Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

Enkefalin Düzeylerini Artırmanın veya Azaltmanın Yolları

0 524

Endorfinler, sinir sistemi tarafından ağrı veya stresle başa çıkmak için doğal olarak üretilen kimyasallardır. Genellikle kişinin kendini iyi hissetmesini sağlayan kimyasalları olarak adlandırılırlar çünkü ağrı kesici ve mutluluğu güçlendirici olarak hareket edebilirler. Endorfinler öncelikle hipotalamus ve hipofiz bezlerinde yapılır, ancak vücudun diğer bölgelerinden de gelebilirler. Uzun, kuvvetli egzersizden sonra iyi bilinen runner’s high yani koşucu kafası durumunu endorfin düzeylerindeki artıştan kaynaklanmaktadır. İnsan vücudundaki endorfin düzeyleri kişiden kişiye değişmektedir ve normale göre daha düşük seviyelere sahip olan kişilerde fibromiyaljiye ve depresyon riski daha yüksektir. Fakat bu konuda çok daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Enkefalinler; ağrıyı hafifletmek, iltihabı azaltmak, kanser hücresi büyümesini önlemek, bağışıklık hücresi aktivitesini arttırmak ve çeşitli hastalıklarda rol oynamaktadır. Bunu yaparken, en önemli şey, alışılmadık derecede düşük enkefalin seviyelerinin nedenini belirlemek ve bir tedavi planı geliştirmek için doktora gidilmesi gerekir. Bu yazıda yüksek ve düşük enkefalin seviyelerini azaltma ve artırma yolları hakkında bilgiler bulunmaktadır. Aşağıdaki tamamlayıcı stratejiler bazı durumlarda da yardımcı olabilir. Fakat bu stratejileri doktorla görüşmelidir ve kesinlikle doktorun tavsiye ettiği veya reçete ettiği tedavi veya ilaç yerine kullanılmamalıdır.

Egzersiz

12 eğitimli erkek sporcu üzerinde yapılan klinik bir çalışmada, bir koşu bandında giderek daha fazla egzersiz yaptıktan sonra daha yüksek metiyonin-enkefalin konsantrasyonlarına sahiptiler. En yüksek konsantrasyonlar bir maraton koştuktan sonra elde edilmiştir. Bununla birlikte, kısa süreli egzersiz, sıçanların beyinlerindeki enkefalin ve opioid reseptör aktivitesi seviyelerini uzun süreli egzersizden daha fazla artırmıştır.

Akupunktur

Enkefalin Düzeylerini Artırmanın veya Azaltmanın YollarıAkupunkturun metiyonin-enkefalini arttırdığı ve daha sonra sinirlerde delta opioid reseptörlerini aktive ettiği bulunmuştur. Yüksek frekanslı akupunktur, delta reseptörlerini aktive ederek afyon çekilme semptomlarını hafifletebilir. Akupunktur sırasında metionin ve lösin-enkefalinde benzer bir artış sıçan beyinlerinde gözlenmiştir. Benzer şekilde, elektroakupunktur (iğne çiftleri arasında küçük elektrik akımlarının geçirildiği bir tür akupunktur) enkefalinlerin ve diğer dahili opioidlerin salınmasını hızlandırabilir. 2Hz ve 100Hz frekanslarının bir kombinasyonunu kullanan hastalarda maksimal ağrı hafifletme sağlanmıştır.

Ultraviyole Radyasyon

Yapay veya güneş ışığından kaynaklanan ultraviyole ışık, insanların derisinde artan methionin-enkefalin seviyelerini arttırmaktadır.

Cinsel Etkinlik

Cinsel aktivite erkek sıçanların beynindeki lösin- ve metiyonin-ensefalin düzeylerini arttırmıştır.

Uzun Süreli Stres

7 ve 21 gün boyunca hareketsizleştirildikten sonra bir grup erkek sıçanın beyninde daha yüksek enkefalin seviyeleri gözlenmiştir. Stresin sağlık üzerinde birçok olumsuz etkiye neden olabileceği unutulmamalıdır bu da bu stratejiyi tavsiye etmemektedir.

Düşük Doz Naltrekson

Düşük doz naltrekson, opioid reseptörlerini inhibe ederek vücudun, engellenen reseptörleri telafi etmek için endorfin ve enkefalin üretimini arttırmasına neden olmaktadır. Ek olarak, hücre bazlı bir çalışmada görüldüğü gibi, naltrekson vücuttan atılmasının ardından artmış opioid seviyeleri devam edebilir. Naltrekson, bu amaç için onaylanmamış, sadece reçeteli bir ilaç olduğundan, enkefalin seviyelerini artırmak için başka stratejiler uygulanması önerilir.

Enkefalinaz İnhibisyonu

Enkefalinler enkefalinleri parçalayan enzimlerdir. Hem hayvanlarda hem de insanlarda, bu enzimlerin inhibe edilmesi enkefalin seviyelerini artırabilir. D- Fenilalanin enkefalinaz aktivitesini bloke eder. 30 kronik ağrı hastasında enkefalin yıkımını inhibe etti ve fare beyinlerinden salınan metiyonin-ensefalin miktarını arttırmıştır. Enkefalinazı inhibe etmek ve enkefalinlerin antidepresan ve ağrı kesici etkilerini korumak için çeşitli ilaçlar geliştirilmektedir. Bu deneysel ilaçların hiçbiri onaylanmadığından ve güvenlik verileri eksik olduğundan, bunların bu veya başka herhangi bir amaç için kullanılmamasını şiddetle tavsiye edilmektedir.
RB-101, sıçanlarda hem metiyonin hem de lösin-enkefalin birikmesine neden olan sentetik bir enkefalinaz inhibitörüdür. RB-120 ve RB-3007 ayrıca sıçanlarda test edilen sentetik enkefalinaz inhibitörleridir. RB-101’den farklı olarak, bu bileşikler ağızdan alınabilir. İnsanlar için opioid olmayan ağrı kesiciler olarak klinik denemelerden geçmektedir. Spinorfin ve opiorfin, iç enkefalinaz inhibitörleridir. Spinorfin, farelerde lösin-enkefalinin etkilerini korur. Sıçanlarda insan opiorfin, ağrıyı morfin kadar etkili bir şekilde bastırmıştır.
Enkefalinaz inhibitörlerinin bir başka potansiyel kullanımı öğrenme ve hafıza oluşumunu iyileştirmektir. Semax ve selank da lösin-enkefalin seviyelerini arttırabilir Rusya geliştirilen sentetik enkefalinaz inhibitörleri. Her ne kadar Rusya’da dolaşım bozukluklarını (Semax) önlemek veya anksiyeteyi tedavi etmek ve biliş (selank) geliştirmek için reçete edilmiş olsa da, hiçbiri FDA tarafından onaylanmamıştır.

Enkefalin Düzeylerini Azaltmanın Yolları

En önemli şey, alışılmadık derecede yüksek enkefalin seviyelerinin nedenini belirlemek ve bir tedavi planı geliştirmek için doktorla birlikte karar vermek gerekir. Aşağıdaki tamamlayıcı stratejiler bazı durumlarda da yardımcı olabilir fakat bunlar doktorun tavsiye ettiği veya reçete ettiği tedavi veya ilaç yerine asla kullanılmamalıdır.

Düşük Bakır Diyetleri

Enkefalin Düzeylerini Artırmanın veya Azaltmanın YollarıBakır oranı düşük yiyecekler yemek enkefalin düzeylerini düşürebilir. 24 erkek üzerinde yapılan bir çalışmada, 11 hafta boyunca düşük bakır içeren bir diyet yemek, metiyonin ve lösin-enkefalin düzeylerini azaltmıştır.

Kısa Süreli Stres

Uzun süreli maruziyetin aksine, kısa bir süre içinde stresli durumlara maruz kalmak enkefalin seviyelerini azaltabilir. Örneğin, metiyonin ve lösin-enkefalin seviyeleri, hareketsizleştirildikten veya birkaç dakika yüzmeye zorlandıktan sonra farelerin beyinlerinde azalmıştır. Stresin sağlık üzerinde ciddi olumsuz etkileri olabileceğinden, genellikle enkefalinleri diğer yöntemlerle azaltmanın denenmesi önerilmektedir.

Uzun Vadeli Alkol Tüketimi

7-56 gün içinde küçük dozlarda alkol alan fareler, beyin metiyonin-enkefalin seviyelerinde bir düşüş göstermiştir. Alkol tüketiminin birçok zararlı etkisi nedeniyle, enkefalin seviyelerini düşürmek için kullanılması şiddetle tavsiye edilmektedir.

Enkefalinler ve Genetik

Enkefalin Düzeylerini Artırmanın veya Azaltmanın YollarıSCN9A geninin üç farklı mutasyonu olan kişiler (rs121908908, 1767X ve rs121908909) duyu nöronlarında daha yüksek metiyonin-enkefalin seviyelerine sahiptir. Yine de, fiziksel ağrı hissetmelerini mümkün kılan nadir bir genetik durumdan mustariptirler (ağrıya konjenital duyarsızlık). Bunun aksine, bir mutasyona sahip fareler CPE , kodlayan genin enzim karboksipeptidaz e nedeniyle aktif olan enzime beyinlerinde lösin-enkefalinin daha düşüktür. Bu fareler obezite ve yüksek kan inaktif insülin (hiperproinsülinemi) hastasıdır.
Araştırmacılar bu kimyasal maddeyi ve genel sağlığı nasıl etkilediğini araştırmaya devam ettikçe, insan endorfin seviyeleri bilimi sürekli olarak gelişmektedir. Depresyon, fibromiyalji veya kronik baş ağrısı semptomları olan kişiler, düzenli tedavi seçeneklerine ek olarak endorfin seviyeleri ve bunları arttırma yolları hakkında uzman bir doktorla görüşebilirler. Endorfinler bir tedavi veya iyi bir sağlık garantisi olmasa da, endorfinlerin arttırılması genel refahı arttırmanın etkili bir yolu olabilir. Düzenli egzersiz, stres azaltma ve başkalarına verme, bir kişinin daha sağlıklı ve daha mutlu bir yaşam sürmesine yardımcı olabilecek iyi bilinen “iyi hissetme” aktiviteleridir.

Kaynakça:
sciencedirect.com
jstor.org
grantome.com

Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu

Bunları da beğenebilirsin
Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku