Gözlükler, sporcuları spor yaralanmalarından, ell işçilik yapanları metal, plastik ve beton, uçan molozlar gibi iş tehlikelerinden korumak için tasarlanmış bir koruyucu araçtır. Eskimolar ilk gözlüğü ahşap, kaplama ve ren geyiği boynuzundan oyarak yapmışlardır, bunu kişinin yüz ve burun oyuntusuna uyum sağlayacak şekilde oluk tarzı bir kesim yaparak eğri şeklinde tasarlamışlardır. İlk yapılan modellerde bir miktar ışığa izin verecek kadar uzun bir yarık bulunurken sonraları burun ve göz oyuğunu tam kapatacak şekilde geliştirmişlerdir. 1900’lü yılların başında, sürücüler ve pilotlar gözlerini toza, böceklere ve rüzgâra karşı korumak için gözlük takmaya başlamışlardır.
Yüzme Gözlükleri
Yüzme gözlüğü, havuz, deniz, okyanus yüzeyinin altına inmeyi düşüneneler için tasarlanmıştır. Normal gözlüklere herkes sahip olurken, yüzücü gözlükleri genelde yüzücülerin kullandığı bir ekipmandır. Yarışmaya katılanlar, su altında iyi bir görüş açısına sahip olabilmek için seçtiği gözlüğün kalitesine aşırı itina gösterir. Gözlük takmadan da suyun altında gözler açılabilir fakat görüş bulanıklaşır ve gözler birtakım tahriş edicilere maruz kalabilir. Bu yüzden su altına dalanlar için kaliteli bir yüzme gözlüğü kullanmak gözleri korurken, suyun altında kalite görüş sağlar.
Tüplü Dalış Gözlükleri
Tüplü dalış gözlükleri gözleri korur ve dalan kişinin de görmesine yardımcı olur. Bu gözlük tipinin çeşitli formları mevcuttur ve bu gözlüklere ayrıca maske de denir. Çünkü bu gözlük tipi, burun dâhil yüzün de yarısını kaplayacak şekildedir. Yüzme gözlüğü, standart gözlükle aynı görüntüye sahipken, tüplü dalış gözlüklerinde dalgıcın gözlerinin ve burnunun üzerinden geçen bir cam vardır. Aslında iki tür dalış gözlüğü vardır, burnu ve gözleri kapatanlar ve yüzün yarısını komple kapatan. Genellikle dalgıçlar su altında daha fazla zaman geçirdiğinden dolayı, maske gözlükler sadece gözleri korumakla kalmaz, aynı zamanda burnu da korurlar.
Elektrikli El Aletleri Gözlükleri
Elektrikli el aletleri için kullanılan gözlükler, nereden satın aldığına bağlı olarak farklı görünebilir. Her zaman şeffaf ve plastiktir, ancak bazıları sadece gözlerin önünü kaplayan bir çift güneş gözlüğüne daha çok benzemektedir. Oysa tüplü dalış gözlüklerine benzer şekilde bir yapıya sahip olması daha sağlıklı bir seçimdir. Elektrikli el aletlerinin birçoğunun az ya da çok kırılmaz malzemelerden yapıldığı söylenir ve olması gereken de budur. Çünkü gözleri diğer malzemelerin yanı sıra kopan metal, ahşap veya plastik parçalarından koruyabilmeleri gerekir. Bazıları ağırdır ve gözlük yüzeyinin buğulanmasını önleyen havalandırma özellikleri vardır.
Kaynak Gözlükleri
Kaynak yaparken çıkan ultraviyole ışınlar gözlere aşırı derecede zarar verdiklerinden dolayı, kaynakçı tarafından üretilen ışığa bakmamak gerekir. Kaynak sırasında yetersiz şekilde korunan gözlerden kaynaklanan ark göz veya fotokeratit denilen göz hastalığı vardır. Bu rahatsızlık göz önünde bulundurulduğunda kaynak yaparken kaynak gözlüğü kullanmak gözleri korunmasını sağlar. Bu gözlükler özel filtrelerle donatıldığından ultraviole ışınları göze yansıtmaz ve güvenlidir. Bazı kaynak gözlükleri tüm yüzü kaplayan kask şeklinde olabilir.
Lehim Gözlükleri
Blowtorch gözlükler olarak bilinen bu gözlük tipi birçok farklı stilde mevcuttur. Form olarak elektrikli el aletlerinin gözlüklerine benzeyebilirler veya kendi başlarına ayrı bir görünüme sahip olabilirler. Örneğin, bazı koruyucu gözlükler, gözleri kaplayan büyük, yuvarlak, koyu renkli merceklere sahip daha büyük yüzme gözlüğü modellerine benzemektedir. Bu gözlükler lehim esnasındaki parlama, ısı ve olası bir parça fırlamasına karşı gözleri korumak üzere tasarlanmıştır. Bazı lehim gözlüklerinin kaynak gözlüklerine benzeyebileceğini, ancak özel filtre bulunmadığını unutmamak önemlidir. Bu nedenle lehim yani kaynak gözlükleri satın alırken bu filtrenin olup olmadığına dikkat ederek doğru olan tercih edilmelidir.
Soğuk Hava Gözlükleri
Soğuk hava gözlükleri, soğuk hava için özel olarak tasarlanmış herhangi bir form ve çeşitli stillerde olabilir. Modern soğuk hava gözlüklerinin çoğunda, gözlüklerde yoğuşma oluşmasını önlemek için iki katman lens bulunur. İç mercek dış merceklerden daha sıcak tutulur. Bu nedenle yoğuşmanın oluşmasının tek yolu merceklerin katmanlarına su buharı girmesidir.
Motosiklet Gözlükleri
Motosiklet gözlükleri, motosiklet sürme ve diğer açık hava etkinlikleri için tasarlanmış gözlüklerdir. Çoğu gözlükte olduğu gibi, bu gözlüklerin farklı görünümleri olabilir. Bazıları ayrı yuvarlak merceklerden yapılmış, bazıları ise gözler için sürekli cam bir maskeden ibarettir. Sürücü şayet rüzgâra karşı araç kullanıyorsa bu gözlükler sayesinde daha rahat bir sürüşe sahip olacaktır. Motosiklet gözlükleri kişiyi yalnızca rüzgârdan korumakla kalmaz, aynı zamanda sürüş sırasında görüşü zedeleyebilecek böcek, kir ve diğer kalıntılardan da korur.
Laboratuvar Gözlükleri
Laboratuvar güvenlik gözlükleri genellikle elektrikli el aletlerini veya mağaza gözlüklerini andırır. Tipik olarak şeffaf plastiktirler ve gözlerinizi kimyasallardan ve diğer tehlikeli malzemelerden koruma amacına hizmet ederler. Bu gözlükler mükemmel görüş kabiliyetine sahip olmayı sağlarken darbelere dayanıklı olan yan kalkanları var. Hatta bazıları lazer koruyucu özelliklere sahiptir.
Raketball Gözlükleri
Raketball gözlükleri oldukça basit bir tasarıma sahip başka bir gözlük türüdür. Tenis oyuncuları, gözlerini odadaki her şeyden, yani toplardan, raketlerden veya oyuncuların vücutlarından temelde korumak için kullanırlar. Bu gözlükler net ve bazıları renkli çerçeveye sahiplerdir. Bazıları sadece yüze yaslanırken, bazıları başın etrafını saracak bir kayışa sahip olabilirler. Bu gözlükler diğer gözlüklere kıyasla gözleri terden korumak için kapalı bir forma sahiptir. Hatta raketbol gözlükleri burnu sallanan raketlerin etkisinden korumak için küçük burun korumalarına sahip olduğu görülür.
Kış Sporları Gözlükleri
Kış sporları gözlükleri esasen soğuk hava gözlükleridir, ancak hepsine sportif bir görünüm verilir. Kış sporu gözlükleri yapan tonlarca farklı marka vardır ve kış sporcuları için koruyucu gözlükler son derece değerlidir. Kış sporcuları, üst düzey yarışlarda yarışabilir veya kayak, snowboard veya başka bir aktivite yaparken bu gözlükleri kullanırlar. Gözlükler, yarışma sırasında maksimum görünürlüğe sahip olmalarını ve işlerini görsel bir kesinti olmadan yapabilmelerini sağlamaktadır. Ve çoğunlukla kullanıcıları su, uçan kar veya buzdan korurlar.
Solar Eclipse Gözlükleri
Solar eclipse gözlüğü meteoroloji ve astronomi alanlarında kullanılır. Bu gözlükler gökbilimcilerin gece bir şeyi gözlemlemeden önce karanlıklara uyum sağlamasına yardımcı olurlar. Ayrıca meteorologların güneş çok parlak olduğunda bulutları tanımlamasına yardımcı olurlar. Bu gözlük tipi, lensler için kullanılan kırmızı renkli bir plastikten yapılmıştır. Gece gökyüzünü izleyenler dışarı çıkmadan birkaç dakika önce bu gözlükleri kullanmalıdır, çünkü lensler gözlerin karanlığa uyum sağlamasına yardımcı olur. Bu gözlükler sadece gökyüzüne bakarken takılmalı diğer zamanlarda kullanılmamalıdır.
Basketbol Gözlükleri
Basketbol gözlükleri pek yaygın değildir, ancak Kareem Abdul-Jabbar ve Horace Grant dâhil olmak üzere birçok önemli basketbol oyuncusu tarafından takılmıştır. Oyun sırasında gözlüklerin düşmesini engellemek için gözlük kayışı ile başa sabitlenmektedir. Bu gözlükler genellikle oyun sırasında olası bir göz yaralanmasını önlemek için kullanılmaktadır. Bu gözlük tipi pek yaygın değildir, fakat çoğu oyuncu, bir çeşit göz yaralanması geçirdikten sonra bu gözlüğü takmaya başlamıştır.
Havacılık Gözlükleri
Havacılık gözlükleri, kokpit uçağı uçuran ilk pilotlar tarafından kullanılmış ve bugün hala kullanılmaya devam edilmektedir. Pilotların gözlerini rüzgârdan koruma amacıyla takıldığından dolayı motosiklet gözlükleriyle aynı amaca hizmet etmektedirler. Diğer gözlüklere kıyasla, havacı gözlükleri oldukça hacimli olabilirler, ancak genellikle göz kısımlarının etrafında çok miktarda tampona sahiplerdir.
Sanal Ortam Gözlükleri
Sanal gerçeklik kulaklıklarına genellikle gözlük denir, çünkü diğer tüm gözlük çiftlerinin takıldığı yerlere takılır ve hatta bazı gözlüklere benzer şekilde kullanılırlar. Ancak, tamamen farklı bir amaca hizmet ederler. Sanal gerçeklik gözlükleri gözleri korumak için kullanılmaz, sanal gerçeklik deneyimini daha iyi hale getirmek için dış dünyanın görünürlüğünü tamamen kesme amaçlı kullanılır. Bu gözlükler gözlerin etrafını tamamen sararak bilgisayar tarafından yaratılan ortama adapte olmayı sağlar. Görülen görüntü, gerçek dünyadaki ortamların üç boyutlu gösterimleridir.
Alkol Simülasyon Gözlükleri
Alkol gözlükleri, kullanıcının koruması için kullanılmayan başka bir gözlük türüdür. Aksine, sarhoş olduğunda kişinin görüşünü taklit edecek şekilde tasarlanmıştır ve çoğunlukla eğitim amaçlı kullanılır. Bu gözlükle okullarda alkolün kötü etkilerini tanıtmak için öğrencilere takılmakta ve onların yürüme, oyuncak araba kullanma ya da benzer aktiviteler yapmaları istenmektedir.
Kaynakça:
ihearteyewear.com
allaboutvision.com
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu