Birçoğumuz kullandığı aracın görünen kısımlarının dışındaki iç mekanizmalarından habersiz bir şekilde aracını kullanıyordur. Arabanızdaki çoğu şeyin ne yaptığını, ne işe yaradığını bilmiyor olabilirsiniz. Diferansiyel ve diferansiyel kilidi de bunlardan birisidir. Bir aracın diferansiyeli, motor torkunu kaybettirmeksizin ve farklı hızlarda tekerleklere iletir. Bir diferansiyel kilidi ise, ön ve / veya arka diferansiyelin hareketini engellemek için kullanılan bir mekanizmadır. Diferansiyel kilidi diferansiyel dişlilerini birbirine bağlar ve araç tekerleklerini aynı oranda döndürmeye zorlar.
Bir araç viraj dönerken tekerleklerin her biri farklı hızlarda döndürülmelidir. Virajın dönülebilmesi için dış taraftaki tekerleklerin iç taraftaki tekerleklere göre daha fazla yol kat etmelidir. Viraj dönülürken diferansiyel en az dirençle karşılaşan tekerleğe daha fazla güç göndererek çalışır. Bir diğer deyişle motor gücünün en kolay aktarılacağı tekeri seçer. Bu şekilde çalışması düz yüzeylerde oldukça normaldir. Ancak normal yol koşullarının dışına çıkıldığında, arazi koşullarında bu durum bazı problemler ortaya çıkarmaktadır.
Ne İşe Yarar
Özellikle engebeli veya kaygan bir yolda gidiyorsanız, en azından bir tekerleğin havada kalması gibi bir durumla karşılaşabiliriz. Tekerleğin havada kalması o tekerleğin en az direnç ile karşılaştığı anlamına gelmektedir. Dolayısı ile diferansiyel gücün çoğunu havada kalan tekerleğe gönderecektir. Bu nedenle, potansiyel olarak bizi dışarı çıkaracak olan çekişe sahip tekerlek güçsüz kalacaktır ve havada kalan tekerlek boşuna dönmeye devam edecektir.
İşte bu tarz durumlarda diferansiyel kilidi devreye girecektir. İster fabrika çıkışı olarak aracınızda bulunsun ya da sonradan taktırılmış olsun kilit devreye girer ve diferansiyelin bağlı olduğu tekerleklerin eşit miktarda dönmesini sağlar. Böylece boşta kalan tekerleğin fazladan dönmesi engellenmiş ve bulunduğumuz engebeden çıkmamızı sağlayacak yere tam olarak oturmuş tekerleğe güç gitmesi sağlanmış olur. Birçok gerçek arazi araçlarında diferansiyel kilidi bulunmaktadır.
Diferansiyelin normal koşullarda virajları alırken yaptığı işi hatırlayalım. Bu arazi yolları için de geçerlidir. Dolayısı ile diferansiyel kilidini sadece aracımızın çekişi kaybetmesi durumunda, yani bir tekerleğinin havada kalması veya kaygan bir yolda kullanmamız gerekir. Bunun haricinde diferansiyel kilidinin kullanımı diferansiyelin asıl işini yapmasına engel olur. Asfalt ve benzeri düzgün yollarda diferansiyel kilidini aktifleştirmek diferansiyel ve aks için pahalı hasarlara sebep olabilir.
Çoğu arazi sürüşlerinde diferansiyel kilidine ihtiyaç duymazsınız. Çok derin olmayan engebelerde geri gelip tekrar denemek, farklı açılardan engebeye girmek veya birkaç taş koymak işinizi çözecektir. Bununla birlikte, standart veya opsiyonel olarak sunulan diferansiyel kilidinin olduğu modern bir araç ile arazi deneyimi yaşamak paha biçilemez bir keyif ve ekstra güvenlik sağlar. Aracınızdan inmeden engebeleri aşmanıza ve bulunduğunuz doğanın seyrine imkan sağlar. Bu yüzden arazide eğlenin ve o diferansiyel kilidinden en iyi şekilde faydalanın. Ancak yine de asfaltta olduğunuzda diferansiyel kilidini devre dışı bırakmayı unutmayın. Keyifli sürüşler.
Kaynakça:
http://www.motorama.com.au/blog/buyer-advice/what-is-a-diff-lock
https://www.privatefleet.com.au/glossary/what-is-a-differential-lock/
https://blog.caranddriver.com/diff-definitions-each-type-of-automotive-differential-explained/
Yazar:Bekir Afşar