Mentorluk süreci kişiyi hedeflerine ulaştırmak için yol gösterici görevi görmektedir. Mentorluk süreci ile birlikte öğrenciler hedeflerine en kısa sürede ulaşır ve zaman kaybı yaşamazlar. Hedeflere ulaşmada doğru yoldan ilerlemek ve zaman kaybı yaşamamak başarı ve çalışan kişinin verimliliğini artırmaktadır. Ayrıca mentorluk süreci kişinin öz güven kazanmasına ve kişinin için de var olan özelliklerinin dışarı çıkarmaya yardımcı olmaktadır. Mentorluk sürecin de istenilen verimin alınması için ve başarılı sonuç elde etmek için öğrencinin ihtiyaçlarını belirlemesi ve ihtiyaçları doğrultusunda mentor aramalıdır.
Mentorluk sürecin de başarılı bir sonuç elde etmek için mentorun iyi seçilmesi gerekmektedir. Herkes iyi bir mentor olamaz. Mentorluk seçimin de öğrencinin mentor olarak seçeceği kişi de bir takım özelliklere dikkat etmesi gerekmektedir. Özellikle mentorun önceki başarılarına, öğrencilerle ilgilenmesine, öğrenci üzerindeki etkisine dikkat etmelidir. Belirlediği hedefler ile mentorun özellikleri arasında benzerlik olmalıdır. Ayrıca mentorun öğrencilerine ekstradan özel zaman ayırıp ayırmadığına da dikkat edilmelidir. Yanı mentor seçimi mentorluk süreci ve programı için büyük bir önem arz etmektedir.
Mentorluk sürecin de başarılı sağlanabilmesi için hem öğrencinin hem de mentorun istekli ve sistemli olması gerekmektedir. Mentorun öğrencinin hedeflerine uygun program yapması ve bu programa bağlı kalarak süreci sağlaması gerekmektedir. Mentorun motivasyonu yüksek olmalıdır. Öğrenciye güvenmeli ve bu güvenini öğrenciye de hissettirmesi gerekmektedir. Mentorun öğrenci ile iletişimi kuvvetli olmalı ve iletişim de her iki tarafında iletişim sürecine bağlı kalması ve samimi ve içten davranması gerekmektedir. Mentorluk sürecin de mentor seçimin de öğrenciler serbest bırakılmalıdır.
Günümüzde gelişen teknolojik ve diğer gelişmeler sonucunda mentorluk süreci önem kazanmıştır. İş hayatının karmaşık bir hal alması ve rekabet ortamının çok yoğun olması nedeniyle birçok kişi hedeflerine ulaşmak için mentorluk sürecini tercih etmektedir. Bireyler için önem arz eden bu süreçte mentor seçimi de çok önemlidir. Mentorluk sürecinin önemi artmasıyla birlikte farklı mentor seçme yöntemleri de ortaya çıkmıştır. Son zamanlarda mentorluk seçimi için psikometrik testler uygulanmaya başlanmıştır. Psikometrik testler özellikle İngiltere gibi ülkeler de uygulanmaktadır. Seçim sürecinde öğrenci serbest bırakılmalıdır. Ayrıca bu süreçte mentor ve öğrenci eşit söz hakkına sahip olmalı ve öğrenci için birden fazla mentor seçeneği sunulmalıdır. Mentor listesi içinden öğrenciler kendi hedefleri ve isteklerine uygun mentor seçimi yapmasına imkân sağlanmalıdır. Öğrenciler mentor listesi içerisin de üç tane mentor seçerler. Ve bu seçtikleri mentor adaylarına psikometrik testi ve beceri sevilerini ölçmek için anket uygulaması yapılır. Bu uygulamalar mentor seçimi için doğru karar verilmesini sağlayacaktır. Mentor seçimin de öğrenciler hedefleri doğrultusun da sağlam bir kriter listesi oluşturmalıdır. Oluşturduğu kriterler doğrultusunda mentor seçimin gerçekleştirmelidir. İyi bir mentor tercihi hem zaman hem de izlenecek yol açısından kişiye fayda sağlayacaktır. Mentor seçiminde belli bir yol ve yöntem izlenmelidir. Mentor seçiminde kriterler oluşturulurken belli aşamalar bulunmaktadır. Bu aşamaları şu şekilde sıralanabilir;
1. Aşama : Bu aşamada öğrenci hedeflerini belirlemeli, neden bir mentora ihtiyaç duyduğunu, neyini başarmak istediğini belirlemelidir.
2. Aşama: Bu aşamada öğrenci mentor da aradığı özellikler doğrultusun da kriter listesini oluşturmalıdır. Mentor da olması gereken özelliklere dikkat etmeli ve hedefleri doğrultusunda mentor da aradığı özellikleri bu aşamada belirlemelidir.
3. Aşama: Bu aşamada kriter listesinde temel özellikleri yazılmalıdır. Öğrenci için vazgeçilmeyecek kriterleri belirlenmelidir. Kriter listesin de tartışılacak ve tartışılmayacak maddelerden oluşmalıdır. Bu aşamada tartışılmayacak maddeler belirlenmelidir.
4. Aşama: Bu aşamada kriter listesi önem sırasına göre sıralanmalıdır. Kriter listesinin başına temel kriterler yazılmalıdır. Temel kriterlerden sonra diğer kriterler önem sırasına göre sıralanmalıdır.
5. Aşama: Bu aşamada kriterlerden sonra mentor seçimi için olası mentor listesi oluşturulmalıdır.
6. Aşama: Bir önceki aşamada belirlenen olası mentor listesinde hedefler doğrultusunda belirlenen özellikleri taşımayan mentorlar çıkarılır.
7. Aşama: mentor listesi yeniden düzenlenir. Bu düzenlemede mentor hedefler ve taşıdıkları özelliklere göre sıralanır ve öğrenci mentorları belirlediği özelliklere göre sıralamalıdır.
8. Aşama: Son aşamadır. Bu aşamada kişi listede belirlediği hedefleri gerçekleştirecek ve en yüksek puan adayı mentor olarak seçer. Son aşama karar aşamasıdır.
Mentor Açısından Faydaları
Mentoluk sürecinin sonuçları çok yönlüdür. Süreç sonunda öğrencilerin ve kurumları fayda sağladığı ve hedefleri ulaşması mentorun kendisi de süreç sonunda fayda sağlayan kişiler arasındadır. Sürecin başarıya ulaşması sonucunda mentorun kendine olan güveni artmakta ve bilgileri de artmaktadır. Mentor süreç sonunda yeni bir deneyim elde etmiş olmaktadır. Mentor süreç sayesinde iletişim becerileri geliştirmekte ve sosyal becerilerini geliştirmektedir. Ayrıca mentor süreç boyunca öğrencilerin deneyimlerinden yararlanma imkanı da bulmaktadır. Mentor program uygulama, yaşanan problemlere karşı çözümler bulma konularda da kendini geliştirmektedir.
Sürecin mentor açısında faydaları şu şekilde sıralanabilir; 1. Mentorun kendine olan güveni artar.
2. Bireylerle iletişimini artırır ve iletişim becerileri gelişir.
3. Program oluşturma ve uygulama becerisi gelişir.
4. Problem çözme becerileri gelişir ve farklı stratejiler keşfeder.
5. Gelişmeleri yakından takip etme imkanı bulur.
6. Mesleki gelişim sürecinde deneyim kazanmış olur.
7. Yeni öğrenmeler için motivasyonu artar.
Öğrenci Açısından Faydaları
Mentorluk sürecinde en çok fayda sağlayan taraf öğrencidir. Bu süreçte öğrencinin birden fazla faydası bulunmaktadır. Mentorluk süreci öğrenci merkezli bir süreç olduğu için öğrenci açısından birçok faydası bulunmaktadır. Öğrenci süreç boyunca farklı bilgiler öğrenir. Bir örgüte bağlı olma ve örgüt içerisinde davranışları düzenleme ve diğer sosyal becerilerini geliştirir. Mesleki anlamda farklı bilgiler öğrenerek kendini geliştirir. Öğrencinin öğrenme ve bilme isteği artar farklı alanlara ilgi duymaya başlar. Mentorluk sürecinde mentor, öğrenci ve kurum açısından karşılıkla bir ilişki ve fayda söz konusudur. Sürecin öğrenci açısından faydası şu şekilde sıralanabilir;
1. Öğrencide güven duygusu gelişir.
2. Güvendiği ve inandığı kişi sayesinde yeteneklerinin farkına varır ve kendine olan güveni artar.
3. Başarma duygusu gelişir.
4. Yeni şeyler öğrenir ve öğrendikleri arasında ilişki kurmayı sağlar.
5. Sosyal ilişkileri ve iletişim becerileri gelişir.
6. Öğrenci kendini tanır ve gizil güçlerinin farkına varır.
7. Problem tanımlaması ve var olan probleme yönelik çözüm önerileri gelişir.
8. İstenmeyen durumlarla baş etme özelliği gelişir. Stresle mücadele eder.
9. Araştırma isteği artar.
10. Motivasyonu artar ve sürekli çalışmak ister.
11. İleriye yönelik plan yapmaya başlar.
12. Planlarını sistemli bir şekilde uygulamayı öğrenir. Kendi rehberi olur.
13. Aidiyet duygusu gelişir.
Yazar: Nagihan Albayrak