Hifema rahatsızlığı, görme sorunlarına ve ışık hassasiyetine neden olabilirken çoğu durumda kalıcı hasara neden olmaz. Bu nedenle, kişiler, ilaçlardan ve ev yöntemlerinden ortaya çıkan komplikasyonlar için daha kapsamlı tedaviye kadar değişebilen hızlı tedaviye başvurmalıdır. Gözde kan toplandığında bir hifema oluşur ve bu da görme tıkanmasına neden olabilir. Travma, bu durumun oluşmasına neden olan en olağan etkendir. Bununla birlikte, kişilerin belirli tıbbi durumları olduğunda travma haline dönüşmeden gerçekleşebileceği durumlar vardır. Bu sorun ağrılı ve görme sorunlarına neden olabilir, bu nedenle acil tedavi aramak önemlidir.
Hifema tedavi edilmediği takdirde ciddi komplikasyon riski de vardır. Bu yüzden doğru tanı koymak için doktorun yapabileceği birkaç test vardır. Nedeni travma ise, beyin sarsıntısı gibi diğer olası sorunları aramak için ek testler yapmak da önemlidir. Hifema doğru bir şekilde teşhis edildiğinde, tedavi seçenekleri olduğundan en iyi tedavi, kişinin yaşı, ilaçları nasıl tolere ettiği ve yaralanmasının ciddiyeti gibi çeşitli faktörlere bağlıdır. Potansiyel komplikasyonlar nedeniyle, herkesin doğru önleyici tedbirleri alması önemlidir. Birkaç basit şey, çoğu kişi için hifema riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
Hifema Nedir?
Hifema, göz içinde bulunan çatlak bir kan damarının, gözün ön odasında kan birikmesine neden olan bir sağlık koşuludur. Kan toplandıkça göz bebeğini ya kısmen ya da tamamen kaplar. Göz bebeği, irisin içindeki siyah dairedir ve hifema mevcut olduğunda, kişiler görüşlerinde kısmen veya tamamen tıkanma yaşayabilir. Göz bebeği veya iris yırtılmasına neden olan göz yaralanması genellikle bu durumdan sorumludur. Bir hifemaya neden olabilecek daha az yaygın faktörler vardır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• İris üzerindeki anormal yüzey kan damarları,
• Kan pıhtılaşma bozuklukları,
• Göz kanserleri (sadece nadir durumlarda),
• Herpes virüsüne bağlı göz enfeksiyonları,
• Katarakt ameliyatı sonrası yapay mercek sorunları,
Kırık bir kan damarının subkonjonktival kanama olarak adlandırılan ayrı bir konu olduğuna dikkat etmek önemlidir. Bu kanama genellikle zararsızdır ve ağrısızdır. Bununla birlikte, bir hifema genellikle ağrıya neden olur. Hızlı ve uygun tedavi olmaksızın, hifema kalıcı görme sorunlarına yol açabilir. Kornea ile iris arasındaki boşluk, normalde berrak bir sıvıyla doludur. Gözde oluşan hifemanın ciddiyeti, gözde ne kadar kan biriktiğine göre derecelendirilir. Bu derecelendirme aşağıdaki gibidir:
• 0. Derece (mikrohifema): Görünür bir kan birikimi yoktur, ancak mikroskobik incelemede ön mercekte kırmızı kan hücreleri görülebilir,
• 1. Derece: Ön merceğinde üçte birinden daha azında kan birikimi,
• 2. Derece: Ön merceğin üçte birini ila yarısını dolduran kan birikimi,
• 3. Derece: Ön merceğin yarısından daha azını dolduran kan birikimi,
• 4. Derece: Ön merceğin tamamen kanla dolması. Kanın rengi parlak kırmızı ise bu toplam hifema olarak tanımlanırken, koyu kırmızı-siyah olması bazen 8 top hifema olarak tanımlanmaktadır.
Genel itibari ile hifema sınıflandırması kadar yüksek ise, gözde uzun sürede kasar ve görme kaybı bırakma riski o kadar yüksek olmaktadır. 8 top hifemanın (en tehlikeli tür) koyu kırmızı veya siyah rengi, gözün ön odasındaki saydam sıvı dolaşımının azalması ve oksijen azalması ile ilişkilidir. Gözde oluşan kana ek olarak, hifemanın farklı belirtileri de bulunmaktadır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Bulanık veya bozuk görme
• Göz ağrısı,
• Işık hassasiyeti,
• Baş ağrısı,
Göz ağrısı, ışığa duyarlılık ve baş ağrısının özellikle bir hifema göz içi basıncının (GİB) artmasına neden olması durumunda ortaya çıkması muhtemeldir.
Gözdeki Kanamaya Sebepleri
Hifemanın en yaygın nedeni gözdeki travmadır. Bu nedenle, siyah göze neden olan bir yaralanmaya maruz kalındığında hemen uzman bir göz doktoruna görünmek önemlidir. Bazı durumlarda, katarakt ameliyatı dâhil olmak üzere göz ameliyatından sonra travmatik bir hifema da ortaya çıkabilir, ancak bu nispeten nadir bir durumdur. Özellikle aspirin ve warfarin gibi kan sulandırıcı ilaç alan ya da hemofili gibi kan pıhtılaşma bozukluğu bulunan kişilerde bu hastalığın kendiliğinden oluşması daha olasıdır. Bunun yanında gözde oluşan tümör büyümesi (oküler melanom) gibi diyabet de spontan hifema riskini artırabilir.
Hifema Ciddiyeti ve Komplikasyonları
Çoğunlukla, hifema sebebiyle gözün ön kısmında biriken kan, gözde kalıcı bir hasar vermeden vücut tarafından emilerek atılır. Ancak bazı durumlarda bu kanın pıhtılaşması, aköz mizahın gözden normal çıkışını kontrol eden ön odanın çevresindeki yapıyı tıkar veya zarar verir. Bu, glokoma ve kalıcı görme kaybına yol açabilecek göz basıncının artmasına neden olabilir. Ayrıca bazı koşullarda hifemaya, gözün yaralamasına neden olacak travmatik bir koşul sebep olarak göz içinde kanama sebep olabilir. Bu oluşan yeni kanama çoğunlukla yaralanma sonrası birkaç gün sonra oluşurken ilk kanamadan daha şiddetli seyredebilir ve riskli olabilir. Kırmızı kan hücrelerinin hilal şekline dönüştüğü kalıtsal bir hastalık olan orak hücre anemisi olan kişiler veya bu hastalık için genetik özelliğe sahip olanlar, hifemadan göz hasarı riskinde artışa sahiptir.
Hifema Tedavisi
Hifemanın ciddiyetine ve ilişkili risk faktörlerine bağlı olarak, önlemlerin ve tedavilerin bir kombinasyonu önerilir. Önerilen bu tedaviler aşağıdaki gibidir:
• Sınırlı fiziksel aktiviteler yapmak,
• Uyurken dahil başı yüksekte tutmak,
• Gözlük gibi veya bant gibi göz siperi takmak,
• Birkaç hafta veya birkaç ay boyunca göz doktorunu düzenli gitmek,
• Ağrı kesici ilaç kullanmak,
• Topikal veya oral antiinflamatuar ilaç kullanmak,
• Önerilen diğer ilaçları düzenli kullanmak,
Bu tedavilerin yanında şiddetli hifema durumunda ameliyat gerekebilir. Hifem varsa, aspirin veya nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) içeren reçetesiz satılan ağrı kesici ilaçlar kesinlikle kullanılmamalıdır, çünkü bu ilaçlar gözde yeniden kanama riskini artırabilir. Kişi gözünü iyi hissetse ve görme problemleri fark etmese bile, hifema neden olabilecek göz travması varsa hemen bir göz doktoruna görünmelidir. Ayrıca, yüksek göz tansiyonu ve glokom riski yıllar sonra bile daha yüksek olabileceğinden, hifema geçirdikten sonra rutin göz muayeneleri çok önemlidir.
Hifemayı Önleme
Travmatik bir hifemadan kaçınmanın en iyi yolu, potansiyel olarak tehlikeli faaliyetlere dâhil olunduğunda güvenlik gözlükleri veya başka bir koruyucu gözlük kullanılmalıdır. Ayrıca, boks gibi sporların travmatik hifema riskini önemli ölçüde artırdığı akılda tutulmalıdır. Paintball oyunlarına katılım söz konusu ise yüzü ve gözleri tamamen koruyan şeffaf, darbeye dayanıklı bir kalkan içeren koruyucu başlıklar kullanılmalıdır.
![Hifema: Tanımı, Nedenleri, Önleme ve Tedavi Koşulları]()
Gözdeki Kan Subkonjonktival Kanama Nedenleri ve Tedavisi
Gözdeki Kan Subkonjonktival Kanama Nedenleri ve TedavisiGözün beyazını (konjunktiva) örten dokunun altında küçük, hassas kan damarları kırıldığında ortaya çıkan göz kızarıklığı, subkonjonktival kanama olduğu anlamına gelebilir. Subkonjonktival kanama genellikle iyi huyludur ve göze çarpan görünümüne rağmen hiçbir görme problemine veya önemli göz rahatsızlığına neden olmaz. Ancak göz kızarıklığı, potansiyel olarak ciddi göz durumlarının diğer türlerinin bir işareti olabilir. Göz drenajı varsa, bakteri, virüs veya diğer mikroorganizmaların neden olduğu enfeksiyonu dışlamak için göz muayenesi için bir göz doktoruna gidilmelidir. Buna ek olarak, ani görme değişikliği, ağrı veya güçlü ışık duyarlılığıyla birlikte gözde olağandışı ve kalıcı kızarıklık yaşandığında derhal bir göz doktorundan yardım alınmalıdır. Bu tür göz kızarıklığı, ani başlayan glokom gibi diğer göz problemlerinin bir işareti olabilir.
Subkonjonktival Kanamaların Sebebi
Sorunun kaynağını belirlemek her zaman mümkün olmasa da, subkonjonktival kanamanın bazı olası nedenleri vardır. bu olası kanama nedenleri aşağıdaki gibidir:
• Göz travması,
• Ağır kaldırma, öksürme, hapşırma, gülme ve kabızlıktan kaynaklanabilecek kan basıncında ani artış,
• Aspirin veya warfarin gibi kan sulandırıcılar (bir marka adı Coumadin’dir),
• Nadiren bir kan pıhtılaşma bozukluğu veya K vitamini eksikliği (K vitamini, kanın pıhtılaşması için gerekli proteinlerin çalışmasına yardımcı olur),
• LASIK ve katarakt ameliyatı dâhil göz ameliyatı.
Subkonjonktival Kanama Tedavisi
Kayganlaştırıcı yapay gözyaşları gözleri rahatlatabilir, ancak göz damlaları kırık kan damarlarını onarmaya yardımcı olamaz. Göz doktorunun önerdiği şekilde aspirin veya kan sulandırıcı ilaç almaya devam edilmelidir. Göz ovuşturulmamalıdır, çünkü bu başlangıçtan hemen sonra yeniden kanama riskini artırabilir ve tıpkı bir burun kanamasının erken aşamalarda yeniden kanamaya yatkın olmasına benzer şekildedir. Bununla birlikte çoğu durumda, subkonjonktival kanamanın kendiliğinden geçmesi yedi ila 10 gün sürerken, kan zamanla yavaş yavaş kaybolduğunda, etkilenen bölge bir çürük gibi renk değiştirebilir.
Kaynakça:
ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK507802/
medscape.com/answers/1190165-159510/what-is-hyphema
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu