Kordiseps, geleneksel Çin tıbbında akciğer sağlığını desteklemek gibi çeşitli rahatsızlıklar için uzun süredir kullanılan bir mantar türüdür. Peki, kordiseps in koronavirüs ile mücadele bir rolü var mı? Bu yazı da kordisepsin Covid-19 ile mücadele rolü var mı, araştırmalar ışığında bilgiler vermeye çalışacağız.
Kordiceps’in COVID-19 Pandemisinde Rolü Var mı?
Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Mevcut koronavirüs salgını devam eden bir olaydır ve yeni bilgiler ortaya çıktıkça bazı ayrıntılar değişebilir. Yeni koronavirüsün (SARS-CoV-2 veya 2019-nCoV olarak da bilinir) tedavisi için şu anda etkili veya FDA onaylı ürünler mevcut değildir, ancak araştırmalar devam etmektedir. Şimdilik, COVID-19’a karşı alabileceğiniz en iyi önleyici tedbirler, sosyal uzaklaşma, el yıkama ve yüze dokunmaktan kaçınmayı içeren standart önlemlerdir.
Bu belirsiz zamanlarda, birçok insan yeni koronavirüse karşı muhtemelen tedavi etmek veya bunlara karşı korunmak için alternatif ilaçlar aramaktadır. Böyle bir örnek, geleneksel Çin tıbbında yaygın olarak kullanılan bir grup mantar olan Kordyceps’dir. Daha önceki çalışmalar, Kordyceps’in bağışıklık fonksiyonunu artırabileceğini ve akciğerleri koruyabileceğini düşündürmektedir, ancak bu öncelikle hayvan araştırmalarına dayanmaktadır ve sonuçlar kesin olmaktan uzaktır. Bununla birlikte, Kordiceps takviyelerinin veya ürünlerinin yeni koronavirüsü önleyebileceği veya tedavi edebileceğine dair henüz bir kanıt yoktur.
Kordiceps Nedir?
Kordiseps, hepsi çeşitli böceklerin veya diğer mantarların parazitleri olan bir grup mantarın (cins) adıdır. Mantardan tentürler ve çaylar geleneksel Çin tıbbında çeşitli rahatsızlıklar için kullanılır. Kordiseps’e atıfta bulunurken, esas olarak kullanılan ve araştırılan iki tür vardır; C. sinensis ve C. Militaris’dir.
Kordiseps Bağışıklık Sistemini Nasıl Etkiler?
Araştırmaya göre, kordiseps bağışıklık sistemini iki ana şekilde etkileyebilir. Bir yandan, kordiseps bağışıklık sistemini aşağıdakiler gibi çeşitli süreçlerle uyarabilir:
• Bir çeşit beyaz kan hücresi olan makrofajların aktivitesini arttırmak
• Doğal öldürücü hücrelerin aktivitesinin arttırılması
• T hücrelerinin uyarılması
• CD4+ ve CD8+hücre sayısının artırılması
• IFN üretiminin artırılması
Diğer yandan, kordiseps ayrıca bağışıklık sistemi aktivitesini baskılayabilir. Bu çelişkili gibi görünmekle birlikte, bu bastırma dahil olmak üzere faydalı anti-enflamatuar etkilere sahip olabilir:
• NF-B’nin inhibisyonu
• TNF-a ve IL-y’nin inhibisyonu
Bununla birlikte, bu kanıtların çoğunun hayvan ve hücre çalışmalarına dayandığını belirtmek önemlidir. Aynı etkilerin insanlarda görülüp görülemeyeceği açık değildir. Kordiseps, tehlikeli davetsiz misafirleri ortadan kaldırmaktan sorumlu olan bağışıklık sisteminin bileşenlerini uyarırken anti-enflamatuar etkilere sahip olabilir.
Solunum Yolları İçin Kordiseps
Viral enfeksiyonlar
İki fare çalışması, kordiseps özütünün ve izole edilmiş aktif bileşenlerinin gripten sorumlu olan influenza virüsüne karşı savaşmaya yardımcı olabileceğini göstermektedir. Bu çalışmaların her ikisinde de, kordiseps bağışıklık sistemi aktivitesini arttırdı ve farelerde hayatta kalma oranını iyileştirmiştir. Bununla birlikte, daha fazla klinik araştırma yapılana kadar insanların aynı faydaları görüp göremeyeceğini söylemek mümkün değildir. Kordiseps’in hayvan çalışmalarında gripten korunmaya yardımcı olduğu gösterilmiştir, ancak insanların aynı sağlık yararlarını görebildiğine dair bir kanıt yoktur.
Akciğer fonksiyonunun geliştirilmesi
Birkaç çalışma, kordiseps’in öncelikle anti-inflamatuar etkileri yoluyla akciğerleri korumaya yardımcı olabileceğini düşündürmektedir. Örneğin, astımlı 120 hastayı içeren bir çalışmada, kordiseps takviyesi alanların daha iyi akciğer fonksiyonu ve yaşam kalitesi bildirdikleri saptanmıştır. 60 astım hastasının başka bir çalışmasına göre, kordiseps takviyesi alanların, takviye almayanlara kıyasla hava yolu inflamasyonu için daha düşük laboratuvar belirteçleri vardır. Bazı hayvan ve hücre çalışmaları benzer sonuçlar bulmuştur.
Kordiseps’in bazı Çin çalışmalarında KOAH’ı iyileştirdiği bildirilmiştir, ancak kritik bir analiz için özelliklerine erişilememiştir. Bu durumdaki sıçanlarda Kordiseps, hava yolu kalınlaşmasını, enflamatuar hücre birikimini ve sitokin üretimini azaltmıştır. İlginç bir şekilde, bazı hayvan çalışmaları, kordiseps’in akciğerleri sigara içmenin neden olduğu hasarlardan korumaya yardımcı olabileceğini düşündürmektedir.
Ancak, tüm araştırmalar kesin değildir. Örneğin, astımlı 85 çocuk üzerinde yapılan bir çalışmada, kordipeps içeren bitkisel bir formülün plaseboya kıyasla bir etkisi olmadığı bulunmuştur. Bazı klinik araştırmalar, kordiseps ekstraktlarının akciğerleri hasardan korumaya yardımcı olabileceğini düşündürmektedir.
Dozaj
Kordiseps almadan önce doktorla muhakkak görüşmek gerekir. Ve bunun yanında kişinin kullandığı mevcut ilaçlar veya sağlık durumlarında ciddi etkileşimler varsa acil yardım alınmalıdır. Kordiseps FDA tarafından herhangi bir durum için onaylanmadığından resmi bir doz yoktur. Bununla birlikte, takviye üreticileri tarafından önerilen resmi olmayan dozlar vardır. Genel olarak konuşursak, klinik çalışmalar çoğu kordiseps özütü için dozaj olarak 1-3 g/gün kullanmıştır. Çoğu takviye, kapsül başına 600-1.000 mg özü içerir. Örneğin, bir çalışma katılımcılara 3 aylık bir süre için günde üç kez 1.2 g kordeseps takviyesi vermiş ve güvenlik kaygısı bildirmemiştir.
Kordiseps, geleneksel Çin tıbbında yaygın olarak kullanılan bir grup mantardır. Kordiseps ile takviyenin akciğerleri korumaya ve bağışıklık sistemini uyarmaya yardımcı olabileceğine dair bazı kanıtlar vardır. Bununla birlikte, insanlarda araştırma eksiktir ve kordiseps’in yeni koronavirüs üzerinde herhangi bir etkisi olduğuna dair hiçbir kanıt yoktur. Şimdilik, COVID-19’a karşı alınabilecekz en iyi önleyici tedbirler, sosyal uzaklaşma, el yıkama ve yüzünüze dokunmaktan kaçınmayı içeren standart önlemlerdir.
Kaynakça:
ncbi.nlm.nih.gov
snopes.com
who.int
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu