Birçoğumuzun düzgün çalışması için geceleri yaklaşık 8 saat kaliteli uykuya ihtiyaç vardır fakat bazı kişilerin daha fazlasına veya daha azına ihtiyacı olabilir. Önemli olan, ne kadar uykuya ihtiyaç duyulduğunu öğrenmek ve daha sonra bunu başarmaya çalışmaktır. Genel bir kural olarak, yorgun uyanılır ve gün boyu şekerleme yapmakla zaman geçirilirse, muhtemelen 
yeterince uyunamaz. Uykusuz gecelerin maliyeti sadece kötü ruh hallerinden ve odaklanma eksikliği değildir, çok daha fazlasıdır. Düzensiz, eksik uyumak kişileri diyabet, kalp hastalığı ve obezite gibi tıbbi bakımdan ciddi bazı risklere sokar ve yaşam beklentisini kısaltır. Uzun ve sağlıklı bir yaşam için yeterli bir gece uykusunun gerekliliği açıktır.
Uykusuzluk Nelere Sebep Olur?
Herkes genellikle kötü bir gece uykusunu takip eden yorgunluk, kısa öfke ve odaklanma eksikliğini yaşayabilir. Uykusuz bir gece, ertesi gün kişinin kendisini yorgun ve sinirli hissetmesini sağlar, ancak sağlığa zarar vermez. Uykusuz birkaç gecenin ardından zihinsel sorunlar daha ciddileşir. Konsantre olmak ve karar vermek zorlaşır. Gün boyu keyifsiz ve halsiz hissedilir, uyuklanabilir. Böylece evde, işte ve yolda yaralanma ve kaza riski de artar. Devam ederse, uyku eksikliği genel sağlığı etkileyebilir ve kişiyi obezite, kalp hastalığı, yüksek tansiyon ve diyabet gibi ciddi tıbbi durumlara yatkın hale getirebilir.
Uykusuzluk Kortizol Hormonu Seviyesini Yükseltir
Uyku yoksunluğu hafızayı ve öğrenmeyi güçlü bir şekilde bozar ve araştırma bunu doğrular. Yakın zamanda uyku apnesi olan kişiler üzerinde yapılan yeni bir çalışma, bunların nedenine ilişkin çok ihtiyaç duyulan cevapları sağlayabilir. San Diego’daki Kaliforniya Üniversitesi araştırmacıları 24 saat boyunca her iki saatte bir 55 uyku apnesi hastasının kan kortizol seviyesini kontrol etmişlerdir. Hastalara ertesi gece uyku çalışmaları yapılmış ve daha sonra bilişsel işlevi değerlendirmek için bir dizi test uygulanmıştır. Araştırmacılar nefes almayı kaç kez durdurduklarını ve hava yolu tıkanıklığına yanıt olarak oksijen seviyelerinin ne sıklıkta 
düştüğünü görmeye çalışmıştır. Daha önceki araştırmalarda, uykuyla ilişkili olan hafıza problemleri oksijenin eksikliğine bağlanmıştır fakat bu çalışmada bilişsel işlevlerdeki bozukluklar kortizol düzeyi ile açıklanmıştır. Sonuçlar, yüksek kortizol seviyelerine kronik maruziyetin bilişsel işlev bozukluğuna neden olabileceğini gösteren önceki çalışmalarla uyumludur. Aslında, önceki çalışmalar, yüksek kortizolün beynin hipokampüsü üzerindeki olumsuz etkilerini ortaya koymuştur. Hipokampus, beynin temporal lobunda bulunan bir yapıdır. Bilgi edinme ve bu bilgileri uzun süreli bellekte pekiştirme ile yakından ilgilidir. Bu, uykudan yoksun bireylerin neden sıklıkla zayıf hafıza ve konsantrasyon yetenekleri sergilediğini açıklaması bakımından önemlidir. Uykusuzluk ya da insomnia hastalarının ve yaşam tarzı seçimleri nedeniyle kronik olarak yeterli uyku alamayanların, kortizol gibi stres hormonlarının yüksek seviyelerde olduğu bilinmektedir. Bu kişilerde uyku apnesi veya düşük gece oksijen seviyesi yoktur fakat sıklıkla uyku apnesi olanlara benzer bilişsel işlev bozukluğu sergilerler. Belki de ortak noktaları, kortizol hormonunun yüksek seviyeleridir. Adrenal bezin aşırı uyarılmasının aşırı kortizol ürettiği akla yatkındır. Ortak konu yetersiz uyku, uyku apnesi ve parçalanmış uyku durumunda üretilen strestir. Uyku apnesi ve yetersiz uykusu olan hastalarda kortizol düzeylerinin ölçülmesi önemli bir tanı aracı olabilir. Bunun, insanları kaliteli uykunun önemi konusunda ikna etmek için bir motivasyon kaynağı olabileceğini umulmaktadır.
Uykusuzluk Bağışıklık Sistemini Bozar
Eğer bir kişi sıkça soğuk algınlığı ve gribe yakalanıyorsa bunun suçlusu yatma zamanı veya uyku azlığı olabilir. Uzun süreli uyku eksikliği bağışıklık sistemini bozabilir, böylece mikroplara daha az karşı koyulabilir.
Az Uyumak Kilo Aldırır
Daha az uyumak kilo almak anlamına gelebilir. Araştırmalar, günde 7 saatten daha az uyuyan insanların, 7 saat uyuyanlara göre daha fazla kilo alma ve obez olma riskinin yüksek olduğunu göstermiştir çünkü uykudan yoksun insanlarda, leptin düzeylerinin (tok hissettiren kimyasal) azaldığı ve ghrelin (açlık uyarıcı hormon) düzeylerinin arttığı düşünülmektedir.
Uykusuzluk Zihinsel Refahı Azaltır
Tek bir uykusuz gecenin ertesi günü bir kişinin sinirli ve huysuz olabileceği göz önüne alınırsa, kronik uyku borcunun depresyon ve anksiyete gibi uzun vadeli duygudurum bozukluklarına yol açması şaşırtıcı değildir. Anksiyetesi veya depresyonu olan insanlar uyku alışkanlıklarını hesaplamak için araştırıldığında, çoğunun gece 6 saatten az uyudukları ortaya çıkmıştır.
Uykusuzluk Diyabete Sebep Olabilir
Çalışmalar genellikle bir gecede 5 saatten az uyuyan kişilerde diyabet gelişme riskinin arttığını göstermiştir. Derin uyku eksikliğinin, vücudun enerji için kullandığı glikozu işleme şeklini değiştirerek tip 2 diyabete yol açıyor gibi görünmektedir.
Uykusuzluk Cinsel Dürtüyü Azaltır
Araştırmalar, yeterli kalitede uyku almayan kadın ve erkeklerin libidosunun daha düşük olduğunu ve karşı cinsiyete daha az ilgi duyduklarını göstermektedir. Uyku apnesinden muzdarip erkekler de libidoyu düşürebilen daha düşük testosteron seviyelerine sahip olma eğilimindedir.
Uykusuzluk Kalp Hastalığını Artırabilir
Uyku yoksunluğu uzun zaman devam ederse kalp atış hızı, kan basıncı artar ve iltihap ya da inflamasyonla ilişkili kimyasalların bazılarının seviyeleri yükselir ki bu durum kalbe fazla yük bindirir.
Uykusuzluk Doğurganlığı Azaltır
Gebe kalma zorluğu, hem erkeklerde hem de kadınlarda uyku yoksunluğunun etkilerinden biri olarak iddia edilmiştir. Görünüşe göre, düzenli uyku bozuklukları üreme hormonlarının salgılanmasını azaltarak gebe kalamama sorununa neden olabilir.
Eksik Uyku Telafi Edilmelidir
Yeterince uyuyamama durumunu telafi etmenin sadece bir yolu vardır, o da daha fazla uyumaktır. Tek bir gece erken yatmak buna yetmez. Aylarca uyku eksikliği yaşandıysa önemli 
bir uyku borcu oluşur, bu nedenle iyileşmenin birkaç hafta sürmesini beklenir. Bir hafta sonundan başlayarak, bir gece fazladan bir saat veya 2saat uyumaya çalışılmalıdır. Bunu yapmanın yolu yorgun iken yatmak ve sabah kişiyi vücudun uyandırmasına (alarmlı saatlerle değil) izin vermektir. İlk başta bir gece 10 saat kadar uyunması beklenebilir. Bir süre sonra, uyunan süre yavaş yavaş normal seviyeye düşer. Kısa süreli enerji veren, canlandıran kafeine veya enerji içeceklerine güvenilmemelidir. Bunlar enerjiyi ve konsantrasyonu geçici olarak artırabilir fakat uzun vadede uyku düzenini daha da bozabilir.
Kaynakça:
https://www.medicalpark.com.tr
https://www.nhs.uk
https://www.everydayhealth.com
Yazar: Müşerref Özdaş