Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

Metabolizma Hakkında Az Bilinen 10 Gerçek

0 405

Metabolizma Hakkında Az Bilinen 10 GerçekMetabolizma kavramı canlı organizmalarda gerçekleşen kimyasal ya da biyolojik olaylara denmektedir. Ancak metabolizma kavramı yalnızca biyolojik sistemlerde meydana gelen kimyasal tepkimeler için kullanılmamaktadır. Örneğin; şehirler gibi yapay bir takım sistemler için de kullanılabilmektedir. İşte metabolizma ile ilgili bilmediğiniz gerçekler:
1- Metabolizma kelime anlamı olarak “değişim” anlamına gelen Yunancada ‘metabole’ kelimesinden türetilmiş. Tıp dünyası bu kelimeyi 19. yüzyılın sonlarından günümüze kadar kullanıyor olsa da aslında metabolizmanın kavramsal geçmişi çok daha eskilere dayanmaktadır. 13. yüzyılda İbn Nefis (Arap bilim insanı) hem vücudun hem de vücut kısımlarının sürekli beslenme ve ayrıştırma halinde olduğunu gözlemleyerek metabolizma kavramını tanımlamıştır.
2- Metabolizma kavramı yalnızca canlı organizmalar için geçerli değildir. Araştırmacılar bu kavramı doğal ekosistemde girdisi, çıktısı veya devamlılığı olan süreçler (avcı-av dengesi ve fotosentez seviyesi) için de kullanmaktadır. Araştırmacılar bunun yanında doğal olmayan ekosistemlerin (büyük şehirler gibi) metabolizmasını da kaynakların tüketimi ve atık üretimi açısından incelemektedir.
3- Tek hücreli organizmalar 3,5 milyar yıl önce ilkel bir metabolizmaya sahipti. Atmosferdeki düşük oksijen seviyesi sebebi ile o dönemdeki metabolizmanın organik maddelerin oksijensiz ortamda parçalanması yani fermantasyon olduğu düşünülüyor. Günümüzde maya gibi canlılar için fermantasyon geçerliliğini korumaktadır.
4- Atmosferin oksijen seviyesi yükselip organizmaların yapısı daha karmaşık bir hal alınca fotosentez kadar bilinmeyen kemolitotrofi gibi farklı metabolizma türleri ortaya çıktı. Örneğin pek çok bakteri ya da başka bir hücreli organizmalar (örneğin arkeler) enerjilerini oksijenin ve güneş ışığının olmadığı uç ortamlarda inorganik bileşiklerden (örneğin amonyak) kemolitotrofi yoluyla elde ederler.
Metabolizma Hakkında Az Bilinen 10 Gerçek5- Bir organizmanın enerji kaynağı olmaktan öte, metabolizma büyük moleküllerin kullanılabilir küçük moleküller halinde parçalandığı katabolizma ile küçük moleküllerden yaşamsal, büyük moleküllerin sentezlendiği anabolizma arasındaki dengedir. Bu metabolik süreçte enzimler görev yapar.
6- Genellikle genetik olan metabolik hastalıklar, vücudun bir veya daha fazla enzimi yetersiz üretmesinden ya da hiç üretmemesinden kaynaklanır. Karın bölgesindeki yağ, yüksek kan basıncı, insülin direnci, anormal kan pıhtılaşması, kolesterol seviyesinin yüksek olması ve vücuttaki belirtisi yangı olan yüksek seviyedeki C reaktif proteini (CRP) metabolik sendroma neden olan etkenler.
7- Metabolik sendromun nedenleri tam olarak açıklık kazanmış değil, fakat genlerin, hareketsizliğin ve obezitenin rol oynadığı düşünülüyor ve bunlar kalp hastalıklarını, diyabeti ve ölüm riskini önemli ölçüde artırıyor.
8- Spor yapmanın ve ideal kiloda olmanın bizi daha sağlıklı yapacağını biliyoruz. Son yıllardam metabolizmayı hızlandıran besinlerle ilgili pek çok reklam ve ilan görüyoruz. Ancak bu iddialar konusunda farklı görüşte bilimsel raporlar var. Örneğin bazı çalışmalara göre yeşil çay özütü bazı enzimleri baskılayarak enerji tüketimini artırıyor. 2011 yılında yapılan ve geçmişte bu konuda yapılmış araştırmaların sonuçlarının analiz edildiği bir çalışmaya göre ise bu hem kişiye hem de kullanılan özütün kökenine göre değişiyor.
9- 2012 yılında yapılan araştırma sonuçlarına göre ise yeşil çay tüketimi istatistiksel olarak önemsiz kilo kaybına neden oluyor ve kilo yönetiminde anlamlı bir etki yaratmıyor. Ancak maalesef metabolizmanızın hızı hiçbir zaman yakut boğazlı sinek kuşunun metabolik hızına ulaşamayacak. Bu kuşlar vücut ısılarını korumak ve kanatlarını saniyede 200 kez çırpabilmek için çok fazla enerjiye ihtiyaç duyuyor.
10- Diğer yandan 2016 yılında yapılan bir araştırmada dişsiz memeliler takımında yer alan üç parmaklı tembel hayvanların memeliler arasında metabolik hızı en düşük olan canlılar olduğu tespit edilmiştir. Bunun nedeninin de yaşamlarını sürdürdükleri yağmur ormanlarında enerjiye olan ihtiyaçlarını azaltarak ortama uyum sağlamaktır.

Kaynakça:
http://discovermagazine.com/2017/march/20-things-you-didnt-know-about–metabolism

Yazar: Taner Tunç

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku