Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

Kristal Violet (Gentian Violet) Nedir, Fonksiyonu ve Riskleri Nelerdir?

0 2.173

Mavi-mor boya olan Kristal violet, Gentian violet olarak ta anılmaktadır. 19. yüzyılda cilt hastalıklarını tedavi etmek için kullanılmıştır. 21. yüzyılda pamukçuk için ucuz ve kullanımı kolay bir alternatif olarak yeniden ortaya çıkmıştır, ancak FDA, hayvan çalışmalarına dayanan toksisite potansiyeli hakkında uyarılar yayınlamıştır. Bu yazıda Gentian violet’in kullanımları, yan etkileri ve riskleri hakkında daha bilgiler bulunmaktadır.
10B olarak da bilinen Gentian menekşe; kristal menekşe ve metil menekşe, mavi-menekşe boyasıdır. Kömür katranından türetilmiştir ve günümüzde ağız ve derinin pamukçuğunu (mantar enfeksiyonu) tedavi etmek için kullanılmaktadır. Gentian violet ilk olarak 19. yüzyılda üretilmiştir, bir süre antibiyotik ve antifungal olarak kullanılmıştır. Yeni antibiyotikler geliştikçe bir süre doktorlar tarafından kullanılmamıştır, ancak günümüzde yeniden ortaya kullanılmaya başlanmıştır.
Gentian menekşe öncelikle pamukçuğa neden olan Candida mantarına karşı kullanılmaktadır. Ayrıca antibakteriyel ve antiviral aktiviteye sahiptir. Latin Amerika’da kan transfüzyonlarını sterilize etmek ve Chagas hastalığına neden olan parazitin bulaşmasını önlemek için kullanılmaktadır. Gentian menekşe bazı boyaların bir karışımını içermektedir ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Kristal menekşe % 96
• Metil menekşe ve parlak yeşil % 4
Bununla birlikte 20. yüzyılın başlarında, centiyana menekşe bazı enfeksiyonlar için yaygın olarak kullanılmıştır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Diş eti enfeksiyonları
• Pamukçuk
• İmpetigo gibi cilt enfeksiyonları
• Yanıklar
• Kıl kurdu gibi parazit kurtlar
• Mantar enfeksiyonları
Kristal Violet (Gentian Violet) Nedir, Fonksiyonu ve Riskleri Nelerdir?Gentian violet, kömür katranından elde edilen mavi-mor bir boyadır. 20. yüzyılın başlarında, bazı mantar enfeksiyonlarını tedavi etmek için kullanılmıştır, ancak günümüzde daha iyi alternatifler bulunmaktadır.
Antibiyotik Direnci Döneminde Gentian Violet
Penisilin 1940’larda seri üretilmeye başladığında, bilim adamları yeni antibiyotikler keşfetmeye odaklanmışlardır. Gentian violet popülerliğini kaybetmiş ve kullanımı giderek azalmıştır. Ancak günümüzde antibiyotiklerin henüz keşfedildiği zamana kıyasla ters bir problemle karşı karşıya kalınmıştır. Bunun nedeni son yıllarda antibiyotiklerin yaygın kullanımı 21. yüzyılda tüm dünyada tehlikeli antibiyotik direncine neden olmuştur.
Gentian violet tekrar araştırılmaya başlanmıştır ve cilt enfeksiyonları için ucuz ve kullanımı kolay bir alternatif olarak kullanılmaktadır. Aslında, centiyana menekşesine karşı bakteriyel ve fungal direnç çok düşüktür. FDA, ağırlıklı olarak bazı enfeksiyonlar için kullanılan tezgâh üstü centiyana menekşesinin satışına izin vermektedir ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Ağız ve vajinal pamukçuk
• Cilt enfeksiyonları
• Yaraların dezenfekte edilmesi
Ayrıca İngiltere ve Avustralya’da kansere neden olma potansiyeli gösteren hayvan çalışmaları nedeniyle kullanımı daha kısıtlıdır. İngiltere, yaralanmamış cilde uygulanmasını sınırlarken Avustralya bebeklerde ağız pamukçuk için antifungallerin kullanılmasını önermektedir. Belirli koşullar altında centiyana menekşe, özellikle yaygın ilaçlara direnç geliştirmiş bakterilere karşı antimikrobiyal aktivitesi için tekrar faydalı olmaktadır.

Hareket Mekanizması

Gentian menekşe bakterileri öldürmektedir ve muhtemelen bunun nedeni aşağıdaki gibidir:
• Bakterilerde metabolizmayı ve kilit proteinler ile amino asitleri bloke etmektedir
• Bakteriyel DNA’yı bağlamak, ona zarar vermek ve protein üretmesini önlemektedir
Kristal Violet (Gentian Violet) Nedir, Fonksiyonu ve Riskleri Nelerdir?Kristal menekşe; bakteriler için güçlü antioksidan mekanizmaları izin vermeyen bir hücre duvarı olduğunda, Candida enfeksiyonu önlediğinden zararlı proteinlere neden olmaktadır. Ve bu zararlı proteinler olgunlaşır, büyür ve centiyana sporları yapar. Gentian menekşe, muhtemelen bazı yollarla Chagas hastalığına neden olan paraziti öldürmektedir ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Zarar veren serbest radikalleri arttırmak
• Parazitte protein üretimini, enerjiyi ve kalsiyum kullanımını engellemek
Araştırmacılar, centiyana menekşesinin kanser hücrelerini öldürüp öldürmediğini araştırmaktadırlar ve bu araştırmaların amacı aşağıdaki gibidir:
• Kanseri baskılayan ve aktive eden kanseri destekleyen proteinleri aktive etmek için
• Kanser hücresi ölüm yollarını aktive etmek için
• Tümörlerde yeni kan damarlarının oluşumunu azaltmak için
Bununla birlikte Gentian menekşe, temel hücresel fonksiyonlara müdahale ederek belirli bakteri ve mantar hücrelerini öldürmektedir.

Yan Etkiler ve Güvenlik

Gentian menekşe uygulandığında çok dağılır; deri, diş ve kıyafet ve başka hemen hemen her yüzeye bulaşabilir. Açık yaralara uygulanırsa cildi geçici olarak yakabilir. Ek olarak, centiyana menekşesi pamukçuk için kullanıldığında bazı yan etkilere neden olmaktadır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Ağızda ve yanak astarında tahriş veya hasar
• Çatlak dudaklar ve ağız kuruluğu
• Emzirme zorlukları
• Gırtlak iltihabı
4 günlük bir bebekte (% 10-12x/gün) ağızda sık sık % 2 yılan otu kullanımı şişlik, ağız yaralanması, sinirlilik, iştahsızlık ve boğuk öksürüğe neden olmuştur. Gentian menekşe kullanımı iki çocuğun bacaklarında birkaç gün sonra batmaya neden olmuştur. Yüksek dozda centiyana menekşesi (% 3) kullanımından 14 saat sonra bir kişinin sırtını tahriş etmiştir. Nadiren de olsa, tekrar tekrar kullanımı alerjik cilt reaksiyonlarına neden olmaktadır. Yüksek miktarda centiyana menekşesine maruz kalan işçiler (boya üreticileri, kağıt hamuru işçileri ve meyve paketleyicileri gibi) burun kanaması bildirmişlerdir. Gentian menekşe gözler için toksiktir. Üç olguda konjonktivit, göz tahrişi ve ağrıya neden olmuştur. Ayrıca eğer vajinal pamukçuk tedavisi için kasıtlı olarak menekşe menekşesi mesaneye yanlışlıkla enjekte edilirse, ciddi inflamasyona neden olabilir. Gentian menekşe, özellikle tekrarlanan kullanımda boyama, tahriş ve iltihaplanmaya neden olmaktadır ve bazı kişiler nadir bir alerji geliştirebilmektedir.

Toksisite

Kristal Violet (Gentian Violet) Nedir, Fonksiyonu ve Riskleri Nelerdir?İnsanlarda centiyana menekşe toksisitesi vaka raporlarıyla sınırlıdır ve klinik çalışmalarda sadece hafif yan etkiler gözlenmiştir. Fare ve sıçanlarda yapılan iki uzun süreli oral toksisite çalışmasında, centiyana menekşe alımı ölüm oranını ve çeşitli kanser türlerinin insidansını arttırmıştır. Bununla birlikte, centiyana menekşe ağızdan alınmaz ve hiçbir kanser vakası, yüzyılı aşkın bir süredir cilt üzerinde centiyana menekşe uygulanmasına bağlanmamıştır.
Hücrelerdeki çoklu çalışmalarda menekşe, DNA mutasyonlarına, farelerde ve sıçanlarda kanser etkilerini açıklayabilen anormal hücre bölünmesine neden olmuştur. Ancak kemoterapi ilaçları için olağandışı olmayan antikanser aktivitesine de sahiptir. Kanser hücrelerini öldürebilen birçok ilaç, sağlıklı hücrelerde kanserli değişikliklere neden olmaktadır. Hayvan ve hücre araştırmalarına göre, Gentian violet toksik ve uzun vadede DNA mutasyonlarına neden olabilmektedir.

Sınırlamalar ve Uyarılar

Gentian violet’in sağlık yararlarını araştıran çoğu insan çalışması, az sayıda insanla yapılan klinik veya vaka çalışmalarıdır. Ayrıca, 50 yıl önce birçok çalışma yapılmıştır. Değerlendirilmesi zordur çünkü kullanılan centiyana menekşe preparatlarının bileşimi çeşitlidir ve yazarlar genellikle bunu açıkça tanımlamamıştır. Benzer şekilde, centiyana menekşesinin zararlı mikroorganizmalara ve kanser hücrelerine karşı aktivitesi çoğunlukla hücre çalışmalarında araştırılmıştır.

Dozaj

Gentian violet, pamuklu çubuk veya pansuman ile cildin ya da ağzın etkilenen bölgesine doğrudan uygulanmaktadır. Kullanılan dozlar aşağıdaki gibidir:
• Zayıf bağışıklık sistemi olan bebeklerde ve yetişkinlerde ağız pamukçukunda yaygın olarak kullanılan % 0,5 -% 1 centian violet 1 – 2x/gün dozdur
• Meme uçlarında pamukçuk bulunan emziren kadınlarda, 7 günden fazla olmayan bir süre boyunca % 0,5 centian menekşe çözeltisi güvenle kullanılmıştır
• Diğer cilt rahatsızlıkları için günde % 0,1 -% 2 centiyana menekşe 1x ila 2x uygulanmıştır
• Göbek kordonu bakımı için günde 2 kez % 0,25 centian violet içeren üçlü bir boya uygulanmıştır
Hastane kaynaklı enfeksiyonlar normal sulamadan sonra normalde antibiyotiklerle birlikte % 0,1 – 0,2 centian menekşesi ile iyileşmektedir. Ayrıca bu, bir doktorun gözetimi olmadan denenmemelidir. Bununla birlikte ilaç etkileşimleri olarak Centiyana menekşesinin diğer ilaçlarla etkileşimi tarif edilmemiştir. Gentian violet bir hücresel çalışmada antifungal bir ilaçla (flukonazol) etkileşime girmemiştir.

Kaynakça:
drugs.com
dermnetnz.org
mayoclinic.org
oehha.ca.gov

Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu

Bunları da beğenebilirsin
Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku