Radyoaktif bir element olan bohriyum elementi doğada kendiliğinden bulunmaz ve laboratuvar ortamlarında sentetik bir şekilde üretilir. İncelemesi son derece zor bir elementtir. Bunun sebebi ise izotoplarının yarılanma süresinin diğer elementlere göre çok daha kısa olmasıdır. Bu özelliklerinden dolayı bohriyum elementinin uygulaması ve kullanımı son derece zordur. Çevre ve insanlar için yapılan herhangi bir biyolojik çalışması bulunmaz. Bohriyum elementi süper ağır elementlerden biri olmaktadır. Süper ağır element Periyodik tabloda atom numarası 100 2’den büyük olan elementlere denir. Bu elementlerin sadece varlığı bilinir fakat herhangi bir yerde kullanımı mümkün değildir. Kullanımı olmayan bir elementin neden bu kadar araştırma yapıldı henüz bilinmemektedir. Bilim insanları tarafından bohriyum elementinin üzerinde çalışmalar yapılmasının ileride büyük bir icadın aktörü olabileceği söylenir. Bohriyum elementinin adını Danimarkalı bir fizikçi koymuştur.
Bohrium Elementinin Tarihçesi
Kullanım alanı bulunmayan bohrium elementinin tarihçesi hakkında iki farklı grup düşünce bulunur. Rus ortak Araştırma Enstitüsü 1975 yılında bir ekip ile bizmutu krom kullanarak bombalamıştır. Babam bana maç sonucu 261 kütle numaralı izotoplar ve 107 element bulunmuştu. Daha sonra ise bu başarılı çalışmanın sonucunda yeni bir keşif iddiası ile bir rapor yayınlanmıştır. Diğer bir iddia ise Almanya tarafından 1981 yılında ağır iyon araştırma Merkezi’nde aynı şekilde krom ile bombalama yapılmıştır. Bu bombalama sonucunda da 85 milisaniye sürede bohrium izotopu ve yaralama ömrü ortaya çıkmıştır. Bu durum ise bohrium soğuk füzyon olarak kayıtlara geçmesini sağlamıştır. Daha sonra Rus ve Alman ekipleri bir araya gelerek uluslararası Temel ve uygulamalı kimya Birliği şeklinde bohriyum ile ilgili incelemeler ve araştırmalar yapmıştır. 1992 yılında Alman ekibi tarafından yapılan bombalama sonucu oluşturulan rapor tanınmıştır. Bohriyum elementinin ilk keşfini Ruslar tarafından yapıldığı kabul edilmiştir. Danimarkalı ünlü nükleer fizikçi bohriyum sözcüğünü ilk kullanan kişidir. İsminin bohriyum olarak kabul edilmesi 1997 yılında gerçekleşmiştir. Aynı zamanda bohriyum a ismini veren Danimarkalı ünlü fizikçi kuantum fiziğinin üzerinde de gelişmeler yapmış ve yaklaşık 50 yıl Kuantum fiziğine öncülük yapmıştır. Bu kişi atomun çekirdeğinde bulunan sıvı şeklinde damlacığı modele çevirmiştir.
Bohrium Elementinin Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri![Bohriyum Elementi ve Kullanım Alanları]()
Bohrium elementi kimyasal sembolik olarak gösterimi Bh şeklindedir. Bohriyum elementi atom ağırlığı da 270, atom numarası ise 107 numaradır. Bohriyum elementinin atom ağırlığı tahmini olarak hesaplanmıştır. Tahmini olarak hesaplanan bu atom ağırlığı 37 gram santimetreküp şeklinde hesaplanmıştır. İçerisinde bulunan Elektron ve proton sayısı 107 şeklinde hesaplanmıştır. Nötron sayısı ise 156 tanedir. Bu elementin erime ve kaynama noktası bilinmemektedir. Geçiş elementleri içerisinde 6 D serisi içerisinde 5 sırada yer alır. Atom numarası 104 ten büyük olan elementlerden biridir. Periyodik tablo içerisinde bulunan renyum, Manganez, arasında en ağır element olarak bilinir. Tahminlere göre bohriyum elementi katı halde bulunması gereken bir elementtir. Fakat bu konuda araştırmalar yapılmadığı için kesin bir bilgiye rastlanması mümkün değildir. Bir diğer tahmin ise Gümüş ve bakır renklerinde olduğu ön görünmesidir. Aynı zamanda bohriyum un altına elementinden dahi daha katı olabileceği söz konusudur. Bohriyum elementi renyum ile türdeş bir elementtir. Heksagonal bir tür değişikliği sahiptir. Henüz atom yarıçapı hakkında araştırmalar yapılmamış olsa da tahminlere göre 129 pm civarında olduğu öngörülmektedir. Bir diğer tahmin ise kimyasal özelliklerinin uranyuma benzinliği yönündedir.
İzotopları
Doğada normal olarak bulunmayan bohriyum laboratuvar ortamlarında sentetik olarak üretilir. Bu sebeple doğal ve kararlı bir izotopu bulunmamaktadır. Bohriyum elementinin elde ediliş şekli krom atomlarının ya da bizmut atomlarının soğuk bir şekilde fizyon edilmesi sonucu oluşmuştur. Aynı zamanda daha ağır elementler ile çürümesi sonucu daha farklı radyoaktif izotoplar meydana gelir. Bohriyum elementinin atom numarası 262 ile 280 arasında değişen elementlerdir. Aynı zamanda yaralama ömürleri 13 farklı izotop ile şekillenir. Kararlı izotopu çok az sayıdadır. Bohriyum elementinin yaralama ömrü yaklaşık olarak 62 saniye sürmektedir. Bohriyum elementinin içerisinde yer alan izotoplar sadece Alfa elementlerin bozulması sonucu bozulurlar. Bohriyum elementinin diğerlerine göre daha hafif olan izotoplarının yarılanma süresi çok daha kısadır. Bu hafif izotopların yarılanma ömürleri yaklaşık 7 milisaniyenin altındadır. Aynı zamanda bu hafif izotoplar çok kısa bir süre kararlı kalırlar. Kararlı kalma süreleri yaklaşık 2 saniyede. Daha ağır olan izotoplar ise 10 saniyede yaralama ömürlerine kavuşurlar. En ağır olan izotoplar ise Yaklaşık 90 dakikada yaralama ömürlerine doldururlar. Hafif izotoplar ile ağır izotoplar arasında çok büyük farklar bulunur. Yapılan son araştırmalar ile protein bakımından zengin olan izotoplar zincirler ile rapor edilmiştir. Aktinit hedeflerin ışınlanması sonucu nötron bakımından oldukça zengin izotoplar meydana gelir.
Bohriyum ile İlgili Araştırmalar
Bohriyum elementi ile ilgili 1995 yılında pek çok teori ortaya atılmış ve pek çok araştırma yapılmıştır. Bu araştırmalar daha çok bohriyum elementinin özelliklerinin nasıl tespit edileceğine dairdir. 1995 yılında yapılan bohriyum elementi izolasyonu ile ilgili yapılan araştırmalar ve girişimler başarısız olmuştur. Bohriyum elementinin ulaşmak için diğer elementlerle karşılaştırma yapılma yoluna gidilmiştir. Daha sonra ise 2000 yılında araştırmalar yapılmıştır. 2000 yılında yapılan araştırmalar sonucunda bohriyum elementinin Grup 7 elementi şeklinde özellikler gösterdiği doğrulanmıştır. Daha sonra ise İsviçre’de yapılan araştırmalar ile hangi iyonlara Reaksiyon gösterdiği hakkında bilgi edinilmiştir. Bunun sonucunda tepki gösterdiği iyonlar ile bir tepki oluşturularak reaksiyonu gözlemlenmiştir. Daha sonra ise reaksiyonun izotermal eğrileri üzerinde çalışmalar yapılmıştır. 2003 yılında Uçucu oksitleri ile ilgili güçlü bir kanıt ortaya atılmıştır. Daha sonra da tepkimeleri gözlemlenmiştir. Bu şekilde pek çok araştırma yapılmıştır. Bu kadar fazla araştırmaya rağmen hala bohriyum elementi hakkında bilinmeyen ya da kesinleşmeyen çok şey bulunur. Bohriyum elementinin yarılanma süresi ve izotopları hakkından henüz kesin bilgiler bulunmamaktadır. Bohriyum element hakkında hala çok sayıda araştırma yapılmaktadır.
Kaynakça:
https://www.kimyakulubu.com/ansiklopedi/bohriyum-bh/
https://tr.wikipedia.org/wiki/Bohriyum
Yazar: Can Baskın