Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

Dünya Mirası Halligen Adalar Topluluğu

0 397

Dünya Mirası Halligen Adalar TopluluğuDünya mirası olarak görülen Halligen, her yıl, özellikle kış aylarında denizin neredeyse tamamen kapladığı, Almanca “Halligen” ya da Danca “Halliger” (tekili Hallig) adlarıyla bilinen, toprakları deniz seviyesinde olan bir küçük adalar daha doğrusu “adacıklar” topluluğudur. Kuzey Frizya’da, Almanya’nın Nordfriesland bölgesinde on adet ve Danimarka’nın batı kıyısında üç adet adacıktan oluşmaktadır. Hallig adı, “tuz” anlamına gelen bir Kelt sözcüğü olan “hal”den gelmektedir. Bu adacıklar, korunmasız alçak arazilerinin büyük bölümünün gelgitler nedeniyle sık sık “tuzlu” deniz sularının altında kalmasına yönelik bir göndermeyle Hallig olarak adlandırılmışlardır. Varlıklarını yoğun sel sularıyla denize taşınan toprakların yığılmasına borçlu olan adacıkların sayıları Orta Çağ’da günümüzdekilerden çok daha fazlaydı.

Halligen Adalar Topluluğunun Oluşumu

Dünya Mirası Halligen Adalar TopluluğuHalligen adalar topluluğu, 7 ila 956 hektar arasında değişen yüzölçümlerine sahiptir ve genellikle anakaradan fırtınalı gelgitlerin aşındırmasıyla ayrılan parçalardır. Bazıları ise aynı aşındırmalarla bölünmüş daha büyük adalardan doğmuştur. Çok küçük olan bazıları da, tortul birikimine bağlı olarak, zamanla daha büyük olanları oluşturmuştur. Örneğin, Langeness zamanla aynı adı taşıyan eski bir adacıkla, Nordmarsch ve Butwehl olarak adlandırılan iki adacığı kapsamıştır.

Konutlar ve ticari binalar, fırtınalı gelgitlere karşı korunmaları amacıyla Almanca “Warften” olarak adlandırılan bir veya birkaç metre yüksekliğindeki insan yapımı tepeler üzerine inşa edilmiştir. Bazılarında da setler bulunmaktadır. Halligen’de yaşayan çok az sayıdaki insanın geçim kaynakları, esas olarak turizm, kıyı koruma işleri ve tarıma dayanmaktadır. Oldukça zorlu bir uğraş olan tarım faaliyeti, sık sık suların altında kalan tuzlu çayırlarda sığır ve koyun yetiştiriciliğini de içermektedir.

Dünya Mirası Halligen Adalar TopluluğuHalligen adalar topluluğu, Schleswig-Holsteinisches Wattenmeer Ulusal Parkı ile komşudur. Ticari açıdan daha gelişmiş Nordstrandischmoor, Gröde, Oland, Langeness ve Hooge adacıkları, korunmuş alanlarla çevrelenmiştir. Daha küçük olan Habel, Südfall, Süderoog, Norderoog ile Hamburger Hallig adacıkları ise ulusal parkın birer parçasıdır. Denizin gelgit dönemlerine göre park yönetimi tarafından turistler için tanıtım toplantıları düzenlenmekte, gezi ve yürüyüş programları sunulmaktadır. Danimarka’nın Wadden Denizi kıyılarındaki Mando adası da, birbirlerine çok yakın olan diğerlerinden biraz uzakta olsa da, teknik olarak Halligen adacıklarından biridir. Mando’ya da, gene deniz alçaldığında anakaradan yürüyerek ulaşılabilmektedir.

Halligen Adalarının Özellikleri

Avrupa’nın bu çok bilinmeyen köşesinde (Unesco rezervi olsa da), kendine özgü ve sürekli yükselen deniz seviyeleriyle geleceği belirsiz bir yaşam tarzı sürmekte. Bir zamanlar var olan adaların pek çoğu, dünyayı değiştirmeye başlayan küresel ısınma sonucunda yükselen denizin dalgaları altında kaybolup gitmiş durumda. Adacıklar, şimdilik ilkbahar ve sonbaharda göç eden kuşlarla hareketlenmekte:

Dünya Mirası Halligen Adalar Topluluğu– Langeness: Yüzölçümü 956 hektar. On altı tane taşıma toprakla yapılmış suni tepesi (Warften) var. Nüfusu yaklaşık 110 kişi. Kapitän Tadsen Müzesi bu adada. Ayrıca bir otel ve bir pansiyonu var. Oland adasıyla arasında bir demiryolu bağlantısı bulunuyor.
– Hooge: Yüzölçümü 574 hektar. On adet suni tepesi var. Nüfusu yaklaşık 120 kişiden oluşuyor.
– Gröde: 277 hektar yüzölçümü, iki suni tepesi var. Nüfusu 11 kişi.
– Nordstrandischmoor: 175 hektar yüzölçümü, dört adet suni tepesi var. Küçük bir okulu ve ana karayla demiryolu bağlantısı var. Nüfusu 18 kişi.
– Oland: Yüzölçümü 96 hektar. Bir suni tepesi var. Nüfusu yaklaşık 30 kişi. Langeness adasına ve ana karaya bir demiryolu bağlantısı var.
– Süderoog: Yüzölçümü 60 hektar. Bir suni tepesi, iki kişilik nüfusu var.
– Südfall: Yüzölçümü 50 hektar. Bir suni tepesi var. Kuş cenneti.
– Hamburger Hallig: Yüzölçümü 50 hektar. İki suni tepesi var. Yerleşik nüfusu yok. Yaz aylarında kullanılan küçük bir konaklama yeri bulunmakta. Setler çekilerek denizden kazanılan topraklar (polder) üzerine yapılmış dört kilometrelik bir yolla ana karaya bağlanıyor.
– Norderoog: Yüzölçümü 9 hektar. Suni tepesi yok. Kuşların yıl boyunca kullandığı eşsiz bir kuş cenneti.
– Habel: Adacıkların en küçüğü. 3,6 hektar yüzölçümü var. Bir suni tepesi bulunuyor. Üzerinde herhangi bir yerleşim yeri yok. Yaz aylarında kuş cenneti.

Ayrıca, Danimarka’nın kıyılarındaki, yukarıda sözü edilen Mando adasından ve Langli’den başka, artık “batıp” kaybolmuş, geride belli belirsiz kumdan bir platform bırakmış olan Jordsand adası Halligen adalar topluluğunu tamamlamakta.

Kaynakça:
– William Morris Davis, “The Halligs, Vanishing Islands of The North Sea”, Geographical Rev.

Yazar: Oben Güney Saraçoğlu

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku