Gebelikte ortaya çıkan yüksek riskler, anne adayını ve bebeği birçok olumsuz durumla karşı karşıya bırakabilir. Risk faktörleri, anne adayı ve bebeklerde farklı şekilde görülse de birçok kalıtsal ve geriye dönüşü zor sonuçlarla karşılaşılabilir. Bu riskleri azaltmak için doktor kontrollerini aksatmadan yaptırılmalıdır, eğer risk altında hamile kalındıysa bu durum ekstra takip gerektirir.
Bebekte Açısından Riskler
Gebelikte en sık görülen genetik bir etmen, koromozon bozukluğudur; bu da down sendorumuna neden olabilir. Normal şartlarda bir insan, 46 kromozom sayısına sahipken bu çocuklarda kromozom sayısı 47’dir. Down sendromu bu durumdaki çocuklarda ortaya çıkar.
Bazı doğumsal sakatlıklar, genetik olarak ve tamamen kromozom bozukluğu ya da döllenme sırasında oluşan koromozom parçalanmasının farklı seyrettiği durumlarda farklı sorunlar ortaya çıkabilir. Doğumsal sakatlıklar genelde tavşan dudak, damak bozuklukları, damak yarıkları, 6 parmak, parmak yapışıklığı ve gelişmeyen kafatası gibi sorunlardır.
Annede Oluşan Riskler
Tansiyon yüksekliği: Gebelikte daha çok görülen tansiyon, gebeliğe bağlı olarak gelişen gebelik zehirlenmesiyle meydana gelir. İkinci tansiyon yüksekliği ise gebelikte kronikleşen hipertansiyondur. Tansiyon riskini artıran sebepler ise ilk gebelik, obezite, çoğul gebelik, önceki gebeliklerde tansiyon yüksekliği, şeker hastalığına bağlı olarak tansiyon yüksekliğidir. Tansiyon yükselmesi halinde önlem alınmazsa annede görülecek etkileri; görme bozuklukları, bulanıklık, baş ağrısı, kan değerlerinde farklılaşma, akciğerde ödem, solunumda sıkıntı, böbrek yetmezliği, suyunun erken gelmesi, annenin nöbet geçirmesi, bebeğin plasentadan ayrılmasıdır. Bebeğe etkileri ise suyun azalması, gelişme geriliği, kalp ritminde sorunlar, bebek hareketlerinde azalma şeklini de bebeye yansıyan tansiyon oldukça ciddi sonuçlardır.
Şeker hastalığı: Gebelikte oluşan şeker hastalığı, annenin şekerinin yükselmesine bağlı olarak bebekte oluşan şeker yükselmesi ve bebekte aşırı derecede insülün artışına bağlı kilo alma, akciğerie az gelişmesi, kalp rahatsızlıkları ve sinir hastalıklarıdır.
Tiroid bozuklukları: Hipertiroidi, tiroid bezinin aşırı çalışması olarak gebelikte ortaya çıkar. Anne için dikkat edilecek nedenleri arasında en sık görülen graves, yani guatr hastalığıdır. Şu tür riskler görülür: kilo kaybı, kusma, titreme, kalp yetmezliği ve sıcak intoleransı. Tiroid bezinin normal çalışma düzeninde bebekte beyin gelişimi normalken yüksek ya da yetersiz olması durumunda bebekte beyin gelişimini normalin dışına çıkabilir.
Tarama Testleri
Tüm bu riskleri ortadan kaldırmak tam anlamıyla mümkün olmasa da anne ve bebeğin bu risklerden en az düzeyde etkilenmesi sağlanması gerekir. 
Bunun için de önemli olan annelerin bilinçlenmeli, gebelik kararı almadan doktor gözetiminde hamile kalınmalı ve takiplerin düzenli ve detaylı yapılması gerekir. Genellikle bu riskleri önceden yapılan testlerle görmek mümkündür. 3’lü ve 2’li tarama testleri yapılmalıdır. Bu testlerle bebeğin zekâ seviyesi ve kromozom bozuklukları belirlenebilir. Genelde hamileliğin 16. ve 18. haftasında yapılan bu testler, bebeğin down sendromlu olup olmadığını öğrenmek için yapılır. 2’li tarama testleri hamileliğin daha erken dönemi olan 11. ve 14. haftalarında yapılır. Bu test, daha detaylı bir taramadır. Bebeğin ultrasonografik olarak ense kalınlığının ölçülür ve bebeğin 30 risk grubunda incelemeler yapılır. Şeker testleri ise annede 24. ile 28. hafta arasında yapılır. Bu testlerle ilk 50 gram şeker yüklemesinde sonuç 140 ve üzeri ise anne risk grubuna girer ve anne için önlemler alınmalıdır.
Yazar: Enes Eker