Göğüste yumru ve kist; göğse dokunulduğunda memenin etrafındaki göğüs dokusunda farklılık hissedilmesiyle ortaya çıkan bölgesel bir şişme, çıkıntı, şişkinlik veya şişliktir. Meme kitlelerin gelişmesinin farklı nedenleri bulunmaktadır. Çoğu kitle kanserli değildir ve herhangi bir risk oluşturmamaktadır. Nedenleri enfeksiyon, travma, fibroadenoma, kist, yağ nekrozu veya fibrokistik meme koşullarını içermektedir. Hem erkeklerde hem de kadınlarda meme kitleleri gelişebilmektedir, ancak kadınlarda çok daha yaygın bir durumdur. Meme kitlesini tespit eden kişi en kısa zamanda değerlendirilmesi için bir doktora görünmelidir.
Nedenleri
Göğüs kitleleri bir dizi faktörden kaynaklanmaktadır ve çoğu zararsızdır. Kadın memesi farklı doku türlerinden oluşmaktadır. İki ana tip, sütün üretildiği süt bezleri ve sütün meme ucuna ulaşması için geçmesi gereken süt kanalları veya tüplerdir. Göğüs dokusu bileşimi, işleve bağlı olarak değişmektedir. Örneğin kadın emzirdiğinde, göğüsleri değişmektedir bu farklı hissedilmesine ve görünmelerine neden olmaktadır. Ayrıca memede lifli bağ dokusu, yağlı doku, sinirler, kan damarları ve lenf düğümleri bulunmaktadır. Memenin her kısmı vücut kimyasındaki değişikliklere farklı şekillerde tepki vermektedir. Bu değişiklikler memenin hissiyatını, dokusunu etkilemektedir ve meme kistlerinin gelişimini etkilemektedir. Meme kistlerinin olası nedenleri bulunmaktadır. Bu nedenler aşağıdaki gibidir:
• Apse veya enfeksiyon
• Adenom veya fibroadenom
• Kistler
• Yağ nekrozu
• Lipom
• Meme kanseri
Bazı meme kistleri ayrı bir kenarlıkları varmış gibi hissederken, bazıları kalınlaşmış dokuların genel bir alanı gibi hissedebilmektedir.
Kanserli Olmayan Kistler
Göğüs kistlerinin büyüklüğü, hissi ve dokusu değişmektedir. Tutarlılık, doktorun nasıl bir kist olduğunu teşhis etmesine yardımcı olmaktadır.
Meme kistleri: Göğüs kisti iyi huylu ya da kanserli olmayan, sıvı dolu keselerdir. Genellikle derinin altında pürüzsüz ve lastiksi bir formada hissedilmektedir. Bazı meme kistleri ağrısız olabilirken, bazıları oldukça acı vermektedir. Meme kistleri 50 yaş üstü kadınlarda nadir bir durumdur. Meme kistlerine neyin neden olduğu henüz pek belli değildir, ancak adetle ilgili hormonlara cevap olarak gelişme olasılığı yüksektir. Kistler boyut olarak çok basit bir ultrason taramasında görülebilmektedir ve 2,5 ile 5 santimetre arasında değişiklik göstermektedirler. Büyük kistler diğer dokulara baskı uygulayabilmekte ve bu rahatsız edici olmaktadır. Eğer yağ veya yağ bezlerinin kanalları tıkanırsa, yağ kisti ortaya çıkmaktadır. Derinin altında kapalı bir kese veya kist gelişmektedir. Bunlar yaralanma veya hormon uyarımı sonucu daha da büyümektedir. Sebasöz kistler genellikle tedaviye ihtiyaç duymamaktadır, ancak ağrılı veya rahatsız edici oldukları takdirde alınabilmektedirler.
Apse: Apseler bazen memede gelişmektedir ve acı verici olabilmektedir. Bunlar kanserli değildir ve genellikle bakterilerden kaynaklanmaktadır. Kistin yakınındaki meme derisi kırmızı, sıcak veya katı olabilmektedir. Emziren kadınların meme apsesi yapma olasılığı daha yüksektir.
Adenom: Adenom, memedeki glandüler dokunun anormal büyümesidir. Fibroadenomlar memede en sık görülen adenom tipleridir ve 30 yaşın altındaki kadınları etkileme eğilimindedirler, ancak yaşlı kadınlarda da görülebilmektedir. Bunların genellikle yüzde 50’si meme biyopsisi yapılarak tespit edilir ancak genellikle kanser değildirler ve sıklıkla kendiliğinden yok olmaktadırlar. Fibroadenomlar çoğunlukla pürüzsüz ve yuvarlak sınırları olan oluşumlardır.
İntradüktal papillomlar: İntraductal papillomlar, memenin kanallarında gelişen siğil benzeri büyümelerdir. Meme ucu altında gelişme eğilimindedirler ve bazen kanlı bir akıntıya sebep olmaktadırlar. Genç kadınlarda çoklu olarak büyüme eğilimindedir, menopoza yaklaşan kişilerde genellikle bir tane bulunmaktadır.
Yağ nekrozu ve lipom: Memedeki yağ dokusu hasar görür veya kırılırsa, yağ nekrozu oluşmaktadır. Memede kanserli olmayan topaklar oluşabilmektedir ve acı verici olmaktadır. 
Meme başında boşalma ve cildin üzerinde topaklanma şeklinde olabilmektedir. Bir lipom, genellikle hareketli ve ağrısız olan yumuşak, kanserli olmayan bir kisttir. İyi huylu, yağlı bir tümör türüdür.
Kanserli kistler: Meme kanseri yumruğu veya tümörü genellikle zor veya sert olmaktadır. Tipik olarak düzensiz bir şekle sahiptirler, cilde veya göğsün içindeki derin dokuya yapışmış gibi hissedilmektedir. Meme kanseri, özellikle erken evrelerde genellikle ağrılı değildir. Meme veya meme ucunun herhangi bir yerinde gelişmektedir, ancak en üst dış kadranda sık görülmektedir. Bazı malign tümörler ağrılıdır. Bu ağrı büyük olduklarında ve memedeki diğer yapıların sıkışmasına neden olduklarında, deride ülserleştiğinde veya büyüdüğün de oluşmaktadırlar.
Kistleri Kontrol Etmek
Kendi kendine meme muayenesi için beş adım bulunmaktadır. Kadınların vücut formlarını ve göğüslerini tanımları önemlidir. Memelerin normalde nasıl göründüğünü bilmek, problemli değişiklikleri veya kistleri tanımaya yardımcı olmaktadır. Bazı yönergeler kadınların kendi kendine muayene yapmalarına yardımcı olmaktadır. Bu yönergeler aşağıdaki gibidir:
1. Aynaya bakmak, boyut, şekil, rengi kontrol etmek ve görünür şişlik veya topaklar aramak
2. Kolları kaldırarak 1. adımı tekrarlamak
3. Sulu, sütlü, sarı veya kanla olabilecek meme uçlarında akıntı olup olmadığını kontrol etmek.
4. Uzanırken kolların altında ve göğüs kafesi de dâhil olmak üzere, göğüslerin sağlam, pürüzsüz bir şekilde olduğunu kontrol etmek
5. Ayakta veya otururken 4. adımı tekrarlamak ve ayrıca bu duşta daha kolay olmaktadır.
Ayrıca göğüs topaklarının çoğu iyi huylu olsa da, olağandışı herhangi bir şey doktor tarafından kontrol edilmelidir.
Tedavi
Endişe yaratan herhangi bir meme yumruğu hakkında bir doktora görünmek gerekse de, yumru nedenine bağlı olarak tedaviye sıklıkla ihtiyaç duyulmamaktadır. Doktor fiziki muayene yapmaktadır ve ne tür bir topak olduğunu kontrol etmek için bir mamografi veya ultrason taraması önermektedir. Bir kist veya lifli bir yumru varsa, yumruların izlenmesi önerilmektedir, ancak başka bir işlem yapılmamaktadır. Apse varsa, doktor ince bir iğneyle onu keserek boşaltmaktadır ve antibiyotik önermektedir. Doktor kanserden şüpheleniyorsa, biyopsi yapılmaktadır. Kanser bulunursa, tedavi genellikle kanserin evresine bağlı olarak cerrahi, kemoterapi veya radyasyon tedavisi içermektedir. BRCA1 veya BRCA2 genlerindeki değişiklikler için test önerilmektedir. Bu gen mevcutsa ve meme kanseri olmuşsa, önleyici cerrahi nüksü önlemek için bir tedavi seçeneği uygulanmaktadır. Çoğu meme kistlesi kanserli değildir, ancak tıbbi bir uzman tarafından kontrol edilmeleri gerekmektedir.
Kaynakça:
nhs.uk
breastcancer.org
nih.gov
mayoclinic.org
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu