Bence Jones protein idrar testi, multipl miyelom olarak bilinen bir tür kan kanserini teşhis etmek için kullanılan birkaç testten biridir. Multipl miyelomu olan kişilerin yüzde 50 ila 80’inin idrarlarında Bence Jones proteini bulunmaktadır. Aynı zamanda lenfatik sistemin kanserleri ile de bağlantılıdır. Bence Jones proteini, kanserli tümörlerin ürettiği antikorların yapı taşıdır, bu nedenle doktorların kanser türlerini teşhis etmesine yardımcı olmaktadır. Bu makalede test ve sonuçlar hakkında bilgiler yer almaktadır.
Bence Jones Protein Testi Nedir?
Doktor kişi de multipl miyelomdan şüpheleniyorsa Bence Jones protein testi uygulamaktadır. Bence Jones protein idrar testi, doktorların birinin bir çeşit kan kanseri olan multipl miyelom olduğundan şüphelenmeleri durumunda yapabilecekleri birçok testten biridir. Sağlıklı idrar Bence Jones proteini içermemektedir, bu yüzden varlığı bir sağlık probleminin göstergesidir. Bu test için diğer isimler arasında idrar protein elektroforezi (UPEP), idrar immünofiksasyon elektroforezi veya serbest hafif zincirler için immünolojik test yer almaktadır.
Neden Kullanılır?
Bence Jones protein idrar testinin temel kullanımı multipl miyelomun teşhisi ve izlenmesidir. Enfeksiyonla savaşan antikorları oluşturan plazma hücreleri kontrol edilemez bir şekilde çoğalarak Bence Jones proteinini salmaya başladığında multipl miyelom meydana gelmektedir. Ve bu protein vücutta hiçbir işe yaramamaktadır. Multipl miyelom kan sorunlarına neden olmaktadır. Bu kan sorunları aşağıdaki gibidir:
• Anemi: Zayıflığa ve bitkinliğe yol açabilecek kırmızı kan hücrelerinin yetersizliğine yol açmaktadır.
• Trombositopeni: Kanın pıhtılaşmasına yardımcı olan trombosit veya kan trombosit eksikliğine neden olmaktadır. Ayrıca bu aşırı kanama veya morarmaya neden olmaktadır.
• Lökopeni: Bağışıklık sistemini zayıflatabilecek beyaz kan hücrelerinin yetersizliğine neden olmaktadır.
Ayrıca doktorlar, Bence Jones proteinini, lenfoma ve Waldenstrom makroglobulinemi de dâhil olmak üzere lenfatik sistem kanserlerine de bağladı olduğunu bildirmişlerdir.
Bence Jones Protein Testi Kimlere Uygulanır?
Doktorlar kişi de multipl miyelom olabileceğinden şüpheleniyorsa Bence Jones protein idrar testini uygulamaktadır. Bazı multipl miyelom belirtileri aşağıdaki gibidir:
• Özellikle sırt, kalça veya kafatasında kemik ağrısı veya kırılması,
• Bilinç karışıklığı ve baş dönmesi
• Bacaklarda güçsüzlük ve şişlik
• Çoklu enfeksiyonlar
Ayrıca doktor, kanda diğer çoklu miyelom göstergelerini aramaktadır. Bu göstergeler aşağıdaki gibidir:
• Kanda yüksek kalsiyum seviyeleri
• Kanda düşük seviyelerde kırmızı veya beyaz kan hücreleri
• Kanda düşük trombosit seviyeleri
Doktorlar kemik hasarını aramak ve kemik iliği örneği almak için röntgen veya MRI kullanmaktadırlar. Ayrıca kişinin böbrek fonksiyonunu test etmektedirler.
Bence Jones Protein Testi Nasıl Uygulanır?
İdrar 24 saatlik bir süre boyunca toplanır ve Bence Jones proteininin varlığını kontrol ettirmek için analizi yapılmak üzere laboratuvara gönderilmektedir. Bence Jones protein idrar testi 24 saati kapsayan bir prosedürdür. İdrarın bileşenleri gün içerisinde değiştiğinden, kişinin 24 saatlik bir süre boyunca geçirdiği idrarı toplaması gerekmektedir. Sağlık ekibi idrarı toplamak için bir kap sağlamaktadır. Numunenin soğuk tutulması ve yerel hava şartlarına bağlı olarak buzdolabında saklanması gerekmektedir. Kişi, test yapılan günkü ilk idrarı toplamamalıdır. Ancak, sonraki 24 saat boyunca geçen tüm idrar toplanmalı ve kaba eklenmelidir. Ayrıca kişiden her numunenin toplandığı zamanı yazması istenmektedir. Daha sonra laboratuvar, Bence Jones proteininin varlığını tam numuneyi kontrol etmektedir. Kişinin doktoruna aldıkları ilaçları, takviyeleri veya vitaminleri bildirmesi gerekmektedir, çünkü alınan ilaçlar sonuçları etkileyebilmektedir.
Sonuçları Ne Anlama Gelmektedir?
Normalde, sağlıklı idrar Bence Jones proteini içermemektedir. Bununla birlikte, sonuçlar bireyler arasında değişlik göstermektedir ve doktor teşhis koymadan önce birçok başka testi göz önünde bulundurmalıdır. Ayrıca Bence Jones proteini, belirlenmemiş önemi olan (MGUS) monoklonal gamopati denilen bir durumda da bulunabilmektedir. MGUS, plazma hücrelerinin, beyaz kan hücrelerinde bulunması gerekenden daha fazla bir çeşit protein ürettiğinde meydana gelmektedir. Ancak tümör oluşturmamakta veya vücuda zarar vermemektedir. Bununla birlikte, bu durum devam ederse, kan kanserleri gibi hastalıklara yol açmaktadır.
Yüksek Bence Jones proteini seviyeleri multipl miyelomu göstergesidir. Ayrıca protein, lenfoma ve Waldenstrom makroglobulinemi gibi diğer kanser türleriyle de bağlantılıdır. Doktorlar, Bence Jones proteinini bulduklarında yanan miyelomu teşhis etmektedirler ancak kan testleri normal kan sayımı, kalsiyum düzeyleri ve böbrek fonksiyonlarını göstermektedir. Yanan miyelom erken evre miyelomdur. Semptomlara neden olmamaktadır ancak yine de izlenmesi gerekmektedir.
Bence Jones protein testinden sonra bireyin aldığı teşhis, tedavi sürecini belirlemektedir. Genellikle tedaviye ihtiyaç duymasa da, MGUS kişileri multipl miyelom ve lenfoma geliştirme riskine sokmaktadır. Ayrıca dokularda belirli proteinlerin birikmesi olan amiloidoz riski altındadırlar ve bu nedenle, uzun süreli izleme genellikle tavsiye edilmektedir. Aynı şekilde, için yanan miyelom olan herkes de uzun süreli izlemesi gerekmektedir. Kişiye multipl miyelom teşhisi konulursa, kanserinin evresini belirlemek için diğer testlerle birlikte Bence-Jones protein idrar seviyesi kullanılmaktadır. Bu bilgiler tedavi seçenekleri ve uzun vadeli görünüm hakkında bilgiler vermektedir.
Kaynakça:
labtestsonline.org
urmc.rochester.edu
cancer.org
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu