Bazı yıkıcı davranışlar, normal olarak değerlendirilse bile bir düşmanlık ve meydan okuma söz konusu olduğunda bu davranışlara daha yakından bakılması gerekebilir. Örneğin, küçük çocuklar sinir krizi geçirebilirken büyük çocuklar sinirlenebilirler ve karamsar olabilirler. Bu davranışlar ileriki dönemlerde baş edilemez evrelere ulaşabilirler ve dikkat gerektiren daha büyük sorunlar oluşturabilirler. Çocuğun bu davranışları ileriki dönemlerde insanlara veya hayvanlara zarar verecek ve mülkiyeti tahrip edecek düzeye ulaşmadan teşhis edilip düzeltilmesi önemli bir durumdur.
Karşıt olma-karşı gelme durumu aynı zamanda muhalif-meydan okuma bozukluğu (ODD) olarak da adlandırılmaktadır. Bu durum, çocuk ve gençlerde en az altı ay süren asi, isyankar ve tartışmalı davranışların ısrarlı gösterimi ve otorite figürlerine yönelik uzun bir süre boyunca öfke ve tavırlarla karakterize olan bir davranış bozukluğudur. Özellikle ebeveyn, öğretmen ya da koç gibi yaşamlarında bazı otorite figürlere yönelik olan, tekrarlayan bir ifade ve davranış biçimidir. Saldırganlık fiziksel davranış bozukluğu denilen başka bir problemdir, ODD sözeldir ve fiziksel değildir.
Bazı aileler ODD’yi tanımakta zorlanabilirler, çünkü çocuklarının sadece duygusal, inatçı, ya da güçlü bir kişilik sahibi olduklarını düşünebilirler. ODD’li bir çocuğun davranışı normalden çok daha fazla ve yıkıcı olabilir. Ve çocukların gelişiminde farklı bölümlerde ortaya çıkan çocukluklardaki inatçılık ve isyan türünden çok daha fazla görülür. Amerikan Psikiyatri Birliği’nin Zihinsel Bozuklukların Tanısal ve İstatistik El Kitabı’nın en son baskısı olan DSM-5, bir çocuğun ODD’li olarak tanımlanması için bu sekiz belirtilerden en az dördünü sergilemesi gerektiğini belirtmektedir:
1. Genellikle öfke kontrolünü kaybetmek
2. Genellikle kolayca sinirlenmek
3. Genellikle kızgın ve kırgın olmak
4. Genellikle otorite figürleriyle ya da çocuklar ve ergenler için, yetişkinlerle tartışmak
5. Genellikle otorite figürlerinden gelen taleplere veya kurallara uymayı aktif olarak meydan okumak veya ret etmek
6. Genellikle kasten başkalarını kızdırmak
7. Genellikle başkalarının hatalarından veya yanlış davranışlarından dolayı suçlamak
8. Son altı ay içinde en az iki kez kibar veya kibar davranmak
Eğer çocuk 5 yaşından küçük bir çocuksa, bu davranışlar her gün meydana gelirken, daha büyük bir çocukta haftada en az iki kez görülür. Mesele şu ki, bu davranışı tipik bir çocukta gördüklerinin ötesinde bir sıklıkta ve yoğunlukta fark ediliyorsa ve bu çocuğun hayatında bozulmaya neden olduğunun bir belirtisi olarak düşünülmelidir.
Bu davranış bozukluğu, çocuğun genel hayatını aksamalara sebep olurken ebeveyn ile olana iletişimini ciddi şekilde zorlaştırabilir. Aynı zamanda okulda başını belaya sokma, akademik olarak yetersiz çalışma, arkadaşlarını kaybetme ve sosyal olarak marjinalleşmek olabilir. Bu bir çocukluk çağı hastalığıdır. Başka bir deyişle, ilk belirtiler çocuklukta veya en geç ergenlikte ortaya çıkar. ODD’li bazı çocukların dikkat eksikliği bozukluğu veya dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, depresyon, anksiyete ve madde bağımlılığı gibi başka zihinsel sağlık sorunları da olabilir. Muhalif meydan okuyan belirtileri daha da kötüleştirebildiklerinden, bu sorunları araştırmak ve tedavi etmek önemlidir. Çocukların yaklaşık % 3’ünün ODD ile mücadele ettiği ve bu bozukluğu olan çocukların oranının, muhtemelen yeterince bildirilmeyen bir teşhis olduğundan, daha yüksek olabileceği tahmin edilmektedir. Erkeklerin ODD’si kızlardan daha fazladır, ancak her ikisinde de görülebilmektedir.
Araştırmalar, ODD’ye neyin neden olduğunu tam olarak belirleyememişlerdir ve ODD’li çocukların beyinlerindeki olası nörobiyolojik farklılıklar hakkındaki sorular hala devam etmektedir. Ancak araştırmalar, bazı faktörlerin bozukluk için daha yüksek bir risk ile ilişkili olduğunu göstermektedir. Hem ODD’nin hem de davranış bozukluklarının bir tür genetik bileşeni olduğu görülmektedir. ODD’li çocukların birinci derece akrabalarında anti sosyal kişilik özellikleri veya dikkat eksikliği bozukluğu ve DEHB, duygu durum bozuklukları veya madde kötüye kullanımı bozuklukları vardır. Ancak bunun, ODD’nin semptomlarını ortaya çıkaran genlerle çevre arasındaki bir etkileşimi önerdiğine dair kanıtlar da vardır.
Ebeveynlik eksikliği, ihmalci ebeveynlik, aşırı izin verilen ebeveynlik ve küfürlü ebeveynlik ODD insidansını arttırmaktadır. Bu durumda, aile bireylerini önemli derecede akıl hastalığı olan, uyuşturucu veya alkolü kötüye kullanan, özellikle de ev ortamını ve çocuğa sağlanan yaşam koşullarını etkilediği için ODD olabilir. Bu olaylara bakmanın zorluklarından biri, ODD’nin çocuğun bir şekilde istismara uğramasının sonucu olup olmadığını veya hali hazırda ODD’yi sergileyen bir çocuğun bir ebeveyni düşmanca, tartışmacı ve küfürlü hale getirip 
getirmediğini göstermesinin zor olmasıdır. Elbette, ebeveynler hiçbir koşulda bir çocuğu duygusal veya fiziksel olarak istismar etmemelidir. Çocuğun davranış şekli nasıl olursa olsun, ebeveynlerin bu şekilde kötü davranmalarına bir bahane olamayacağı bilinmelidir.
Tedavi edilmeden ve kontrol edilmeden bırakıldığında, ODD’li bir çocuğun başkalarınınki gibi kendi hayatlarına zarar vermesi muhtemeldir. Bir çocuk ne kadar sosyal olarak yıkıcı ve akademik olarak yıkıcı hale gelirse, çocuğun diğer yüksek riskli çocuklarla birleşmeye başlaması, yıkıcı ve zarar verici davranışlarda bulunması olasılığı artırır. Tedavi edilmemiş ODD’li çocuklar olumsuz etkilere karşı daha hassastır ve bu nedenle antisosyal kişilik bozukluğu olan yetişkinler olarak yetişirler. Bu, suçlu olabilecek, ayrıca başkaları için empati veya endişe eksikliği, uzun vadeli sosyal ilişkilerin sürdürülememesi gibi sorumsuz, dürtüsel ve saldırgan davranış biçimini açıklar.
Bu davranış bozukluğu ile ilgili koşulları tedavi ederken, dürtüsellik, hayal kırıklığı ve öfkeyi yönetme, başkalarını her zaman suçlamak yerine sorumlu olduklarının bilincini kazanmalarını sağlamak gerekir. Ve ebeveyn olarak böyle bir çocuğa nasıl davranılması gerektiği konusunda aileleri yetiştirmek için olduğunca erken müdahale etmek gerekir. Erken müdahale etmek ve her iki tarafında yetiştirilmesi bu çocuklar için hem kısa hem de uzun vadede farklar doğuracak önemli bir durumdur.
Tedaviler, çocuğa psikoterapiyle sosyal becerileri öğretme, duygusal durumları yönetme, aile 
ile terapiyi yapma, duygusal dinamikler üzerinde çalışma ve duyguları yöneten ebeveynlik becerilerini geliştirmek gibi alanlarda değişmektedir. Bazen, diğer akıl sağlığı sorunlarına yönelik ilaçlarla spesifik semptomlar veya depresyon için bir antidepresan verilebilir ve bu ilaçlar yardımcı olabilir. Bununla birlikte, ODD’nin tedavisinde hem çocuk hem de ebeveynlerle için psikoterapi gerçekten çözüm olabilir.
Kaynakça:
thesaurus.com
Salon.com
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu