Soğuk algınlığı, grip ve COVID-19 tehdidiyle birlikte bağışıklığı korumak her zamankinden daha önemlidir. Bağışıklık sisteminin düzgün çalışması üzerinde diş sağlığının da rolü bulunmaktadır. Ağızdaki diş eti hastalığı gibi sağlık sorunlarına neden olabilecek bakteriler bağışıklık sistemini zayıflatabilir. Vücudun farklı bir yerinde bir sorun varsa bazen ağızda da belirtiler gösterecektir. Ağız sağlığı ve bağışıklık sistemi arasındaki bağlantı, ağızda bulunan bakterilerle ilgilidir. Doğal olarak ağızda sağlıklı bakteriler vardır. Ağzın sıcak nemli ortamı nötre yakın pH’ı bakterilerin gelişmesi için mükemmeldir. Ağız bakterileri yanakların içinde, dilde, diş etlerinde ve ağzın diğer bölgelerinde gelişir. Bu bakteriler ağızda gelişebilse de bazen vücudun diğer bölgelerine doğru yol alırlar. Bilim insanları, 24’ten fazla ağız bakterisi türünün vücudun diğer bölgelerindeki hastalıklar ve durumlarla ilişkisi olabileceğini düşünmektedir.
Bakteriler Kana Karışabilir![Diş Sağlığı ve Bağışıklıkla Bağlantısı]()
Dişler her gün fırçalanmazsa veya diş ipi kullanılmazsa yiyecek parçaları kalır, bakterilerin çoğalmasına, kontrolden çıkmasına ve diş etlerinde iltihaplanmaya sebep olur. Bakteri büyümesi kontrolden çıktığında birçok komplikasyon ortaya çıkabilir. Diş çürükleri geliştikçe ve diş etleri çekildikçe veya diş eti iltihabından dolayı kanamaya başladığında bakteriler kan dolaşımına girebilir. Kana girdikten sonra, bu bakteriler bağışıklık sistemini tepkiye, C-reaktif protein veya CRP adı verilen bir maddenin serbest bırakmaya teşvik eder. Başlangıçta bu proteinin varlığı zararlı değildir ancak sürekli salınırsa başka sağlık sorunlarına neden olma riski vardır. Vücudun kendini koruması için sürekli olarak beyaz kan hücreleri üretmesi nedeniyle oral bakteriler ve enfeksiyonla savaşmak için bu sürekli gerginlik vücutta kronik iltihaplanmaya (sürekli düşük düzeyde) yol açabilir. Vücut beyaz kan hücreleri göndermeye ve enfeksiyonla savaşmaya devam ettiği için bağışıklık sistemi tükenir ve kişiyi hem kısa süreli hem de kronik hastalığa yatkın hale getirir. Bakteriler, kontrol edilmezse solunum sistemine de bulaşabilir.
Diş Sağlığı ve Bağışıklık
Bağışıklık sistemi vücudun her yerine bağlıdır. Vücudu istila eden herhangi bir bakteriye saldırmak ve onu öldürmek bağışıklık sisteminin görevidir. Bakteriler ağızda aşırı çoğaldığında, vücudun bağışıklık sistemi tepki verecektir. Bağışıklık sistemi, yabancı bulaşıcı organizmalara, mikroplara, alerjenlere ve daha fazlasına karşı korumaya yardımcı olmak için vücudun yerleşik savunma sistemidir. Pek çok insan, bağışıklık sisteminin bulunduğu belirli bir bölge olduğunu düşünür ancak aslında bu, vücudun her yerine giden birçok hücre, organ, protein ve dokudan oluşan bir sistemdir. Vücudun farklı bölgelerinde kesikler veya yaralar açıldığında vücut enfeksiyonlarla bu sistemle savaşabilir. Diş eti iltihabı ve periodontal hastalık, aşırı bakteri bolluğundan kaynaklanan iltihaplı hastalıklardır. Bakterilerden gelen iltihaplanma, bağışıklık sistemine harekete geçmesi için sinyal verir. Bu inflamatuar bakteriler bağışıklık sisteminin düşmanıdır ve bağışıklık sisteminin mikrop öldürme tepkisini bozmak için yorulmadan çalışırlar. Bağışıklık sisteminin dikkatinin ağza odaklaması gerektiğinde, iltihaplanma ve enfeksiyonların meydana geldiği vücudun diğer bölümlerini gözden kaçırır. Bu durum bağışıklık sisteminin vücudun diğer bölgelerindeki istilacı bakterilere saldırmasını engelleyerek daha fazla iltihaplanmaya katkıda bulunur. Başka sağlık koşullarına sahip olmak sürecin şiddetini artırarak hastalığın vücudu ele geçirmesine neden olur. Bol bol dinlenmenin, uygun beslenmenin ve egzersiz yapmanın hastalıklarla mücadelede ve bağışıklık sistemini güçlü tutmada rol oynayabileceği bilinmektedir ancak dişlere ve diş etlerine iyi bakmak da bağışıklığı artırabilir. Daha iyi ağız sağlığına sahip olunursa, daha iyi bir genel sağlığa ve daha az hastalığa ya da soruna sahip olunması beklenebilir.
Otoimmün Hastalıklar ve Ağız Sağlığı![Diş Sağlığı ve Bağışıklıkla Bağlantısı]()
İmmünoloji dernekleri ağız bakterilerinden kaynaklanan hastalık ve bozuklukların, özellikle çürüklerin, diş eti hastalıklarının ve ağız kokusunun yaygın olduğunu açıklamaktadır. Otoimmün hastalıklar, kardiyovasküler hastalıklar gibi daha ciddi hastalıklar da kötü ağız sağlığına bağlanabilir. Ağızdaki bakterileri ağızda sağlıklı seviyelerde tutmak bağışıklığı da koruyabilir, böylece soğuk algınlığı, grip gibi yaygın hastalıklarla daha iyi mücadele edilebilir. Bağışıklık sisteminin bakteriler, virüsler ve daha fazlasıyla savaşmaya yardımcı olması kişilerin hiç hastalanmayacağı anlamına gelmemektedir. Aslında, genellikle kişi bir kez hastalanır ve vücudu bu hastalığa karşı bir direnç geliştirir, böylece bağışıklık kazanılır. Bununla birlikte, vücudun mücadele etmeye çalıştığı otoimmün hastalıklar ağız sağlığını bozabilir, ağız sorunlarına neden olabilir. Ağız sağlığını etkileyen otoimmün hastalıkların (yaklaşık 80’den fazladır) bazıları şunlardır:
Sjogren Sendromu: Bu sendrom tükürük bezlerin işlevini etkiler ve bu da ağız kuruluğunun bir nedeni olabilir. Tükürüğün daha az üretimi ve ağızda kuruma ağızda kronik kokuya, diş çürümesine ve diş eti hastalığına yol açabilir. Dişlere mineralleri geri kazandırmak, plakları ve yiyecekleri yıkamak için ağızda bol miktarda tükürüğün olması gerekir.
Crohn Hastalığı: Bu hastalık diş eti şişmesine, ağızda ülserlere ve dudak şişmesine neden olabilir. Hastalar bu durumu takip etmezlerse yeme ve yutmayla ilgili sorunlar yaşayabilir.
Skleroderma ve daha fazlası: Bu bağışıklık sistemi hastalığı ve Haşimoto hastalığı gibi diğerleri şişmeye ve yutma güçlüğüne neden olabilir.
Kötü Diş Sağlığıyla İlişkili Sağlık Sorunları
Diş çürüklerine ve diş eti hastalıklarına ek olarak, kötü diş sağlığına sahip olmak kronik inflamasyona, aşağıdakiler de dahil olmak üzere ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir:
Kanser -İnflamatuar hücreler sağlıklı hücrelere zarar verebilir ve hatta bazı kanser türlerine yol açan DNA hasarına neden olabilir.
Kalp hastalığı – İnflamatuar hücreler, arterlerde plak birikmesine katkıda bulunur.
Diyabet – Diyabetli hastalar sıklıkla diş eti hastalığı ve diş çürümesi ile ilgili sorunlar yaşarlar. Bunun nedeni, diyabetin vücudun kan şekeri seviyelerini kontrol etme yeteneğini etkilemesidir. İnsülin, şekerin enerjiye dönüşmesinden sorumlu bir hormondur. Kronik inflamatuar kimyasallar insülin direncine yol açabilir. Vücut insüline daha az duyarlı olduğunda, daha yüksek kan şekeri ortaya çıkabilir ve bu da tip II diyabete yol açar. Diyabetliler dişlerini ve diş etlerini sağlıklı tutabilmek için ağız sağlığı uygulamalarında çok dikkatli olmalıdır.
Kötü diş sağlığına sahip olmak, soğuk algınlığı ve diğer kısa süreli veya akut hastalıklara yakalanma olasılığının artmasına da neden olabilir.
Ağzı Sağlıklı Tutmanın Yolları
Daha iyi bir ağız sağlığına ve daha iyi bir bağışıklık sistemine sahip olmak için ağız hijyeni önemlidir. Genel olarak daha sağlıklı kalmak için daha iyi beslenmek gerekir. Tüm gerekli besinlerle dolu uygun bir diyet, kronik hastalıklardan kaçınılmasına yardımcı olacaktır. Şekeri düşük ve sağlıklı bir diyetle çürüklere neden olan diş plakları azaltılabilir. Plak, ağızdaki bakterilerin, yiyeceklerdeki ve içeceklerdeki şekerlerin bir yan ürünüdür. Aynı zamanda diş çürümesine ve diş eti hastalığına neden olan şeydir. Ağız hijyenini korumanın en kolay yollarından biri dişleri ve diş etlerini derinlemesine temizlemek için her gün zaman ayırmaktır. Bu, her seferinde en az iki dakika olmak üzere günde iki kez dişleri iyice fırçalamak anlamına gelir. Doğru fırçalama, diş fırçasının kıllarını her bir diş boyunca aşağıdan yukarı, diş eti çizgisine doğru küçük bir daire şeklinde nazikçe hareket ettirmek anlamına gelir. Ek olarak, 
kılların ulaşamadığı dişlerin arasına sıkışmış yiyeceklerden ağzı temizlemek için günde en az bir kez diş ipi kullanılmalıdır. Otoimmün bir hastalığı veya diyabeti olanlar daha sık diş fırçalamalıdır.
Dişleri ve diş etlerini korumanın bir başka yolu da önleyici diş hekimliğidir. Koruyucu ya da önleyici diş hekimliği, sorunlar ortaya çıkmaya başlamadan önce dişleri fırçalamak ve herhangi bir sorun yaşanmasa da ağzı incelemesi için diş hekimine gitmektir. Bu sadece sağlığı korumakla kalmaz aynı zamanda kişiyi gelecekte yoğun ve pahalı prosedürlerden kurtarabilir. Sağlık durumu nasıl olursa olsun herkes bir diş hekimine yılda iki kez muayene için gitmelidir. Diş hekimi, ağız sağlığını kontrol altında ve bağışıklık sistemi problemlerini düşük bir aralıkta tutabilir. Daha iyi ağız sağlığı, önemli ölçüde daha iyi bir bağışıklık sistemine yol açabilir. Hem mutlu hem de sağlıklı bir gülüş ve güçlü bir bağışıklık sistemi sağlamak için diş fırçalama ve diş ipi kullanma dışında el temizliğine de dikkat edilmelidir. Ayrıca stres en aza indirilmeli, düzenli egzersiz yapılmalı, yeterli ve kaliteli uyuma koşulları sağlanmalı, sağlıklı beslenilmeli, şeker ve asitli içeceklerden uzak durulmalı, sigara içilmemeli, alkol kullanılmamalı ya da kullanılıyorsa makul düzeyde tutulmalı, sağlıklı kilo korunmalıdır.
Kaynakça:
https://www.broomfielddentists.com/what-to-know-about-dental-health-and-your-immunity/
https://drania.com/better-oral-health-can-boost-your-immune-system/
https://ssfamilydentistry.com/blog/how-good-dental-health-strengthens-your-immune-system/
https://dentbalat.com/blog-detay/Dis-Eti-Sorunlari-Bagisiklik-Sistemini-Zayiflatiyor
Yazar: Müşerref Özdaş