Hidrojen borusu ya da hidrojen boru hattı, bir endüstriyel işletme tesisi içindeki çeşitli yerler arasında hidrojeni kanalize etmek için kullanılan borular sistemini ifade eder. Hidrojen, metalürji, petrol, cam, seramik ve gıda endüstrisinde hidrojenasyon ve nükleer yakıt içeren bir dizi endüstriyel uygulamada kullanılmaktadır. Bu nedenle, gaz taşımak için boru tesisatı yaparken yüksek mühendislik standartlarının muhafaza edilmesi de gereklidir.
Hidrojen boru hatları için standartlar
Boru hattı tasarımı sırasında sanayi tarafından takip edilen emniyet standartları, kuruluşun kendisi veya devlet makamları tarafından hazırlanır. Amerikan Makina Mühendisleri Topluluğu (ASME) ve Amerikan Ulusal Standartlar Enstitüsü (ANSI) gibi çeşitli standart organizasyonları düzenli olarak hidrojen boru tesisatını kullanarak tesisatların optimum çalışmasıyla ilgili düzenlemeleri gözden geçirir ve geliştirir. Bu çalışmalara yönelik bildirim ve diğer yapılacak büyük işler de planlanarak uluslararası boyutta uygulanır.
Hidrojen kullanımı ile ilişkili tehlike
Arıtma endüstrisi, hidrojen tehlikeleriyle ilgili bir takım sorunlarla karşılaşır. En belirgin tehlike oksijen gibi ateşlemeyi destekleyen bir gaz varlığında hidrojen gazı üzerindeki etkisiyle patlama tehlikesinden kaynaklanmaktadır. Boruların hidrojenin aşındırıcı etkisine karşı inert yapıda (Tepkimeye girmeden kalan demek) olduğundan ve çevredeki ortamın oksijen gibi gazlardan arındırılmış olmasını sağlamak için uygun önlemler alınır. Bu tür arızaların beklemesini önlemek için endüstriyel ve organizasyonel düzenlemelere uyulmaktadır. Malzeme yorgunluğunun başlatılması köprü kaynağı gibi yöntemlerin uygulanmasıyla engellenir.
Kurulum sırasında ve sonrasında alınan önlemler
Boru bağlantıları
Hidrojen gazının borulardan sızıntı yapmasını ve havayla yanıcı bir karışım oluşturmasını önlemek için borularda dişli bağlantılar olmadığından emin olunmaya özen gösterilir. Bunun nedeni, hidrojen gazının son derece küçük açıklıklar vasıtasıyla kaçtığı bilinmesidir. Borulardaki kaplinler (aynı eksen üzerinde çalışan miller arasında, dönme hareketini aktarmaya yarayan ara parçalardır.) birbirlerine sıkı bir şekilde kaynak yapılarak önlem alınmış olunur.
Sızdırma tehlikesi nedeniyle flanş kaplinlerinin kullanımı önlenir. Flanşlara ihtiyaç duyulan yerlerde, gaz geçirmez bağlantılar yapmak için uygun kalitede contalar kullanılır. Supapların kalitesi, sıkı kapatma ve kontrol sağlamak için yeterince yüksek olmaktadır.
Çevreleyen ortam
Çevresi ya boşaltma ya da azot gibi eylemsiz bir gazın sokulması ile etkisiz hale getirilir. Havadaki oksijen ile oluşturulan bir patlayıcı karışımın sürecini durdurmamak için uygun havalandırma araçları da sağlanır. Günümüzde uzun bir süredir, geleneksel enerji kaynaklarına alternatif olarak hidrojen, dünyanın teknolojik açıdan gelişmiş ülkelerindeki araştırma ve geliştirme çalışmalarının odağı olmuştur. Hidrojenin giderek artan enerji talebine hitap etmesine ve küresel iklim değişikliğinin yavaşlamasına yardımcı olduğu bilimsel verilerle kanıtlanmış olmuştur.
İş Güvenliği Kıyafetleri
Hidrojen boru tesisatı çevresindeki tüm işçilerin korunmaları için yeterli ateşe dayanıklı özel elbise giymeleri gerekmektedir. Bunlara emniyet maskeleri, eldivenler ve botlar da dahildir.
Hidrojenin bir enerji kaynağı olarak kullanılmasıyla ilgili bir takım sorunlar mevcuttur. Hidrojen üretmek tekrardan bir enerji harcanması demektir. Hidrojen çok düşük bir enerji yoğunluğuna sahiptir. Depolanması ve muhafaza edilmesi çok zor maliyetlidir. Aynı şekilde nakletmek ve gazı taşımak da maliyetlidir.
Kaynakça:
http://www.nedirnedemek.com/inert-nedir-inert-ne-demek
http://www.mustafadeliceoglu.com/2015/02/kaplin-nedir-kaplin-secimi/
Yazar: Osman Uçar