Citronella yağı, yaygın olarak böcek kovucu olarak kullanılan uçucu bir yağdır. Antifungal özelliklerinden dolayı citronella yağı, böcek ısırıklarını iyileştirmeye yardımcı olmak için de kullanılır. Aromaterapi yağı olarak citronella’nın soğuk algınlığı, ateş ve baş ağrılarını tedavi etmeye ve önlemeye yardımcı olabileceği belirtilmektedir. Bu yağ bir masaj yağı olarak, artritten mustarip kişilerde ağrıyı gidermeye yardımcı olabilir.
Citronella Yağı Nedir?
Citronella uçucu yağı, Cymbopogon cinsi bitki ailesinden elde edilir. Daha doğrusu, Cymbopogon nardus (Jowitt) ve Cymbopogon winterianus (Rendal) otlarının buharla damıtılması yoluyla ekstrakte edilir. Bu, iki tür citronella yağı ortaya çıkarmıştır:
• Seylan C nardus elde edilir ve Sri Lanka (daha önce Seylan) yerli ürünüdür. Seylan sitronella yağı sıcak, narenciye ve odun kokusuna sahiptir ve soluk ila koyu sarı bir renge sahiptir.
• C. winterianus’tan damıtılan Java ise aynı zamanda taze limon benzeri bir kokuya sahiptir, ancak rengi daha koyudur. İkisi arasında, java citronella daha yüksek kalitede olan olarak kabul edilir.
Citronella Yağının Bileşenleri
Her iki tür citronella yağı, her bir yağın yaklaşık yüzde 90’ını oluşturan 80’den fazla bileşen içerir. Citronella yağının ana bileşenleri citronellol, citronelal ve geranioldür. İki tür sitronella yağı, geraniyol ve sitronelal miktarlarında farklılık gösterir.
Citronella Yağının Kullanımı
Citronella yağı, yaygın olarak böcek kovucu olarak kullanılır. Aslında, Çevre Koruma Ajansı (EPA) onu toksik olmayan bir etki tarzına sahip bir biyopestisit olarak sınıflandırır. Citronella yağı, spreyler, losyonlar ve mumlar gibi düzinelerce tescilli pestisit ürününde bulunabilir. Bazen güneş kremi , bileklikler ve pire tasmalarına eklenir. Antifungal özelliklerinden dolayı, sitronella yağı böcek ısırıklarını iyileştirmeye yardımcı olması için de kullanılır.
Citronella esansiyel yağı, aroma terapide kullanılan en yaygın yağlardan biridir. Aromaterapi yağı olarak citronella’nın soğuk algınlığı, ateş ve baş ağrılarını tedavi etmeye ve önlemeye yardımcı olabileceği söylenmektedir. Bir masaj yağı olarak, artritten mustarip kişilerde ağrıyı gidermede işe yarayabilir. Citronella yağı ayrıca kokularda ve kişisel bakım ürünlerinde de yaygın olarak kullanılmaktadır. Parfüm endüstrisinin en büyük iki merkezlerinden ikisi olan Almanya ve Fransa tarafından büyük ölçüde ithal edilmektedir. Antiseptik özelliklerinden dolayı citronella yağı sabunlarda, ev temizleyicilerinde ve deterjanlarda da kullanılır.
Araştırmalar, citronella yağı kullanmanın havlayan köpekleri sakinleştirmeye yardımcı olabileceğini tespit etmişlerdir. Citronella yağı, alkollü içecekler, donmuş süt ürünleri, jelatin ve pudinglerde olduğu gibi yiyecek ve içecek aroması olarak da eklenir.
• Alkollü ve alkolsüz içecekler
• Pişmiş ürünler
• Dondurulmuş süt ürünleri
• Jelatin ve pudingler
• Yumuşak ve sert şekerler
Citronella Yağının Faydaları
International Journal of Advanced Research’teki bir makaleye göre, citronella yağı sivrisinekleri kovmadaki etkinliği ile dikkat çekmektedir. Bu çalışmada yaklaşık iki saat civarı böcek kovucu özelliğini korumuş, haşereleri kovmuştur.
Dang humması, chikungunya ve sarı humma gibi hastalıkları yayan bir sivrisinek türü olan Aedes aegypti sineğini püskürtmeye yardımcı olabilir. İnsanlar üzerinde kullanılmasının yanı sıra, citronella yağı keneleri çiftlik hayvanlarından ve evcil hayvanlardan uzak tutmaya yardımcı olmak için de kullanılır. Tropical Medicine & International Health’in 2011 sayısında, bu yağın özellikleri ile ilgili 11 çalışmanın analizi, uçucu yağın vanilin ile birleştirildiğinde sivrisineklere karşı muhtemelen üç saate kadar koruma sağladığı tespit edilmiştir.
Çalışma ayrıca, kimyasal böcek kovucularda yaygın olarak bulunan bir kimyasal olan DEET’e karşı karşılaştırılabilir bir koruma süresi olduğunu tespit etmiştir. Araştırma, sitronella yağının Aspergillus, Penicillium ve Eurotium gibi mantar türlerinin büyümesini engellemeye yardımcı olan güçlü antifungal özelliklere sahip olduğunu göstermektedir. Citronella yağı, antibakteriyel ve antiseptik yapısını metil izoeugenol gibi bileşiklere borçludur.
Bu bileşikler, vücuttaki bakterin üremesini önlemeye ve yaraların tedavisine yardımcı olmanın yanı sıra kolon, üretra, mesane, gastrointestinal sistem, prostat ve böbreklerde meydana gelebilecek enfeksiyonları hafifletmeye yardımcı olabilir. Citronella esansiyel yağı aromaterapide sıklıkla kullanılır çünkü anksiyeteden ve kurtulmaya yardımcı olabilir. Ayrıca adet krampları ve kas spazmlarının hafifletilmesinde de yardımcı olabilir. Yağ ayrıca karaciğer, mide ve sindirim sistemindeki iltihaplanmayı önlemeye yardımcı olabilir.
Citronella Yağı Nasıl Çalışır?
Citronella yağı sivrisinek ısırıklarını önlemeye yardımcı olurken sivrisinekleri öldürmez. Bu sadece bu böcekleri çeken kokuyu bloke ederek, yönlerinin bozulmasına neden olarak iter. Saf citronella esansiyel yağı, hassasiyetlere neden olabileceğinden asla doğrudan ciltte kullanılmamalı, yeytin veya hindistancevizi yağı gibi bir taşıyıcı yağ ile karıştırılmalıdır. Seyreltildikten sonra citronella yağı da solunabilir. Bir bez veya mendil üzerine veya bir difüzör kullanarak birkaç damla damlatılması yeterlidir. 
Citronella’yı tek başına kullanabilir veya diğer doğal maddelerle karıştırabilir. Bu yağ limon otu yağı, nane ve vanilya gibi diğer uçucu yağlarla birleştirerek kendi doğal böcek kovucumu yapılabilir. Bu formülasyon tamamen doğal olduğundan, hem yetişkinler hem de çocuklar için güvenli ve risksizdir.
Citronella Yağı Güvenli midir?
Citronella yağı, ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından genel olarak güvenli (GRAS) olarak kabul edilmektedir. EPA, çok az toksisiteye sahip olduğu veya hiç olmadığı için citronella yağını güvenli olarak kabul etmektedir. Yutulursa, ana bileşikleri idrara çıkma yoluyla elimine edilir. Bu yağ, hassasiyeti olan kişilerde cilt tahrişine veya alerjik reaksiyonlara neden olmakla kalmaz, bazı kişilerde kalp atış hızını artırdığı da tespit edilmiştir.
Hamile kadınlar, bu dokuz ay boyunca ciltleri ekstra hassas olduğundan sitronella yağı kullanırken dikkatli olmalıdır. Bir araştırma, citronella yağının in vitro kullanımı üzerine uterusta kendiliğinden kasılmaların kaybolduğunu buldu. Bu süre zarfında citronella koku olarak dikkatli bir şekilde kullanılabilirken, önce bir doktora danışmak önemlidir.
Ayrıca, hassas ciltlerinden dolayı bebekler ve küçük çocuklarda sitronella yağı kullanılmamalıdır. Ebeveynler de yağı çocukların burunlarına yakın bir yere uygularken dikkatli olmalıdır. Çocuklarda bu yağı kullanmadan önce çocuk doktora danışılması tavsiye edilmektedir.
Citronella Yağı İnfüzyonu Nasıl Yapılır?
Citronella yağı, doğal gıda ve kozmetik ürün satan mağazalarda yaygın olarak bulunur. Bununla birlikte, buhar damıtma yoluyla işlenen ticari yağlar pahalı olabilir. Daha pratik bir çözüm evde kendi citronella yağı infüzyonunu yapmak olabilir. Citronella yağı infüzyonu şu adımlar takip edilerek sağlanabilir:
Malzemeler:
• Yarım ons hint otu yaprakları ve sapları (ikame olarak limon otu kullanabilir)
• 1 su bardağı zeytinyağı
• Kısık ateşli ocak
• Tülbent
Prosedür:
• Kısık ateşteki tencerede zeytinyağı ve hint otu yaprakları karıştırılır
• Karışımı yaklaşık dört ila sekiz saat pişirilmelidir.
• Pişen karışım tülbentle süzülür.
• Daha sonra aynı işlem taze sardunya otu yaprakları ve sapları ile süzülmüş karışımla tekrarlanmalıdır. Daha fazla zeytinyağı eklenmesine gerek yoktur. Yağ istenen kokuyu alana kadar bu adımlar tekrarlanabilir.
Elde edilen yağ koyu renkli bir kavanozda kapağı kapalı olarak Serin, kuru bir yerde saklanmalıdır.
Kaynakça:
https://www.verywellhealth.com/citronella-what-you-should-know-about-it-88777
https://www.healthbenefitstimes.com/health-benefits-of-citronella-essential-oil/
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu