15 gram lif bulunmaktadır.
Baklagillerin Saklama Koşulları
Baklagiller rutubet ve nemden uzak alanlarda saklanmalıdır. Aksi takdirde besin değerlerini kaybederek bayatlamaya başlarlar. Satın alınırken de taze olup olmadığı kontrol edilmelidir. Bunun için ise; baklagil taneleri kırıldığında mat ve unlu gibiyse tazedir, ortalarında şeffaf bir daire görünümü varsa bayatlamış demektir. Bayatlayan kuru baklagiller ise bir zaman sonra küfleniyor, çürüyor ya da böcekleniyor.
Kuru baklagilleri pişirmekte bazen zor olabiliyor. İşte size püf noktaları; özellikle kuru fasulye ve nohudu akşamdan ıslatmak ve hatta 8 saat suda bekletmek gerekiyor. Böylece şişen baklagiller hem kolay pişiyor hem de gaz yapmasının önüne geçiliyor. Pişirirken de köpüğünün alınması gerekiyor.
Baklagillerin İncisi Kuru Fasulye
Tam bir protein deposu olmasının yanında içerdiği hayvansal olmayan protein bakımından da oldukça zengindir. Bu sebeple vejetaryan olanlarında tercih etmesini sağlamaktadır. Diyet listelerinde bile tercih edilmektedir. Baklagiller arasında Türk mutfağının milli yemeği olan kuru fasulye ayrıca kemik yapısının güçlenmesine yardımcı olurken sinirleri de güçlendiriyor.
Nohut
Besleyici olmasının yanında içeriğinde bol miktarda nişasta ve azot bulunuyor. Ayrıca bitkisel protein, B vitamini, demir, kalsiyum, fosfor, fosfat gibi mineraller açısından da zengindir. 100 gram nohut 360 kalori, yaklaşık 20 gram bitkisel protein, 5 gram yağ ve 64 gram karbonhidrat içermektedir.
Nohut lezzetli olmasının yanında vücudu kuvvetlendirerek beyinsel ve zihinsel yorgunluğu gidermektedir. İştah açıcıdır ve mideyi kuvvetlendirerek bağırsakları yumuşatmaktadır ve idrar söktürücüdür. Anne sütünü artırmaya yardımcıdır.
Vücuttaki damarları ve sesi açarak öksürüğü de kesmektedir. Vücutta su toplanmasını önlemektedir ve toz hale getirilip derideki yara ve kaşıntılara sürüldüğünde iyi gelmektedir. Göğüs kanserine karşı koruyucudur ve östrojen hormonunu dengeleyici özelliği bulunmaktadır.
Mercimek
Gerek kırmızı gerekse yeşil taneleriyle mutfaklarımızın vazgeçilmezi bir diğer baklagil ise mercimektir. Büyüklüğüne, şekline ve rengine göre sultan mercimek, yeşil mercimek ya da kırmızı mercimek gibi isimler alıyor.
Türkiye’de Güney Anadolu, Ege ve Marmara Bölgelerinde yetiştirilen mercimek, lifli ve bol proteinli bir besin maddesidir. B vitamini, demir başta olmak üzere kalsiyum, manganez, sodyum, bakır, çinko ve fosfor mineralleri açısından zengin olup vücuda ve zihne güç vermektedir. Bağışıklık sistemini güçlendirerek gözlere yararlıdır. Enerji vererek yorgunluğu giderir ve kandaki kolesterol oranını düşürmektedir. Kalp ve damar hastalıkları ile şeker hastalığından korunmaya yardımcı olan mercimek aynı zamanda kalp krizi riskini de azaltmaktadır.
Yazar:Sündüz Uslu