Başlığını açarak şahlanmış bir kobra, Uzak Doğu’daki sürüngenlerin muhteşem bir görüntüsüdür. Hint Kobrası, başlığındaki işaret ile insanların en aşina olduğu yılandır.
Kobra familyasının diğer üyeleri de düşmanlarını korkutmak için başlığını iyice açar ancak bu hareket en gelişmiş şekliyle Naja cinsinin özellikle Asya’daki 9 türünde görülür. Başlık, dışarı doğru kıvrılmış, uzun kaburgaların aralarındaki derinin gerilmesi ile oluşur. İlk üç omurganın (atlas, axis ve üçüncü omurga) onlara bağlı bir başka kaburgası yoktur, ancak diğer 27 omurganın baş kısmını oluşturan kaburgaları vardır. Bu kaburgalar diğerlerinden daha az eğri ve uzundur, en uzunu her iki taraftaki omurganın gittikçe kısaldığı 9. ya da 10. omurgadır. Dinlenme zamanlarında, bu kaburgalar yukarı ve aşağı kıvrılır ve nadiren görünür olunurlar. Kobra yılanı başlığını açtığında, bu kaburgalar yılanın omurgasında doğru açıya gelinceye kadar yukarı ve aşağı kıvrılır. Üzerini örten deri, kaburgalara gevşekçe tutunur ve onların hareketleriyle çakışmaz. Lakin, başlık açıldığı zamanlarda deri, kaburgaların etrafında sıkıca gerilir ve pullar arasındaki silik işaretleri açığa çıkarır. Tüm yapı, sığ bir kaşık şeklini alır.
Gözlük Deseni
Yılan, başlığını diktiği zaman, aynı zamanda vücudunu da topraktan kaldırarak düz bir biçimde tutar. Aynı zamanda, başını da başlığı ile aynı açıya getirir. Düşmanla karşılaştığında boynunun arkasındaki işaretleri gösterebilir ya da onunla yüzleşebilir. Diğer Asya kobra yılanları, tek gözlüklü kobra Naja kaouthia yılanında olduğu gibi, başlıklarında göz deliği gibi işaretlere sahiptir. Bazı türler, gırtlaklarının çevresinde aynı amaca hizmet eden koyu beneklere ve bantlara sahiptir. Başlığı bir kez gerildiğinde, kobra öne ve arkaya doğru sallanarak sürekli tıslar. Öne doğru yarım hareketlerle saldırılar yapar ancak hemen dik duruma geri döner. Maksimum vuruş açısı, gövdesinin yerden yükseldiği uzunluğa eşittir.
Yılan Oynatıcılar
Usta yılan oynatıcıları mükemmel uzaklığı ayarlayarak, yılanın ellerinden cm’lerce öne saldırmasını sağlarlar. Hasır sepet ve odun flütlü bu insanlar, kobraların yaygın olduğu yerlerde alışageldik figürlerdir. Bu mistisizm akıllıca açıklanabilir olsa da, yılan ve insan arasında benzersiz bir etkileşim sergiler. Genel inancın aksine, yılanların ağzı nadiren dikilerek kapatılır ve yetişkin kobra yılanlarını eğitmek oldukça kolaydır. Aslında, yeni yakalanmamışlarsa, şahlanmadan önce başlarının üstüne keskin bir tokat atmak yeterlidir. Bunun yanısıra uzak Doğu’daki bazı yılan toplayıcılar vahşi kobraları elleriyle toplamaktan ve onları basitçe yerden kaldırmaktan oldukça mutlulardır. Genç yılanlarsa oldukça agresif ve saldırmaya yatkındır.
İnsanlarla Yaşam
Hint kobraları dünyanın en kalabalık bölgelerinden birinde yaşar ve bu sebeple insanlarla iç içedirler. Bunu birçok farklı duruma uyum sağlayarak yaparlar. Büyük ihtimalle geçmişin orman yılanları bahçeli evlerde, çiftliklerde, odunluklarda, depolarda ve ev plantasyonlarında da evlerinde gibi hissederler. Hiç şüphesiz yemeklerin cezbettiği fare ve sıçanların bolluğundan etkilenmektedirler. Bazı bölgelerde kobralar Budist ve Hindular tarafından kutsanarak özgür bırakılır. Yuvalardaki kuşları ve yumurtaları yakalamak için ağaçlara tırmanabilir, istekli olarak suya gidebilir, hatta bazen denizde bile yüzebilirler.
Hint kobraları çok yemek seçmez. Fare ve sıçanlar özellikle kentsel bölgelerde besinlerinin önemli bir kısmını oluştursa da, kara kurbağaları, diğer yılanlar, kertenkele ve kuşlarla da beslenirler. Şaşırtıcı örnekler arasında, 1.2 m’lik bir kobra tarafından yenen 60 cm’lik Bengal monitör kertenkelesi, Varanus bengalensis ve daha küçük bir kobra tarafından yenen 1.8 m’lik Hint fare yılanıdır (Ptyas mucosus). Bazen evcil kuşları ve civcileri, hatta yumurtalarını da yerler. Kobralar, şansları tersine döndüğünde, tavuklar tarafından üzerilerine basılarak öldürebilirler ve benzer örnekler domuzlar, inekler ve geyik gibi vahşi hayvanlar tarafından da kullanılabilir. Varanlar, kobrada dahil çok sayıda yılan ile beslenir.
Tüküren Kobralar
Bir yılanın zehir evriminin nedeni ne olursa olsun, birçok yılan kendisini savunmak için en çok bu yönteme başvurur. Bunun ayrıntılı kanıtı, zehrin yılanın avını öldürmesine yetecek olandan çok daha fazla toksik olan doğasıdır başka bir direk kanıtı ise. Düşmana zehir tüküren ya da fışkırtan Afrika ve Güney Asya yılanlarıdır. Tüküren kobralar rinkallardır güney Afrika’dan hemachatus, hamachatus Afrika’dan naja cinsine mensup iki tür ve aynı cinse dahil yedi farklı Asya türü. Bu türler azı dişlerinin önündeki küçük aralıklardan hızlı ve kuvvetli bir fışkırma ile zehirlerini tükürürler. Bunu yapabilirler çünkü dişleri, ön tarafta küçük, öne bakan açıklıklar geliştirmiştir. Yılanlar tutarlı bir isabet oranıyla birkaç metreye kadar zehir fışkırtabilir, özellikle de düşmanın ani ve yoğun bir acı çekeceği gözlerini hedef alır. Eğer tedavi edilmezse, insanlarda körlüğe sebep olabilir. Tüküren kobraların da ısırabileceğini ve tükürük hareketinin düşmanları belli bir mesafede tutabilmek için söylemek faydalıdır.
Agresif Gençler
Erkek ve dişi Hint kobraları benzerdir, erkeklerin daha uzun azı dişleri vardır. Yağmurlu sezonun başında ürerler ve bu dönem 3 ay sürer. Çiftleşen çift, üreme sezonu bitene kadar birlikte yaşar. Dişi kobralar, 12-22 adet yumurta bırakır, ancak 36’sı hayatta kalan, 9’u kalmayan yumurtanın bulunduğu istisnai örnek de mevcuttur. Dişi kobra yumurtaları bir termit tepesine, kemirgen çukuruna yada başka bir oyuğa bırakır ve etraflarını yuva oluşturmak üzere yaprak yığınları ve bitkilerle doldurur. Yavrular yumurtadan 2-3 ay sonra çıkar. Yavrular 18-28 cm uzunluğunda olur ve erişkinlerden daha agresiftirler.
Kaynakça:
BBC Vahşi Hayat
Yazar:Tuncay Bayraktar